Smartfon – tryumf Eisensteina
Marcin Giżycki
mgizycki@hotmail.comPolsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-7525-0205
Abstrakt
Smartfony stały się tak powszechne, że niemal wszystko jest nimi rejestrowane. Nawet tak nieoczekiwane wydarzenie, jak eksplozja w Bejrucie, która obróciła w gruzy prawie połowę miasta, została uchwycona przez kilkoro posiadaczy telefonów komórkowych. Większość z tych rejestracji ma jedną cechę wspólną: są zapisane w pionie. Było to już wielokrotnie ośmieszane przez filmowców i satyryków, ale popularność wertykalnych filmów się nie zmniejszyła. Znajdują one nawet coraz więcej obrońców, także w kręgach akademickich. W niniejszym artykule autor podsumowuje te głosy i przypomina, że poziomy kadr nie zawsze był regułą w czasach przed Edisonem oraz w świecie wideo-artu i kina rozszerzonego, a także że jednym z prekursorów pionowego ekranu był Siergiej Eisenstein.
Słowa kluczowe:
Siergiej Eisenstein, Zoe Beloff, smartfon, pionowy kadr, wideo-art, kino rozszerzoneBibliografia
Beloff, Z. (2019, 4 czerwca). Reimagining Glass House. Journal of Videographic Film & Moving Image Studies. http://mediacommons.org/intransition/reimagining-glass-house
Google Scholar
Bergan, R. (1999). Sergei Eisenstein: A Life in Conflict. Woodstock – New York: The Overlook Press.
Google Scholar
Bordwell, D. (2009, sierpień). Paolo Gioli’s Vertical Cinema. David Bordwell’s Website on Cinema. http://davidbordwell.org/essays/gioli.php
Google Scholar
Caines, J. (2019). The Rise of Vertical Filmmaking. Little Black Book. https://www.lbbonline.com/news/the-rise-of-vertical-filmmaking
Google Scholar
Ceram, C. W. (1965). Archeology of the Cinema. New York: Harcourt, Brace & World, Inc.
Google Scholar
Eisenstein, S. (1982). Film Essays and a Lecture. Princeton: Princeton University Press.
DOI: https://doi.org/10.1515/9781400853922
Google Scholar
Giżycki, J. (1960). Film, kino, fotografia. W: Techniczne nowości świata (ss. 137-154). Warszawa: Iskry.
Google Scholar
Giżycki, M. (2001). Kino rozszerzone po trzydziestu latach. Kwartalnik Filmowy, (35-36), ss. 36-40.
Google Scholar
Jewsiewicki, W. (1953). Prehistoria kina. Warszawa: Filmowa Agencja Wydawnicza.
Google Scholar
Kleiman, N. (1979). Steklanyj dom S. M. Eisensteina. Iskusstwo Kino, (3), ss. 94-113.
Google Scholar
Leyda, J., Voynow, Z. (1987). Eisenstein at Work. London: Methuen Publishing Ltd.
Google Scholar
Menotti, G. (2019). Discourses Around Vertical Videos: An Archeology of “Wrong” Aspect Ratios. ARS (São Paulo), 17 (35). https://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1678-53202019000100147
Google Scholar
Youngblood, G. (1970). Expanded Cinema. London: Studio Vista.
Google Scholar
Autorzy
Marcin Giżyckimgizycki@hotmail.com
Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych Polska
https://orcid.org/0000-0001-7525-0205
Krytyk i historyk sztuki; autor książek z dziedziny historii filmu i zjawisk kultury artystycznej. Wykładowca w Rhode Island School of Design w USA, profesor w Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych w Warszawie. Opublikował m.in.: Nie tylko Disney – rzecz o kinie animowanym (2000), Koniec i co dalej? Szkice o postmodernizmie, sztuce współczesnej i końcu wieku (2001), Słownik kierunków, ruchów i kluczowych pojęć sztuki drugiej połowy XX wieku (2002), Wenders do domu! Europejskie filmy o Ameryce i ich recepcja w Stanach Zjednoczonych (2006).
Statystyki
Abstract views: 382PDF downloads: 271
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Marcin Giżycki
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Marcin Giżycki, „Złoty wiek” – arcydzieło prowokacji , Kwartalnik Filmowy: Nr 109 (2020): Przestrzeń architektoniczna w filmie
- Marcin Giżycki, Dlaczego nie lubię reklam w kinie , Kwartalnik Filmowy: Nr 105-106 (2019): Kino wobec transformacji ustrojowych
- Marcin Giżycki, … Zostały tylko fotosy. Nieistniejące filmy Cindy Sherman , Kwartalnik Filmowy: Nr 115 (2021): Film formy, film treści
- Marcin Giżycki, Zemsta Jokera i pasożytów , Kwartalnik Filmowy: Nr 108 (2019): Produkcja i dystrybucja filmowa
- Marcin Giżycki, Król(owa) kampu , Kwartalnik Filmowy: Nr 107 (2019): Podróż, (e)migracja, pielgrzymka
- Marcin Giżycki, Kalendarium życia i twórczości Zenona Wasilewskiego , Kwartalnik Filmowy: Nr 112 (2020): Polski dokument, polska animacja
- Marcin Giżycki, Czy artyście wolno być przestępcą? Kilka pytań bez odpowiedzi , Kwartalnik Filmowy: Nr 113 (2021): Film i technologia
- Marcin Giżycki, Zbuntowane oko , Kwartalnik Filmowy: Nr 111 (2020): Zmysły i afekty
- Marcin Giżycki, „Europa” odnaleziona , Kwartalnik Filmowy: Nr 117 (2022): Kino nieznane/ukryte
- Marcin Giżycki, Tamara Sorbian-Kasprzycka, 1952-2020. Pożegnanie , Kwartalnik Filmowy: Nr 112 (2020): Polski dokument, polska animacja
