Życie w cieniu elektrowni atomowej (Fukushima – dziesięć lat później)

Krzysztof Loska

krzysztof.loska@uj.edu.pl
Uniwersytet Jagielloński (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-4078-798X

Abstrakt

Tematem artykułu są filmy poświęcone skutkom skażenia promieniotwórczego, do którego doszło w marcu 2011 r. w wyniku awarii elektrowni atomowej Fukushima Daiichi. Wychodząc od koncepcji katastrofy w ujęciu francuskich filozofów – Jacques’a Derridy, Maurice’a Blanchota i Jeana-Luca Nancy’ego – autor skupia się na sposobach przedstawia­nia tego tematu w japońskich filmach dokumentalnych i fabularnych, których twórcy próbowali uczynić widzialnym to, co niewyobrażalne, mierzyli się z dylematami etycznymi oraz zastanawiali się nad kwestią odpowiedzialności człowieka za otaczający świat i klęski żywiołowe spowodowane jego działalnością.


Słowa kluczowe:

katastrofa w Fukushimie, skażenie promieniotwórcze, środowisko naturalne

Blanchot, M. (1986). The Writing of the Disaster (tłum. A. Smock). Lincoln: University of Nebraska Press.
  Google Scholar

Braidotti, R. (2014). Po człowieku (tłum. J. Bednarek, A. Kowalczyk). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  Google Scholar

Brylska, A. (2020). Radioaktywne kwiaty wiśni. Relacje Japończyków ze skażonymi obszarami wokół elektrowni Fukushima Daiichi. Teksty Drugie, (1), ss. 134-151.
  Google Scholar

Clarke, J. (2020). Apocalyptic Sublimes and the Recalibration of Distance: Doing Art-Anthropology in Post-Disaster Japan. W: P. Schorch, M. Saxer, M. Elders (red.), Exploring Materiality and Connectivity in Anthropology and Beyond (ss. 172-190). London: UCL Press.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv13xpsp9.17   Google Scholar

Derrida, J. (2018). O apokalipsie (tłum. I. Boruszkowska, K. Wojtasik). Kraków: Wydawnictwo Eperons-Ostrogi.
  Google Scholar

DiNitto, R. (2014). Narrating the Cultural Trauma of 3/11: The Debris of Post-Fukushima Literature and Film. Japan Forum, 26 (3), ss. 340-360.
DOI: https://doi.org/10.1080/09555803.2014.915867   Google Scholar

Domenach, É. (2015). Fukushima en cinéma. Voix du cinéma japonais / Fukushima in Film: Voices from Japanese Cinema. Tōkyō: The University of Tokyo Center for Philosophy.
  Google Scholar

Dupuy, J.-P. (2002). Pour un catastrophisme éclairé: Quand l’impossible est certain. Paris: Seuil.
  Google Scholar

Fujiki, H. (2016). Networking Citizens through Film Screenings: Cinema and Media in Post-3.11 Social Movements. W: P. W. Galbraith, J. G. Karlin (red.), Media Convergence in Japan (ss. 60-87). Kinema Club.
  Google Scholar

Fujiki, H. (2017). Problematizing Life: Documentary Films on the 3.11 Nuclear Catastrophe. W: B. Geilhorn, K. Iwata-Weickgenannt (red.), Fukushima and the Arts: Negotiating Nuclear Disaster (ss. 90-109). New York: Routledge.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315617589-6   Google Scholar

Gerow, A. (2015). Shinozaki Makoto’s Sharing and Cinema after 3.11. www.aarongerow.com/news/shinozaki-makotos-sharing.html
  Google Scholar

Haraway, D. (2012). Manifest gatunków stowarzyszonych (tłum. J. Bednarek). W: A. Gajewska (red.), Teorie wywrotowe. Antologia przekładów (ss. 241-260). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
  Google Scholar

Hirano, K. (2014). 311: Documenting a Catastrophe as a National Experience. Rethinking History, 18 (3), ss. 378-390.
DOI: https://doi.org/10.1080/13642529.2014.898418   Google Scholar

Iwata-Weickgenannt, K. (2017). Gendering „Fukushima”: Resistance, Self-Responsibility, and Female Hysteria in Sono Sion’s „Land of Hope”. W: B. Geilhorn, K. Iwata-Weickgenannt (red.), Fukushima and the Arts: Negotiating Nuclear Disaster (ss. 110-126). New York: Routledge.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315617589-7   Google Scholar

Iwata-Weickgenannt, K., Geilhorn, B. (2017). Negotiating Nuclear Disaster: An Introduction. W: B. Geilhorn, K. Iwata-Weickgenannt (red.), Fukushima and the Arts: Negotiating Nuclear Disaster (ss. 1-20). New York: Routledge.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315617589-1   Google Scholar

Kiejziewicz, A. (2017). The Nuclear Technology Debate Returns: Narratives About Nuclear Power in Post-Fukushima Japanese Films. TransMissions: The Journal of Film and Media Studies, 2 (1), ss. 117-131.
  Google Scholar

Kubiak Ho-Chi, B. (2018). Zwierzęta a Wielkie Trzęsienie Ziemi w Japonii Wschodniej w filmach dokumentalnych Shishido Daisuke i Matsubary Tamotsu. W: B. Kubiak Ho-Chi, Y. Fujii-Karpoluk (red.), Zwierzęta w kulturze japońskiej. Warszawa: Polska Fundacja Japonistyczna.
  Google Scholar

