Współczesny horror w przebraniu kina „found footage”
Abstrakt
W swoim artykule Loska wychodzi od rozszerzonego znaczenia pojęcia „obrazy z odzysku”, dzięki czemu może włączyć w obręb refleksji filmy fabularne, których twórcy posługują się paradokumentalną strategią estetyczną dla zasugerowania, że materiał wizualny został nakręcony przez kogoś innego. Najlepszym przykładem owej praktyki realizacyjnej są współczesne horrory found footage, które opierają się na zamazaniu różnicy między fabułą i dokumentem. Loska przyjmuje założenie, że w omawianych przez niego przykładach filmowych nie chodzi o nakręcenie fałszywego dokumentu, ale o posłużenie się rozpoznawalną przez publiczność konwencją gatunkową, której celem jest podważenie granicy dzielącej świat przedstawiony od realnego, stworzenie wspólnoty stanów emocjonalnych, o której pisał Noël Carroll w odniesieniu do kina grozy. Filmy należące do tego gatunku pokazują, w jaki sposób technika przesunęła granicę oddzielającą sferę publiczną od prywatnej i jak stała się częścią życia codziennego.
Słowa kluczowe:
horror, found footage, snuff movieBibliografia
Baron, Jaimie. The Archive Effect: Found Footage and the Audiovisual Experience of History. New York: Routledge, 2014.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203066935
Google Scholar
Booth, Wayne C. The Rhetoric of Fiction. Chicago: University of Chicago Press, 1961.
Google Scholar
Bordwell, David. Return to Paranormalcy, http://www.davidbordwell.net/blog/2012/11/13/return-to-paranormalcy/.
Google Scholar
Borowski, Mateusz. „Fakty i afekty: horror w erze (inteligentnych) maszyn”, Didaskalia 141 (2017): 53-60.
Google Scholar
Carroll, Noël. Filozofia horroru albo paradoksy uczuć, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2004.
Google Scholar
Chion, Michel. Audio-wizja. Dźwięk i obraz w filmie. Warszawa - Kraków Stowarzyszenie Nowe Horyzonty – Korporacja Ha!art, 2012.
Google Scholar
Haratyk, Paulina. „Kino found footage: o niezwykłym uroku „obrazów z odzysku”. Ekrany 3-4 (2011): 73-77.
Google Scholar
Heller-Nicholas Alexandra. Found Footage Horror Films: Fear and the Appearance of Reality. Jefferson: McFarland & Company, 2014.
Google Scholar
Heller-Nicholas, Alexandra. „Finders keepers: Australian found-footage horror film”. Metro Magazine 176 (2013): 66-70.
Google Scholar
Hubber, Duncan. „Exhuming the Past: Found-Footage Horror and National Wounds”. http://framescinemajournal.com/article/exhuming-the-past-found-footage-horror-and-national-wounds/.
Google Scholar
Jauregui, Carolina Gabriela. „’Eat it alive and swallow it whole!’: Resavoring Cannibal Holocaust as a Mockumentary”. Invisible Culture: An Electronic Journal for Visual Culture 7 (2004), http://www.rochester.edu/in_visible_culture/Issue_7/Jauregui/jauregui.html.
DOI: https://doi.org/10.47761/494a02f6.c332b0c7
Google Scholar
Johnston, Nessa. „The Voiceless Acousmêtre. Paranormal Activity’s Digital Surround Sound Demon”, Music, Sound & the Moving Image 9, no. 2 (2015): 131-143.
DOI: https://doi.org/10.3828/msmi.2015.9
Google Scholar
Jones, Steve. „Cartesianism and Intersubjectivity in Paranormal Activity and the Philosophy of Mind”, Film–Philosophy 21, no. 1 (2017): 1-19.
DOI: https://doi.org/10.3366/film.2017.0028
Google Scholar
Kosińska-Krippner, Beata. „Mock-dockumentary a dokumentalne fałszerstwa”, Kwartalnik Filmowy 54/55 (2006): 190-210.
Google Scholar
Krajewski, Piotr. „Obrazy z recyklingu, obrazy z odzysku. Remiks, sampling, scratching… O kinie found footage”. In: Widok. WRO Media Art Reader. Od kina absolutnego do filmu przyszłości. Materiały z historii eksperymentu w sztuce ruchomego obrazu, edited by Violetta Kutlubasis-Krajewska, Piotr Krajewski, Wrocław: WRO Art Center, 2009.
Google Scholar
Lefait, Sébastien. Surveillance on Screen: Monitoring Contemporary Films and Television Programs, Lanham: The Scarecrow Press, 2013.
Google Scholar
Marks, Laura U. The Skin of the Film: Intercultural Cinema, Embodiment, and the Senses. Durham: Duke University Press, 2000.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv1198x4c
Google Scholar
Marzec, Andrzej. „Fragmenty, resztki i przekleństwo archiwum – o nostalgii w kulturze found footage”. Teksty Drugie 2 (2016): 55-71.
DOI: https://doi.org/10.18318/td.2016.2.4
Google Scholar
McRoy, Jay. Nightmare Japan: Contemporary Japanese Horror Cinema, Amsterdam – New York: Rodopi, 2008.
DOI: https://doi.org/10.1163/9789401205320
Google Scholar
Higley, Sarah Lynn. Jeffrey Andrew Weinstock (eds). Nothing that is: Millennial Cinema and the Blair Witch Controversies, Detroit: Wayne State University Press, 2004.
