Marilyn Monroe 1962
Grzegorz Piotrowski
kwartalnik.filmowy@ispan.plUniwersytet Gdański (Polska)
Karol Szymański
Uniwersytet Gdański (Polska)
Abstrakt
W kreacjach filmowych Marilyn Monroe od drugiej połowy lat 50., a zwłaszcza od początku lat 60., w ówczesnej przemianie jej fizycznego wizerunku, a także w działaniach, jakie podejmowała w celu zmiany swego statusu Piotrowski i Szymański widzą symptomy procesu wyzwalania się gwiazdy-marionetki spod dominacji reguł i oczekiwań „hegemonów hollywoodzkiego spektaklu”. Na podstawie ostatniego, niedokończonego filmu Monroe Coś trzeba dać oraz jej sesji zdjęciowych z 1962 r. – Berta Sterna dla „Vogue’a” i George’a Barrisa dla „Cosmoplitan” – autorzy analizują, w jaki sposób Monroe wybijała się na twórczą (i kobiecą) autonomię poprzez zmianę sposobu używania swej dojrzałej, naznaczonej wiekiem i doświadczeniami cielesności jako narzędzia ekspresji aktorskiej. W 1962 r. następuje wyraźny odwrót od MM jako gwiazdy, seks-symbolu, metafory czy idei w kierunku Marilyn Monroe – aktorki, dojrzałej i niezależnej kobiety, konkretnego człowieka (z całą jego realną fizycznością i cielesnością), Zdarzenia.
Słowa kluczowe:
Marilyn Monroe, Hollywood, ciało, aktorkaBibliografia
Aslan, Odette. 1978. Aktor XX wieku. Ewolucja techniki. Zagadnienia etyki. Przeł. M. O. Bieńka. Warszawa: PIW.
Google Scholar
Bablet, Denis. 1980. Rewolucje sceniczne XX wieku. Tłum. Z. Strzelecki i K. Mazur. Warszawa: PIW.
Google Scholar
Barris, George. 2003. Marilyn. Her Life in Her Own Words. Marilyn Monroe’s Revealing Last Words and Photographs. New York: Citadel Press.
Google Scholar
Barthes, Roland. 2008. Mitologie. Przeł. A. Dziadek. Wstępem opatrzył K. Kłosiński. Warszawa: Aletheia.
Google Scholar
Bordwell, David. 1995. Procesy poznawcze a rozumienie. Widzenie i zapominanie w „Mildred Pierce”. „Kwartalnik Filmowy” 11.
Google Scholar
Brook, Peter. 1997. Nie ma sekretów. Myśli o aktorstwie i teatrze. Przeł. I. Libucha i M. Orski. Łódź: Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna.
Google Scholar
Brossard, Pierre. 1980. Szkic do portretu aktora. Tłum. E. Niewczas. „Kino” 9.
Google Scholar
Capote, Truman. 1982. Psy szczekają. Opowiadania. Tłum. B. Zieliński. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar
Cegiełkówna, Iwona. 1993. Kobieta pod presją – Marilyn Monroe w „Przystanku autobusowym”. „Iluzjon. Kwartalnik Filmoteki Polskiej” 3-4.
Google Scholar
Crown, Lawrence. 1987. Marilyn at Twentieth Century Fox. London: Comet.
Google Scholar
Dyer, Richard. 2004. Heavenly Bodies. Film Stars and Society. London: Routledge.
Google Scholar
Fischer-Lichte, Erika. 2008. Estetyka performatywności. Tłum. M. Borowski, M. Sugiera. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Google Scholar
Hendrykowski, Marek. 1980. Współczesne aktorstwo filmowe. „Kino” 9.
Google Scholar
Jackiewicz, Aleksander. 1983. Gwiazdozbiór. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji.
Google Scholar
Klecel, Marek. 1980. O aktorstwie. „Kino” 9.
Google Scholar
Łotman, Jurij. 1983. Semiotyka filmu. Tłum. J. Faryno, T. Miczka. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar
Madej, Alina. 1994. Człowiek wyrazisty. „Kwartalnik Filmowy” 5.
Google Scholar
Monroe, Marilyn. 2010. Fragments. Poems, Intimate Notes, Letters. Ed. by S. Buchtal and B. Comment. London: HarperCollins Publishers.
Google Scholar
Morin, Edgar. 1972. Les stars. Paris: Éditions du Seuil.
Google Scholar
Nickens, Christopher, Zeno, George. 2012. Marilyn in Fashion. The Enduring Influence of Marilyn Monroe. Philadelphia: Running Press.
Google Scholar
Piotrowski, Grzegorz. 2007. Pre-teksty. Myśli czytelnika i widza. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar
Piotrowski, Grzegorz, Szymański, Karol. 2011. Jak Pani nie wstyd (tak śpiewać)! Spektakl piosenki Anny Prucnal. W: Potkański, Jan, Pruszczyński, Robert (red.). Spojrzenie – spektakl – wstyd. Warszawa: Elipsa.
