Filmowe krajobrazy epoki antropocenu: eksploracja, eksploatacja, trwanie
Małgorzata Radkiewicz
m.radkiewicz@uj.edu.plUniwersytet Jagielloński (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-6387-0810
Abstrakt
Autorka dokonuje problematyzacji krajobrazu w kinie współczesnym w kategoriach eksploracji, eksploatacji i trwania, zdefiniowanych z perspektywy posthumanistycznej i postkolonialnej. Przywołane pojęcia pozwalają odnieść się do różnych relacji między krajobrazem a ludzkimi i nie-ludzkimi podmiotami/aktorami, z uwzględnieniem odmiennych sposobów (współ)działania i (współ)odczuwania, analizowanych przez Rosi Braidotti, Ann Laurę Stoler i badaczy antropocenu. Joanny Żylińskiej koncepcja fotografii „po człowieku” umożliwia natomiast wyjście w analizie obrazów filmowych poza perspektywę ludzkich doświadczeń i działań oraz skupienie się na dynamice i rytmie egzystencji samego krajobrazu. Wybrane przykłady filmowe pokazują, że w kinie współczesnym krajobraz jest ukazywany jako zjawisko polisensoryczne, różnorako oddziałujące na postacie i wpływające na ich relacje ze światem zewnętrznym.
Słowa kluczowe:
posthumanizm, krajobraz, ruiny, podmiotowość relacyjnaBibliografia
Braidotti, R. (2014). Po człowieku (tłum. J. Bednarek, A. Kowalczyk). Warszawa: PWN.
Google Scholar
Braidotti, R. (2018). Posthumanistyczna podmiotowość relacyjna i polityka afirmatywna (tłum. J. Stępień). Machina Myśli. http://machinamysli.org/posthumanistyczna-podmiotowosc-relacyjna-i-polityka-afirmatywna
Google Scholar
CUCO — curatorial concepts berlin e. V. (2018). Tęsknota za krajobrazem (tłum. M. Szubartowska). Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej, (22). https://www.pismowidok.org/pl/archiwum/2018/22-zobaczyc-antropocen/tesknota-za-krajobrazem
Google Scholar
Frydryczak, B. (2022). Zmysły w krajobrazie. Łódź: Wydawnictwo Oficyna.
Google Scholar
Schollenberger, P. (2014). Odosobnienie. Próby dekonstrukcji krajobrazu. Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej, (8). https://doi.org/10.36854/widok/2014.8.1064
DOI: https://doi.org/10.36854/widok/2014.8.1064
Google Scholar
Stoler, A. L. (2013). „Rozkład pozostaje”. Od ruin do rujnacji (tłum. A. Rejniak-Majewska). Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej, (4). https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1223
DOI: https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1223
Google Scholar
Żylińska, J. (2017). Fotografia po człowieku (tłum. P. Poniatowska). Teksty Drugie, (1), ss. 349-372. (Publikacja oryginału: 2016).
DOI: https://doi.org/10.18318/td.2017.1.28
Google Scholar
Autorzy
Małgorzata Radkiewiczm.radkiewicz@uj.edu.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0001-6387-0810
Prof. dr hab., filmoznawczyni; pracuje w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się problematyką tożsamości kulturowej oraz twórczością kobiet w kinie, fotografii i sztuce współczesnej. Wyrazem jej zainteresowań są publikacje: W poszukiwaniu sposobu ekspresji. O filmach Jane Campion i Sally Potter (2001), Władczynie spojrzenia. Teoria filmu a praktyka reżyserek i artystek (2010). Ponadto autorka książek: Derek Jarman. Portret indywidualisty (2003), „Młode wilki” polskiego kina. Kategoria gender a debiuty lat 90. (2006) oraz Oblicza kina queer (2014). W latach 2015-2018 koordynatorka projektu badawczego Narodowego Centrum Nauki „Pionierki z kamerą. Kobiety w kinie i fotografii w Galicji 1896-1945”, podsumowanego w licznych artykułach. Jako stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2015 r. prowadziła badania opublikowane w monografii Modernistki o kinie. Kobiety w polskiej krytyce i publicystyce filmowej 1918-1939 (2016). Członkini Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego, Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami oraz Rady Muzeum Fotografii w Krakowie.
Statystyki
Abstract views: 210PDF downloads: 151
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Małgorzata Radkiewicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Małgorzata Radkiewicz, Dom jako „materia w procesie” w projektach artystycznych i filmowych , Kwartalnik Filmowy: Nr 110 (2020): Poza człowiekiem
- Małgorzata Radkiewicz, Migracyjne kino „w drodze” , Kwartalnik Filmowy: Nr 107 (2019): Podróż, (e)migracja, pielgrzymka
- Małgorzata Radkiewicz, Filmowy zapis Arabskiej Wiosny , Kwartalnik Filmowy: Nr 105-106 (2019): Kino wobec transformacji ustrojowych
- Małgorzata Radkiewicz, Okiem awangardzistki. Kwestia formy w refleksji i realizacjach filmowych Germaine Dulac , Kwartalnik Filmowy: Nr 115 (2021): Film formy, film treści
- Małgorzata Radkiewicz, „Dokumenty obrazowe” w polskiej refleksji i praktyce filmowej do roku 1927 , Kwartalnik Filmowy: Nr 112 (2020): Polski dokument, polska animacja
- Małgorzata Radkiewicz, Filmowe impresje Andrzeja Własta , Kwartalnik Filmowy: Nr 107 (2019): Podróż, (e)migracja, pielgrzymka
- Małgorzata Radkiewicz, „Wojny na narracje”: „Wałęsa. Człowiek z nadziei” Andrzeja Wajdy i kobieca historia („herstory”) Solidarności , Kwartalnik Filmowy: Nr 92 (2015): Kino polskie i polityka
- Małgorzata Radkiewicz, Kinowa „mobilność wyobrażeniowa” – „Na fali” Kathryn Bigelow i remake Ericsona Core’a , Kwartalnik Filmowy: Nr 97-98 (2017): Wędrujące motywy
- Małgorzata Radkiewicz, Artystyczne i filmowe obrazy współczesności Europy Wschodniej w perspektywie genderowej , Kwartalnik Filmowy: Nr 85 (2014): Film i media – przeszłość i przyszłość