Kuroda, T. (red.) (2016). 10 lekcji z Fukushimy w celu ochrony ludzi przed katastrofą nuklearną (tłum. zbiorowe). Warszawa: Komitet Broszury Fukushima, Strefa Zieleni.
  Google Scholar

Manning, E. (2016). Ten Propositions for Research-Creation. W: N. Colin, S. Sachsenmaier (red.), Collaboration in Performance Practice: Premises, Workings and Failures (ss. 133-141). Basingstoke: Palgrave Macmillan.
DOI: https://doi.org/10.1057/9781137462466_7   Google Scholar

Maurer, K. (2016). Translating Catastrophes: Yoko Tawada’s Poetic Responses to the 2011 Tōhoku Earthquake, the Tsunami, and Fukushima. New German Critique, 43 (1), ss. 171-194.
DOI: https://doi.org/10.1215/0094033X-3329247   Google Scholar

Nancy, J.-L. (2015). After Fukushima: The Equivalence of Catastrophes (tłum. C. Mandell). New York: Fordham University Press.
DOI: https://doi.org/10.5422/fordham/9780823263387.001.0001   Google Scholar

O’Neill, D. (2019). Rewilding Futures: Japan’s Nuclear Exclusion Zone and Post 3.11 Eco-Cinema. Journal of Japanese and Korean Cinema, 11 (1), ss. 85-100.
DOI: https://doi.org/10.1080/17564905.2019.1600697   Google Scholar

Schilling, M. (2015, 4 marca). In the Cinematic Wake of the Fukushima Nuclear Disaster. The Japan Times. https://www.japantimes.co.jp/culture/2015/03/04/films/cinematic-wake-fukushima-nuclear-disaster/
  Google Scholar

Shukin, N. (2016). The Biocapital of Living – and the Art of Dying – After Fukushima. Postmodern Culture, 26 (2).
DOI: https://doi.org/10.1353/pmc.2016.0009   Google Scholar

Sontag, S. (2010). Widok cudzego cierpienia (tłum. S. Magala). Kraków: Karakter.
  Google Scholar

Thouny, C. (2015). The Land of Hope: Planetary Cartographies of Fukushima, 2012. Mechademia: Second Arc, 10, ss. 17-34.
DOI: https://doi.org/10.5749/j.ctv1rdv223.6   Google Scholar

Tonaki, Y. (2016). La banalité résiliente des catastrophe: „d’Après Fukushima” de Jean-Luc Nancy, Rue Descartes, 88, ss. 66-83.
DOI: https://doi.org/10.3917/rdes.088.0066   Google Scholar

Wada-Marciano, M. (2019). What Animals, Women, Children, and Foreigners Can Tell Us About Fukushima. Journal of Japanese and Korean Cinema, 11 (1), ss. 35-54.
DOI: https://doi.org/10.1080/17564905.2019.1600696   Google Scholar

Weston, K. (2017). Animate Planet: Making Visceral Sense of Living in a High‐Tech Ecologically Damaged World. Durham: Duke University.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv11cw43n   Google Scholar

Yoneyama, S. (2017). Animism: A Grassroots Response to Socioenvironmental Crisis in Japan. W: T. Morris-Suzuki, E. J. Soh (red.), New Worlds from Below: Informal Life Politics and Grassroots Action in Twenty-First-Century Northeast Asia (ss. 99-130). Acton: ANU Press.
DOI: https://doi.org/10.22459/NWFB.03.2017.05   Google Scholar

Zalasiewicz, J., i in. (2014). When Did the Anthropocene Begin? A Mid-Twentieth Century Boundary Level is Stratigraphically Optimal. Quaternary International, 383, ss. 196-203.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.quaint.2015.04.007   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2021-08-17

Cited By / Share

Loska, K. (2021) „Życie w cieniu elektrowni atomowej (Fukushima – dziesięć lat później)”, Kwartalnik Filmowy, (114), s. 145–163. doi: 10.36744/kf.748.

Autorzy

Krzysztof Loska 
krzysztof.loska@uj.edu.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0003-4078-798X

Profesor zwyczajny na Uniwersytecie Jagiellońskim, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami, członek Komitetu Nauk o Sztuce PAN; zajmuje się historią filmu, zwłaszcza kinem azjatyckim. Autor stu pięćdziesięciu artykułów naukowych (publikowanych w „Kwartalniku Filmowym”, „Studiach Filmoznawczych”, „Przeglądzie Kulturoznawczym”, „Ekranach”, „Kulturze Współczesnej”, „Ethosie” i in.) oraz dwunastu książek, m.in.: Dziedzictwo McLuhana – między nowoczesnością a ponowoczesnością (2001), Hitchcock: autor wśród gatunków (2002), David Cronenberg: rozpad ciała, rozpad gatunku (2003, wspólnie z A. Pitrusem), Tożsamość i media. O filmach Atoma Egoyana (2006), Poetyka filmu japońskiego (2009), Kenji Mizoguchi i wyobraźnia melodramatyczna (2012), Nowy film japoński (2013), Mistrzowie kina japońskiego (2015), Postkolonialna Europa: etnoobrazy współczesnego kina (2016).



Statystyki

Abstract views: 314
PDF downloads: 180


Licencja

Prawa autorskie (c) 2021 Krzysztof Loska

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.


Inne teksty tego samego autora

1 2 3 > >>