Oscar Micheaux i początki kina afroamerykańskiego

Krzysztof Loska

krzysztof.loska@uj.edu.pl
Uniwersytet Jagielloński (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-4078-798X

Abstrakt

Autor omawia początki kina afroamerykańskiego na przykładzie twórczości Oscara Micheaux (1884-1951) – jednego z najwybitniejszych przedstawicieli tzw. filmu rasowego – i sytuuje jego twórczość w szerszym kontekście społecznym, kulturowym i politycznym, na tle działalności innych przedstawicieli branży, którzy w drugiej i trzeciej dekadzie XX w. podejmowali próby realizacji filmów przeznaczonych dla czarnej publiczności. Autor zwraca uwagę na szereg aspektów kształtujących kulturę filmową w społeczności afroamerykańskiej, takich jak system dystrybucji i promocji, praktyki wystawiennicze, wpływ cenzury na ostateczny kształt dzieła. Uwzględnia również zagadnienia stylistyczne oraz tematykę podejmowaną w „filmach rasowych”, a związaną z kwestią awansu społecznego, narracją emancypacyjną, polemiką ze stereotypami rasowymi, strategią „uchodzenia za białego” (passing) oraz obecnością tematów kontrowersyjnych (jak lincz i małżeństwa „międzyrasowe”).


Słowa kluczowe:

Oscar Micheaux, kino afroamerykańskie, kultura filmowa, początki kina, „film rasowy”

Allmendinger, B. (2003). The Plow and the Pen: The Pioneering Adventures of Oscar Micheaux. American Literature, 75 (3), ss. 545-569.
DOI: https://doi.org/10.1215/00029831-75-3-545   Google Scholar

Benjamin, W. (1996). Twórca jako wytwórca (tłum. J. Sikorski). W: W. Benjamin, Anioł historii. Eseje, szkice, fragmenty (ss. 163-182). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
  Google Scholar

Bordwell, D., Thompson, K. (2002). Film History: An Introduction. New York: McGrow-Hill.
  Google Scholar

Bowser, P., Spence, L. (1996). Identity and Betrayal: The Symbol of the Unconquered and Oscar Micheaux’s „Biographical Legend”. W: D. Bernardi (red.), The Birth of Whiteness: Race and the Emergence of U.S. Cinema (ss. 56-80). New Brunswick: Rutgers University Press.
  Google Scholar

Ciraulo, D. (1998). Narrative Style in Oscar Micheaux’s „Within Our Gates”. Wide Angle, 20 (4), ss. 75-91.
DOI: https://doi.org/10.1353/wan.1998.0040   Google Scholar

Cook, D. A. (1981). A History of Narrative Film. New York: W.W. Norton & Company.
  Google Scholar

Cripps, T. (1977). Slow Fade to Black: The Negro in American Film, 1900-1942. New York: Oxford University Press.
  Google Scholar

Deleuze, G. (2008). Kino (tłum. J. Margańsk). Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
  Google Scholar

Drygalska, E., Pieńkowski, M. (red.) (2015). Kino afroamerykańskie: twórcy, dzieła, zjawiska. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
  Google Scholar

Everett, A. (2001). Returning the Gaze: A Genealogy of Black Film Criticism, 1909-1949. Durham: Duke University Press.
  Google Scholar

Field, A. N. (2015). Uplift Cinema: The Emergence of African American Film and the Possibility of Black Modernity. Durham: Duke University Press.
DOI: https://doi.org/10.1515/9780822375555   Google Scholar

Flory, D. (2005). Race, Rationality, and Melodrama: Aesthetic Response and the Case of Oscar Micheaux. The Journal of Aesthetics and Art Criticism, 63 (4), ss. 327-338.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.0021-8529.2005.00215.x   Google Scholar

Gaines, J. (2001). Fire and Desire: Mixed-Race Movies in the Silent Era. Chicago: The University of Chicago Press.
DOI: https://doi.org/10.7208/chicago/9780226278735.001.0001   Google Scholar

Gaines, J. (2016). In-and-Out-of-Race: The Story of Noble Johnson. W: B. T. Lupack (red.), Early Race Filmmaking in America (ss. 72-87). New York: Routledge.
  Google Scholar

Gaines, J. (2016). „Within Our Gates”: From Race Melodrama to Opportunity Narrative. W: P. Bowser, J. Gaines, C. Musser (red.), Oscar Micheaux and His Circle: African-American Filmmaking and Race Cinema of the Silent Era (ss. 72-87). Bloomington: Indiana University Press.
  Google Scholar

Green, J. R. (2000). Straight Lick: The Cinema of Oscar Micheaux. Bloomington: Indiana University Press.
  Google Scholar

