„Wojny na narracje”: „Wałęsa. Człowiek z nadziei” Andrzeja Wajdy i kobieca historia („herstory”) Solidarności
Abstrakt
Tekst zbiera wątki filmowe, publicystyczne i biograficzne składające się na kobiecą historię Solidarności, która w powszechnej świadomości została zmarginalizowana albo nigdy nie miała w niej swojego trwałego miejsca. Dlatego obok opracowań Shany Penn i innych historyczek jako materiał zostaje tu wykorzystana biografia Danuty Wałęsy, film Andrzeja Wajdy Wałęsa. Człowiek z nadziei, a także zapiski jego scenarzysty Janusza Głowackiego. We wszystkich tych źródłach pojawiają się postacie kobiet w różny sposób powiązanych z działalnością opozycyjną oraz z Solidarnością. W ich (auto)narracjach pojawiają się te same epizody – choć często ujęte z odmiennych punktów widzenia – i konteksty: praca, życie domowe, dzieci, aktywizm kosztem wolnego czasu. W analizie tych kobiecych historii przydatne okazuje się pojęcie „trans-sferu”, które Krystyna Duniec i Joanna Krakowska w książce Soc, sex i historia definiują jako przeniesienia zainteresowań z racjonalnej sfery rozumu na sferę intymności oraz z pamięci zbiorowej na pamięć indywidualną.
Słowa kluczowe:
Lech Wałęsa, Andrzej Wajda, Solidarność, historia kobietBibliografia
Czy reżyser z daleka zrozumie prostego człowieka? Z Andrzejem Wajdą rozmawia Małgorzata Sadowska i Rafał Kalukin, „Nesweek” 26.08-1.09.2013, s. 16.
Google Scholar
Duniec K., Krakowska J., 2014: Soc, sex i historia, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Google Scholar
Głowacki J., 2013: Przyszłem, czyli jak pisałem scenariusz o Lechu Wałęsie dla Andrzeja Wajdy, Świat Książki, Warszawa.
Google Scholar
Już nie jestem romantykiem. Z Andrzejem Wajdą rozmawia Janusz Wróblewski, „Polityka” 2013 nr 41, s. 78.
Google Scholar
Mnie jest łatwiej, bo nie jestem wieszczem. Z Januszem Głowackim rozmawia Rafał Kalukin, „Newsweek” 21-27.10.2013, s. 20.
Google Scholar
Penn S., 2003: Podziemie kobiet, tłum. Hanna Jankowska, Rosner&Wspólnicy, Warszawa.
Google Scholar
Penn S., 2014: Sekret Solidarności, tłum. Maciej Antosiewicz, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
Google Scholar
Szał bitewny. Z Andrzejem Wajdą rozmawia Donata Subbotko, „Gazeta Wyborcza” 2013 nr 297, s. 17.
Google Scholar
Wałęsa D., 2011: Marzenia i tajemnice, opracowanie Piotr Adamowicz, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar
Autorzy
Małgorzata Radkiewiczkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Dr hab., prof. UJ, filmoznawczyni, adiunkt w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się problematyką tożsamości kulturowej we współczesnym kinie i sztukach wizualnych. Prowadzi badania nad twórczością kobiet w kinie, fotografii i sztuce. Ostatnio opublikowała książki: „Władczynie spojrzenia”. Teoria filmu a praktyka reżyserek i artystek (2010) oraz Oblicza kina queer (2014), a ponadto: W poszukiwaniu sposobu ekspresji. O filmach Jane Campion i Sally Potter (2001), Derek Jarman. Portret indywidualisty (2003), „Młode wilki” polskiego kina. Kategoria gender a debiuty lat 90. (2006). Redaktorka pięciu tomów serii Gender. Koordynatorka projektu badawczego NCN Pionierki kina i fotografii w Galicji 1896-1945. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2015 r. Publikuje w Polsce i zagranicą, w katalogach wystaw, antologiach i na łamach czasopism, m.in. „Rita Baum”, „Kwartalnik Filmowy”, „Przegląd Kulturoznawczy”.
Statystyki
Abstract views: 61PDF downloads: 41
Licencja
Prawa autorskie (c) 2015 Małgorzata Radkiewicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Małgorzata Radkiewicz, Migracyjne kino „w drodze” , Kwartalnik Filmowy: Nr 107 (2019): Podróż, (e)migracja, pielgrzymka
- Małgorzata Radkiewicz, Dom jako „materia w procesie” w projektach artystycznych i filmowych , Kwartalnik Filmowy: Nr 110 (2020): Poza człowiekiem
- Małgorzata Radkiewicz, Filmowy zapis Arabskiej Wiosny , Kwartalnik Filmowy: Nr 105-106 (2019): Kino wobec transformacji ustrojowych
- Małgorzata Radkiewicz, Okiem awangardzistki. Kwestia formy w refleksji i realizacjach filmowych Germaine Dulac , Kwartalnik Filmowy: Nr 115 (2021): Film formy, film treści
- Małgorzata Radkiewicz, Filmowe impresje Andrzeja Własta , Kwartalnik Filmowy: Nr 107 (2019): Podróż, (e)migracja, pielgrzymka
- Małgorzata Radkiewicz, „Dokumenty obrazowe” w polskiej refleksji i praktyce filmowej do roku 1927 , Kwartalnik Filmowy: Nr 112 (2020): Polski dokument, polska animacja
- Małgorzata Radkiewicz, Filmowe krajobrazy epoki antropocenu: eksploracja, eksploatacja, trwanie , Kwartalnik Filmowy: Nr 122 (2023): Krajobrazy, panoramy, terytoria
- Małgorzata Radkiewicz, Kinowa „mobilność wyobrażeniowa” – „Na fali” Kathryn Bigelow i remake Ericsona Core’a , Kwartalnik Filmowy: Nr 97-98 (2017): Wędrujące motywy
- Małgorzata Radkiewicz, Artystyczne i filmowe obrazy współczesności Europy Wschodniej w perspektywie genderowej , Kwartalnik Filmowy: Nr 85 (2014): Film i media – przeszłość i przyszłość
