Migracyjne kino „w drodze”
Małgorzata Radkiewicz
m.radkiewicz@uj.edu.plUniwersytet Jagielloński (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-6387-0810
Abstrakt
Filmy pokazujące zjawisko przymusowej migracji z powodów ekonomicznych czy politycznych tworzą rodzaj kina „w drodze” – drodze naznaczonej granicami, strachem, niepewnością oraz niemożnością powrotu. W dokumentalnej lub fabularnej formie zostają w nich zapisane indywidualne historie, motywacje oraz szlaki współczesnych uchodźców, konsekwentnie opisywane przez Michela Agier. W procesie wygnania/ucieczki badaczka dostrzega trzy etapy: rozpadu, uwięzienia i działania, które można odnaleźć także w filmowych realizacjach łączących motyw życia w drodze oraz pobytu w obozach. Francuski antropolog odwołuje się do koncepcji „życia na przemiał” Zygmunta Baumana, spoglądającego na migrację przez pryzmat nowoczesności i globalizacji. Wykorzystanie refleksji obu badaczy pozwala sproblematyzować kino „w drodze” i zinterpretować typowe dla niego narracje, ich bohaterów oraz lokalizacje.
Słowa kluczowe:
migracja, kino drogi, globalizacja, uchodźcyBibliografia
Agamben, Georgio: “My uchodźcy”, In: Agamben. Przewodnik Krytyki Politycznej, edited by Opracowanie Zbiorowe, trans. Katarzyna Gawlicz, 30-31. 1st ed. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2010.
Google Scholar
Agamben, Georgio: Homo Sacer: Suwerenna władza i nagie życie, trans. M. Salwa, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2008.
Google Scholar
Agier, Michel. „Czy obozy umożliwiają lepsze zarządzanie populacjami uchodźców?” In: Migranci, migracje. O czym warto wiedzieć, by wyrobić sobie własne zdanie, edited by Hélène Thiollet, trans. from French M. Szczurek, 113-115. 1st ed. Kraków: Karakter, 2017.
Google Scholar
Agier, Michel: Managing the Undesirables: Refugee Camps and Humanitarian Government, trans. from French D. Fernbach, Cambridge: Polity, 2011.
Google Scholar
Agier, Michel: On the margines of the World: The Refugee Experience Today, trans. from French D. Fernbach, Cambrdige: Polity Press, 2008.
Google Scholar
Ballesteros, Issolina: Immigration Cinema in the New Europe, Bristol: Intellect, 2015.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv36xvrf8
Google Scholar
Bauman, Zygmunt: Obcy u naszych drzwi, trans. from English W. Mincer, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2016.
Google Scholar
Bauman, Zygmunt: Życie na przemiał, trans. from English T. Kunz, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2004.
Google Scholar
Gemenne, François. „Migracje – szansa czy zagrożenie?” In: Migranci, migracje. O czym warto wiedzieć, by wyrobić sobie własne zdanie, edited by Hélène Thiollet, trans. From French M. Szczurek, 181-183. 1st ed. Kraków: Karakter, 2017.
Google Scholar
„Jestem kapitan Rackete i mam zasady. Z Carolą Rackete rozmawia Fabio Tonacji” [Przedruk za: La Repubblica, July 6 (2019)], Gazeta Wyborcza. Magazyn Świąteczny July 20-21 (2019).
Google Scholar
Michael Winterbottom, Interviews, edited by Damon Smith, Jackson: University Press of Mississipi 2011.
Google Scholar
Loshitzky, Yosefa: Screening Strangers: Migration and Diaspora in Contemporary European Cinema. Bloomington: Indiana University Press, 2010.
Google Scholar
Loska, Krzysztof: Postkolonialna Europa. Etnoobrazy współczesnego kina, Kraków: Universitas, 2016.
Google Scholar
Mościcki, Paweł: Migawki z tradycji uciśnionych, Bydgoszcz-Warszawa: Książka i Wiedza, Teatr Polski Bydgoszcz, 2017.