Google Scholar
O’Shea, Noel. „‘Something genuinely Norwegian’: cultural identity under the influence of American cinema in the found footage aesthetic of Trolljegeren/Trollhunter (2010)”. Studies in European Cinema 14, no. 1 (2017): 33–47.
DOI: https://doi.org/10.1080/17411548.2016.1258883
Google Scholar
Ostaszewski, Jacek. „Narrator niewiarygodny w filmie fabularnym”, Kwartalnik Filmowy 32 (2010): 60-74.
Google Scholar
Petley, Julian. Cannibal Holocaust and the Spectacle of Death. In The Spectacle of the Real: From Hollywood to 'reality' TV and Beyond, edited by Geoff King, Bristol: Intellect Book, 2005.
Google Scholar
Reyes, Xavier Aldana. Horror Film and Affect: Towards a Corporeal Model of Viewership, New York: Routledge, 2017.
Google Scholar
Reyes, Xavier Aldana. „Reel Evil: A Critical Reassessment of Found Footage Horror”. Gothic Studies 17, no. 2 (2015): 122-136.
DOI: https://doi.org/10.7227/GS.17.2.8
Google Scholar
Rødje, Kjetil. „Intra-Diegetic Cameras as Cinematic Actor Assemblages in Found Footage Horror Cinema”. Film–Philosophy 21, no. 2 (2017): 206-222.
DOI: https://doi.org/10.3366/film.2017.0044
Google Scholar
Sayad, Cecilia. „Found-Footage Horror and the Frame's Undoing”. Cinema Journal 55, no. 2 (2016): 43-66.
DOI: https://doi.org/10.1353/cj.2016.0003
Google Scholar
Telotte, J.P. „The Blair Witch Project Project: Film and the Internet”. In Nothing that is: Millennial Cinema and the Blair Witch Controversies, Detroit: Wayne State University Press, 2004, p. 37-51.
Google Scholar
The Encyclopedia of Japanese Horror, edited by Salvador Murguia, Rowman & Littlefield, Lanham 2016.
Google Scholar
Williams, Linda. Hard core. Władza, przyjemność i „szaleństwo widzialności”, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2010.
Google Scholar
Żakieta, Katarzyna. „Horror paradokumentalny – próba charakterystyki gatunku”. Panoptikum 12 (2013): 46-60.
Google Scholar
Autorzy
Krzysztof Loskakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyrektor Instytutu Sztuk Audiowizualnych tamże, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami, redaktor naczelny „Trans- Missions: Journal of Film & Media Studies”. Zajmuje się kulturą japońską i historią filmu. Autor publikacji naukowych, w tym dwunastu książek, m.in. Dziedzictwo McLuhana - między nowoczesnością a ponowoczesnością (2001), Hitchcock: autor wśród gatunków (2002), David Cronenberg: rozpad ciała, rozpad gatunku (2003, wspólnie z A. Pitrusem), Tożsamość i media. O filmach Atoma Egoyana (2006), Poetyka filmu japońskiego (2009), Kenji Mizoguchi i wyobraźnia me- lodramatyczna (2012), Nowy film japoński (2013), Mistrzowie kina japońskiego (2015), Post- kolonialna Europa: etnoobrazy współczesnego kina (2016).
Statystyki
Abstract views: 228PDF downloads: 64
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Krzysztof Loska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Krzysztof Loska, Pamięć, performans i afekty – temat ludobójstwa w filmach Joshui Oppenheimera , Kwartalnik Filmowy: Nr 111 (2020): Zmysły i afekty
- Krzysztof Loska, „Choroba tropikalna”, czyli o ludziach, zwierzętach i duchach w filmie Apichatponga Weerasethakula , Kwartalnik Filmowy: Nr 110 (2020): Poza człowiekiem
- Krzysztof Loska, Podróż do Nowego Świata. Filmowa fikcja etnograficzna w perspektywie postkolonialnej , Kwartalnik Filmowy: Nr 107 (2019): Podróż, (e)migracja, pielgrzymka
- Krzysztof Loska, Apichatpong Weerasethakul – o polityce i widmach , Kwartalnik Filmowy: Nr 105-106 (2019): Kino wobec transformacji ustrojowych
- Krzysztof Loska, Architektura i japoński kolonializm – filmowy obraz przestrzeni miejskiej w okupowanym Seulu , Kwartalnik Filmowy: Nr 109 (2020): Przestrzeń architektoniczna w filmie
- Krzysztof Loska, Z punktu widzenia ludności rdzennej – film jako narzędzie dekolonizacji w Kanadzie , Kwartalnik Filmowy: Nr 116 (2021): Kino i tożsamość społeczna
- Krzysztof Loska, Historie polskich emigrantów w kinie europejskim , Kwartalnik Filmowy: Nr 109 (2020): Przestrzeń architektoniczna w filmie
- Krzysztof Loska, Życie w cieniu elektrowni atomowej (Fukushima – dziesięć lat później) , Kwartalnik Filmowy: Nr 114 (2021): Zanieczyszczenie, brud, skaza
- Krzysztof Loska, Oscar Micheaux i początki kina afroamerykańskiego , Kwartalnik Filmowy: Nr 117 (2022): Kino nieznane/ukryte
- Krzysztof Loska, Lav Diaz, rewolucja i czas mesjański , Kwartalnik Filmowy: Nr 123 (2023): Tempo i rytm