Google Scholar
Skrzypczak, Piotr. 2002. Od pantomimy do Metody. Uwagi o ewolucji warsztatu aktora filmowego. „Kwartalnik Filmowy” 37-38.
Google Scholar
Spoto, Donald. 1997. Marilyn Monroe. Biografia. Tłum. M. Cendrowska. Warszawa: Prima.
Google Scholar
Stachówna, Grażyna. 1986. Aktor filmowy i czas. „Iluzjon. Kwartalnik Filmoteki Polskiej” 3.
Google Scholar
Stern, Bert, Monroe, Marilyn. 1982. The Complete Last Sitting. 2568 Photographien. München: Schirmer/Mosel.
Google Scholar
Stern, Bert, Monroe, Marilyn. 1993. The Last Sitting. 101 Selected Photographs. Introduced by D. Dreier. London: Schirmer Art Books.
Google Scholar
Tabęcki, Jacek. 1985. Marilyn Monroe: ja im pokażę. „Iluzjon. Kwartalnik Filmoteki Polskiej” 3.
Google Scholar
Thompson, Dawid. 1978. Spojrzenie na twarz aktora. Tłum. A. Bogobowicz. „Film na Świecie” 12.
Google Scholar
Wills, David, Schmidt, Stephen. 2011. Metamorfozy Marilyn Monroe. Tłum. D. Żukowski. Kraków: Znak.
Google Scholar
Wolfe, Donald H. 2007. The Assassination of Marilyn Monroe. London: Sphere.
Google Scholar
Autorzy
Grzegorz Piotrowskikwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Gdański Polska
Adiunkt w Katedrze Kulturoznawstwa Uniwersytetu Gdańskiego i wykładowca Akademii Muzycznej w Gdańsku; opublikował m.in. monografię Fortepian ze Sławska. Muzyka w prozie fabularnej Jarosława Iwaszkiewicza (2010).
Autorzy
Karol SzymańskiUniwersytet Gdański Polska
Absolwent historii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i finansów na Uniwersytecie Gdańskim. Zajmuje się pisaniem o filmie i krytyką artystyczną (artykuły w pracy zbiorowej Spojrzenie - spektakl - wstyd, 2011 oraz m.in. w „Studiach Filmoznawczych”, „Biuletynie Historii Sztuki”, „Odrze”, „Ruchu Muzycznym”, „Więzi”, „Przeglądzie Papierniczym”). Pasjonat Czechosłowackiej Nowej Fali i polskiej szkoły plakatu filmowego.
Statystyki
Abstract views: 1PDF downloads: 0
Licencja
Prawa autorskie (c) 2013 Grzegorz Piotrowski, Karol Szymański
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Grzegorz Piotrowski, Radosne związki formy i treści („Chłopcy na piasku” Wakefielda Poole’a) , Kwartalnik Filmowy: Nr 115 (2021): Film formy, film treści
- Karol Szymański, Masa i wspólnota w rytmie kroków. Kontranaliza społeczeństw radzieckiego i czechosłowackiego w filmach Ivana Balaďi „Metrum” i „Las” , Kwartalnik Filmowy: Nr 123 (2023): Tempo i rytm
- Karol Szymański, Tarkowski i Proust. „Zwierciadło” i „W poszukiwaniu straconego czasu” – „co innego”, a przecież „jedno i to samo” , Kwartalnik Filmowy: Nr 86 (2014): Wymiary czasu
- Karol Szymański, Psychologiczny balecik w konkretnym układzie sił. O polskiej recepcji „Wozu do Wiednia” Karela Kachyni , Kwartalnik Filmowy: Nr 101-102 (2018): Kino europejskie XXI wieku
- Karol Szymański, Nieobecni obecni. Próby powrotu duetu Jiří Voskovec i Jan Werich na ekran po 1945 roku , Kwartalnik Filmowy: Nr 97-98 (2017): Wędrujące motywy
- Grzegorz Piotrowski, Karol Szymański, Transnarodowa, czyli wszędzie Obca? Syndrom aktorstwa filmowego Anny Prucnal , Kwartalnik Filmowy: Nr 95 (2016): Transnarodowość kina polskiego
- Grzegorz Piotrowski, Latarnik dziecięcej wyobraźni , Kwartalnik Filmowy: Nr 89-90 (2015): Redefinicje klasyki
- Grzegorz Piotrowski, „Ma dissidence”. Sztuka piosenki Anny Prucnal , Kwartalnik Filmowy: Nr 91 (2015): Film między muzyką pop a popkulturą
- Grzegorz Piotrowski, Juraja Herza sposób na stylizację rzeczywistości. Przypadek „Morgiany” , Kwartalnik Filmowy: Nr 89-90 (2015): Redefinicje klasyki