Google Scholar
Nafici, Hamid: Accented Cinema. Exilic and Diasporic Filmmaking, NJ: Princeton University Press, 2001.
DOI: https://doi.org/10.1515/9780691186214
Google Scholar
Scalettaris, Giulia. „Uchodźcy, migranci – na czym polega różnica?” In: Migranci, migracje. O czym warto wiedzieć, by wyrobić sobie własne zdanie, edited by Hélène Thiollet, trans. from French M. Szczurek, 102-105. 1st ed. Kraków: Karakter, 2017.
Google Scholar
Autorzy
Małgorzata Radkiewiczm.radkiewicz@uj.edu.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0001-6387-0810
Profesor doktor habilitowana, filmoznawczyni. Zajmuje się problematyką tożsamości kulturowej oraz twórczością kobiet w kinie, fotografii i sztuce współczesnej. Wyrazem jej zainteresowań są publikacje: W poszukiwaniu sposobu ekspresji. O filmach Jane Campion i Sally Potter (2001), Władczynie spojrzenia. Teoria filmu a praktyka reżyserek
i artystek (2010). Ponadto autorka książek: Derek Jarman. Portret indywidualisty (2003), Młode wilki polskiego kina. Kategoria gender a debiuty lat 90. (2006) oraz Oblicza kina queer (2014). W latach 2015-2018 koordynatorka projektu badawczego Narodowego Centrum Nauki: "Pionierki z kamerą. Kobiety w kinie i fotografii w Galicji 1896-1945", podsumowanego w licznych artykułach. Jako stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa
Narodowego w 2015 r. prowadziła badania opublikowane w monografii Modernistki o kinie. Kobiety w polskiej krytyce i publicystyce filmowej 1918-1939 (2016). Członkini Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego oraz Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami.
Statystyki
Abstract views: 463PDF downloads: 473
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Małgorzata Radkiewicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Małgorzata Radkiewicz, Dom jako „materia w procesie” w projektach artystycznych i filmowych , Kwartalnik Filmowy: Nr 110 (2020): Poza człowiekiem
- Małgorzata Radkiewicz, Filmowy zapis Arabskiej Wiosny , Kwartalnik Filmowy: Nr 105-106 (2019): Kino wobec transformacji ustrojowych
- Małgorzata Radkiewicz, Okiem awangardzistki. Kwestia formy w refleksji i realizacjach filmowych Germaine Dulac , Kwartalnik Filmowy: Nr 115 (2021): Film formy, film treści
- Małgorzata Radkiewicz, Filmowe impresje Andrzeja Własta , Kwartalnik Filmowy: Nr 107 (2019): Podróż, (e)migracja, pielgrzymka
- Małgorzata Radkiewicz, „Dokumenty obrazowe” w polskiej refleksji i praktyce filmowej do roku 1927 , Kwartalnik Filmowy: Nr 112 (2020): Polski dokument, polska animacja
- Małgorzata Radkiewicz, Filmowe krajobrazy epoki antropocenu: eksploracja, eksploatacja, trwanie , Kwartalnik Filmowy: Nr 122 (2023): Krajobrazy, panoramy, terytoria
- Małgorzata Radkiewicz, „Wojny na narracje”: „Wałęsa. Człowiek z nadziei” Andrzeja Wajdy i kobieca historia („herstory”) Solidarności , Kwartalnik Filmowy: Nr 92 (2015): Kino polskie i polityka
- Małgorzata Radkiewicz, Kinowa „mobilność wyobrażeniowa” – „Na fali” Kathryn Bigelow i remake Ericsona Core’a , Kwartalnik Filmowy: Nr 97-98 (2017): Wędrujące motywy
- Małgorzata Radkiewicz, Artystyczne i filmowe obrazy współczesności Europy Wschodniej w perspektywie genderowej , Kwartalnik Filmowy: Nr 85 (2014): Film i media – przeszłość i przyszłość
