„Europa” odnaleziona
Marcin Giżycki
mgizycki@hotmail.comPolsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-7525-0205
Abstrakt
Europa, film awangardowy Stefana i Franciszki Themersonów z 1932 r., inspirowany poematem Anatola Sterna, uchodził za zaginiony podczas II wojny światowej. Został jednak odnaleziony w Bundesarchive przez pracowników berlińskiego oddziału Instytutu Pileckiego. Odrestaurowana kopia filmu miała premierę na London Film Festival w październiku 2021 r. Teraz mamy możliwość porównania naszych wyobrażeń o tym dziele z oryginałem, który nie rozczarowuje. Europa jest poetycką wizją naszego świata popadającego w obłęd, nazbyt konsumpcyjnego i przygotowującego się do nowej wojny. Składa się ze swobodnie płynących obrazów w duchu symfonii wielkomiejskich Cavalcantiego i Wiertowa. Themersonowie zastosowali w filmie kilka technik poklatkowych, wśród nich „animowany fotogram” własnego wynalazku. Pozostaje pytanie, czy odnaleziona wersja, ewidentnie przygotowana z myślą o pokazach we Francji, jest identyczna z tą, która była pokazywana przed wojną w Warszawie. (Materiał nierecenzowany).
Słowa kluczowe:
Stefan i Franciszka Themersonowie, Europa, film awangardowyBibliografia
Brown, M. (2021). Rediscovered 1931 Film „Europa” to Get World Premiere in London. The Guardian, https://www.theguardian.com/film/2021/sep/14/rediscovered-1931-film-europa-world-premiere-london-themerson
Google Scholar
Giżycki, M. (1987). O poezji semantycznej Stefana Themersona. Literatura na Świecie, (7), ss. 372-379.
Google Scholar
Giżycki, M. (1996). Awangarda wobec kina. Film w kręgu polskiej awangardy artystycznej dwudziestolecia międzywojennego. Warszawa: wydawnictwo małe.
Google Scholar
Lehmann, J. (1976). Filmowa twórczość Franciszki i Stefana Themersonów. W: A. Helman (red.), Z dziejów awangardy filmowej, materiały z sesji „Awangarda filmowa lat dwudziestych”, Sosnowiec, 10-12 marca 1975. Katowice: Uniwersytet Śląski, ss. 125-126.
Google Scholar
Stern, A., Berman, M. (red.) (1965). Mieczysław Szczuka. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Google Scholar
Toeplitz, J. (1933, 5 stycznia). „Europa”. Kurier Polski, s. 5.
Google Scholar
Zagrodzki, J. (1974). Początki polskiego filmu eksperymentalnego. Projekt, (5), s. 27.
Google Scholar
Zagrodzki, J. (1981). Outsiderzy awangardy. W: Stefan i Franciszka Themerson. Poszukiwania wizualne, katalog wystawy. Łódź: Muzeum Sztuki, ss. nlb.
Google Scholar
Zahorska, S. (1932). Polski film – dobry! Wiadomości Literackie, (52), s. 3.
Google Scholar
Autorzy
Marcin Giżyckimgizycki@hotmail.com
Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych Polska
https://orcid.org/0000-0001-7525-0205
Krytyk i historyk sztuki; autor książek z dziedziny historii filmu i zjawisk kultury artystycznej. Wykładowca w Rhode Island School of Design w USA, profesor w Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych w Warszawie. Opublikował m.in.: Nie tylko Disney – rzecz o filmie animowanym (2000), Koniec i co dalej? Szkice o postmodernizmie, sztuce współczesnej i końcu wieku (2001), Słownik kierunków, ruchów i kluczowych pojęć sztuki drugiej połowy XX wieku (2002), Wenders do domu! Europejskie filmy o Ameryce i ich recepcja w Stanach Zjednoczonych (2006).
Statystyki
Abstract views: 309PDF downloads: 229
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Marcin Giżycki
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Marcin Giżycki, „Złoty wiek” – arcydzieło prowokacji , Kwartalnik Filmowy: Nr 109 (2020): Przestrzeń architektoniczna w filmie
- Marcin Giżycki, Dlaczego nie lubię reklam w kinie , Kwartalnik Filmowy: Nr 105-106 (2019): Kino wobec transformacji ustrojowych
- Marcin Giżycki, … Zostały tylko fotosy. Nieistniejące filmy Cindy Sherman , Kwartalnik Filmowy: Nr 115 (2021): Film formy, film treści
- Marcin Giżycki, Zemsta Jokera i pasożytów , Kwartalnik Filmowy: Nr 108 (2019): Produkcja i dystrybucja filmowa
- Marcin Giżycki, Smartfon – tryumf Eisensteina , Kwartalnik Filmowy: Nr 112 (2020): Polski dokument, polska animacja
- Marcin Giżycki, Król(owa) kampu , Kwartalnik Filmowy: Nr 107 (2019): Podróż, (e)migracja, pielgrzymka
- Marcin Giżycki, Kalendarium życia i twórczości Zenona Wasilewskiego , Kwartalnik Filmowy: Nr 112 (2020): Polski dokument, polska animacja
- Marcin Giżycki, Zbuntowane oko , Kwartalnik Filmowy: Nr 111 (2020): Zmysły i afekty
- Marcin Giżycki, Czy artyście wolno być przestępcą? Kilka pytań bez odpowiedzi , Kwartalnik Filmowy: Nr 113 (2021): Film i technologia
- Marcin Giżycki, Tamara Sorbian-Kasprzycka, 1952-2020. Pożegnanie , Kwartalnik Filmowy: Nr 112 (2020): Polski dokument, polska animacja