Hooks, B. (1991). Micheaux: Celebrating Blackness. Black American Literature Forum, 25, (2), ss. 351-360.
DOI: https://doi.org/10.2307/3041692   Google Scholar

Hutchinson, G. (1996). The Harlem Renaissance in Black and White. Cambridge: Harvard University Press.
  Google Scholar

Johnson, M. K. (1998). Stranger in a Strange Land: An African American Response to the Frontier Tradition in Oscar Micheaux’s „The Conquest: The Story of a Negro Pioneer”. Western American Literature, 33 (3), ss. 228-252.
DOI: https://doi.org/10.1353/wal.1998.0028   Google Scholar

Lubelski, T., Sowińska, I., Syska, R. (red.) (2009). Historia kina. Tom 1. Kino nieme. Kraków: Universitas.
  Google Scholar

Luckett, M. (2014). Cinema and Community: Progressivism, Exhibition, and Film Culture in Chicago. Detroit: Wayne State University Press.
  Google Scholar

McGilligan, P. (2008). Oscar Micheaux. The Great and Only: The Life of America’s First Great Black Filmmaker. New York: Harper Perennial.
  Google Scholar

Musser, C. (2016). To Redream the Dreams of White Playwrights: Reappropriation and Resistance in Oscar Micheaux’s Body and Soul. W: P. Bowser, J. Gaines, C. Musser (red.), Oscar Micheaux and His Circle: African-American Filmmaking and Race Cinema of the Silent Era (ss. 97-131). Bloomington: Indiana University Press.
  Google Scholar

Nowell-Smith, G. (red.) (1996). The Oxford History of World Cinema. New York: Oxford University Press.
  Google Scholar

Regester, C. (1995). The Misreading and Rereading of African American Filmmaker Oscar Micheaux: A Critical Review of Micheaux Scholarship. Film History, 7 (4), ss. 426-449.
  Google Scholar

Regester, C. (1996). Black Films, White Censors: Oscar Micheaux Confronts Censorship in New York, Virginia, and Chicago. W: F. Couvares (red.), Movie Censorship and American Culture (ss. 159-186). Washington: Smithsonian Institution Press.
  Google Scholar

Sampson, H. T. (1995). Blacks in Black and White: A Sourcebook on Black Films. Metuchen: Scarecrow Press.
  Google Scholar

Siomopoulos, A. (2006). The Birth of a Black Cinema: Race, Reception, and Oscar Micheaux's „Within Our Gates”. The Moving Image, 6 (2), ss. 111-118.
DOI: https://doi.org/10.1353/mov.2007.0017   Google Scholar

Smith, J. D. (2001). Patrolling the Boundaries of Race: Motion Picture Censorship and Jim Crow in Virginia, 1922-1932. Historical Journal of Film, Radio and Television, 21 (3), ss. 273-291.
DOI: https://doi.org/10.1080/01439680120069416   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2022-05-17

Cited By / Share

Loska, K. (2022) „Oscar Micheaux i początki kina afroamerykańskiego”, Kwartalnik Filmowy, (117), s. 143–160. doi: 10.36744/kf.1031.

Autorzy

Krzysztof Loska 
krzysztof.loska@uj.edu.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0003-4078-798X

Profesor zwyczajny na Uniwersytecie Jagiellońskim, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami, członek Komitetu Nauk o Sztuce PAN; zajmuje się historią filmu, zwłaszcza kinem azjatyckim. Autor stu pięćdziesięciu artykułów naukowych (publikowanych w „Kwartalniku Filmowym”, „Studiach Filmoznawczych”, „Przeglądzie Kulturoznawczym”, „Ekranach”, „Kulturze Współczesnej”, „Ethosie” i in.) oraz dwunastu książek, m.in.: Dziedzictwo McLuhana – między nowoczesnością a ponowoczesnością (2001), Hitchcock: autor wśród gatunków (2002), David Cronenberg: rozpad ciała, rozpad gatunku (2003, wspólnie z A. Pitrusem), Tożsamość i media. O filmach Atoma Egoyana (2006), Poetyka filmu japońskiego (2009), Kenji Mizoguchi i wyobraźnia melodramatyczna (2012), Nowy film japoński (2013), Mistrzowie kina japońskiego (2015), Postkolonialna Europa: etnoobrazy współczesnego kina (2016), W cieniu Imperium Wschodzącego Słońca. Japoński projekt kolonialny i kultura filmowa w Azji Wschodniej (2022).

 



Statystyki

Abstract views: 391
PDF downloads: 178


Licencja

Prawa autorskie (c) 2022 Krzysztof Loska

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.


Inne teksty tego samego autora

1 2 3 > >>