Afropesymizm i afrofuturyzm – narracje spekulatywne w amerykańskich serialach fantastycznych
Krzysztof Loska
krzysztof.loska@uj.edu.plUniwersytet Jagielloński (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-4078-798X
Abstrakt
Punktem wyjścia artykułu jest założenie, że opowieści fantastyczne są narzędziami myślenia spekulatywnego i słu- żą refleksji nad przeszłością oraz przyszłością człowieka. Przedmiotem analizy są dwa seriale zaliczane do szeroko rozumianej fantastyki – Kraina Lovecrafta (Lovecraft Country, HBO, 2020) i Więzy (Kindred, FX on Hulu, 2022). Oba reprezentują ruch artystyczny określany mianem afrofuturyzmu, będący przykładem narracji spekulatywnej, mającej na celu reinterpretację historii, czyli przepracowanie traumatycznych doświadczeń związanych z niewolnictwem oraz zaprojektowanie alternatywnej wspólnoty dla czarnej mniejszości. W omawianych serialach afrofuturystycznym pomysłom towarzyszy narracja, którą można nazwać afropesymistyczną, ponieważ opowieść o emancypacji jest zderzona z diagnozą przeciwną, zgodnie z którą „bycie Czarnym” jest tożsame ze „śmiercią społeczną”.
Słowa kluczowe:
fantastyka, podróże w czasie, fikcje spekulatywne, narracje niewolnicze, rasizmBibliografia
Brzostek, D. (2016). Black Science – Black Magic. Czy afrofuturyzm jest narracją poznawczą. Sztuka i Dokumentacja, (14), ss. 28-37.
Google Scholar
Fanon, F. (2020). Czarna skóra, białe maski (tłum. U. Kropiwiec). Kraków: Wydawnictwo Karakter.
Google Scholar
hooks, b. (1992). Representing Whiteness in the Black Imagination. W: L. Grossberg, C. Nelson, P. Treichler (red.), Cultural Studies (ss. 338-346). New York: Routledge.
Google Scholar
Lepore, J. (2020). My, naród. Nowa historia Stanów Zjednoczonych (tłum. J. Szkudliń- ski). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar
Morrison, T. (2023). Samoszacunek (tłum. K. Gucio). Poznań: Wydawnictwo Poznań- skie.
Google Scholar
Autorzy
Krzysztof Loskakrzysztof.loska@uj.edu.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0003-4078-798X
Profesor zwyczajny na Uniwersytecie Jagiellońskim, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami, członek Komitetu Nauk o Sztuce PAN; zajmuje się historią filmu, zwłaszcza kinem azjatyckim. Autor stu pięćdziesięciu artykułów naukowych (publikowanych w „Kwartalniku Filmowym”, „Studiach Filmoznawczych”, „Przeglądzie Kulturoznawczym”, „Ekranach”, „Kulturze Współczesnej”, „Ethosie” i in.) oraz dwunastu książek, m.in.: Dziedzictwo McLuhana – między nowoczesnością a ponowoczesnością (2001), Hitchcock: autor wśród gatunków (2002), David Cronenberg: rozpad ciała, rozpad gatunku (2003, wspólnie z A. Pitrusem), Tożsamość i media. O filmach Atoma Egoyana (2006), Poetyka filmu japońskiego (2009), Kenji Mizoguchi i wyobraźnia melodramatyczna (2012), Nowy film japoński (2013), Mistrzowie kina japońskiego (2015), Postkolonialna Europa: etnoobrazy współczesnego kina (2016), W cieniu Imperium Wschodzącego Słońca. Japoński projekt kolonialny i kultura filmowa w Azji Wschodniej (2022).
Statystyki
Abstract views: 195PDF downloads: 108
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Krzysztof Loska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Krzysztof Loska, Pamięć, performans i afekty – temat ludobójstwa w filmach Joshui Oppenheimera , Kwartalnik Filmowy: Nr 111 (2020): Zmysły i afekty
- Krzysztof Loska, „Choroba tropikalna”, czyli o ludziach, zwierzętach i duchach w filmie Apichatponga Weerasethakula , Kwartalnik Filmowy: Nr 110 (2020): Poza człowiekiem
- Krzysztof Loska, Podróż do Nowego Świata. Filmowa fikcja etnograficzna w perspektywie postkolonialnej , Kwartalnik Filmowy: Nr 107 (2019): Podróż, (e)migracja, pielgrzymka
- Krzysztof Loska, Apichatpong Weerasethakul – o polityce i widmach , Kwartalnik Filmowy: Nr 105-106 (2019): Kino wobec transformacji ustrojowych
- Krzysztof Loska, Architektura i japoński kolonializm – filmowy obraz przestrzeni miejskiej w okupowanym Seulu , Kwartalnik Filmowy: Nr 109 (2020): Przestrzeń architektoniczna w filmie
- Krzysztof Loska, Z punktu widzenia ludności rdzennej – film jako narzędzie dekolonizacji w Kanadzie , Kwartalnik Filmowy: Nr 116 (2021): Kino i tożsamość społeczna
- Krzysztof Loska, Historie polskich emigrantów w kinie europejskim , Kwartalnik Filmowy: Nr 109 (2020): Przestrzeń architektoniczna w filmie
- Krzysztof Loska, Życie w cieniu elektrowni atomowej (Fukushima – dziesięć lat później) , Kwartalnik Filmowy: Nr 114 (2021): Zanieczyszczenie, brud, skaza
- Krzysztof Loska, Oscar Micheaux i początki kina afroamerykańskiego , Kwartalnik Filmowy: Nr 117 (2022): Kino nieznane/ukryte
- Krzysztof Loska, Lav Diaz, rewolucja i czas mesjański , Kwartalnik Filmowy: Nr 123 (2023): Tempo i rytm
