W co gra Ruben Östlund? Neorasizm i krytyka wielokulturowości w filmie „Gra” („Play”)

Krzysztof Loska

kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński (Polska)

Abstrakt

Tematem artykułu jest analiza mechanizmów funkcjonowania współczesnego społeczeństwa wielokulturowego na przykładzie filmu Gra (Play) Rubena Östlunda, ze szczególnym uwzględnieniem sposobów przedstawiania kwestii rasowych. Tytułowa kategoria „gry” wskazuje na jeden z możliwych tropów interpretacyjnych, związanych z performatywnym wymiarem tożsamości etnicznej, zgodnie z którym rasa wiąże się nie tyle z biologicznym dziedziczeniem, ile z kulturowym systemem oczekiwań, jakie mamy wobec ludzi o innym kolorze skóry. Loska pragnie pokazać, że reżyser narusza tabu, jakim jest kwestia koloru skóry, zmusza do zastanowienia się nad przyczynami konfliktu społecznego, który tylko pozornie nie istnieje, uświadamia widzom, w jaki sposób jest wytwarzana i odgrywana tożsamość, jak układają się stosunki władzy i podległości.


Słowa kluczowe:

Ruben Östlund, kino szwedzkie, rasa, rasizm, społeczeństwo wielokulturowe

Adamski, Tomasz. „Przejście na „szwedzką stronę”, czyli postać obcego w szwedzkich immigrant movies”. In Na styku kultur i mediów. Między prowincjonalizmem a kosmopolityzmem, edited by Alicja Kisielewska, 123-134. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2014.
  Google Scholar

Balibar, Étienne. „Is There a 'Neo-Racism'?”. In Étienne Balibar, Immanuel Wallerstein, Race, Nation, Class: Ambiguous. Identities, 17-28. New York: Verso, 1991.
  Google Scholar

Bissoondath, Neil. Selling Illusions: The Cult of Multiculturalism in Canada. Toronto: Penguin Books, 1994.
  Google Scholar

Carlbom, Aje. The Imagined versus the Real Other: Multiculturalism and the Representation of Muslims in Sweden. Lund: Lund Monographs in Social Anthropology, 2003.
  Google Scholar

Dyer, Richard. White: Essays on Race and Culture. London: Routledge, 1997.
  Google Scholar

Elisabeth Stubberud, Priscilla Ringrose, „Speaking images, race-less words: Play and the absence of race in contemporary Scandinavia”, Journal of Scandinavian Cinema 4, no 1, (2014): 61-76.
DOI: https://doi.org/10.1386/jsca.4.1.61_1   Google Scholar

Gullette, Christian. „Are our malls safe? Race and neoliberal discourse in Ruben Östlund’s Play”, Journal of Scandinavian Cinema 6, no 1 (2016): 25-37.
DOI: https://doi.org/10.1386/jsca.6.1.25_1   Google Scholar

Habel, Ylva. „Challenging Swedish Exceptionalism? Teaching While Black”. In Education in the Black Diaspora: Perspectives, Challenges and Prospects, edited by Kassie Freeman and Ethan Johnson, 99-122. New York: Routledge, 2012.
  Google Scholar

Hardt, Michael, and Antonio Negri. Imperium. Warszawa: Wydawnictwo WAB, 2005.
  Google Scholar

hooks. bell. Black Looks: Race and Representation. Boston: South End Press, 1992.
  Google Scholar

Kosiński, Dariusz. Performatyka. W(y)prowadzenia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016.
  Google Scholar

Lentin, Alana, and Gavan Titley. The Crisis of Multiculturalism: Racism in a Neoliberal Age. London: Zed Books, 2011.
DOI: https://doi.org/10.5040/9781350223035   Google Scholar

Loska, Krzysztof. Postkolonialna Europa: etnoobrazy współczesnego kina. Kraków: Universitas 2016.
  Google Scholar

McKenzie, Jon. Performuj albo... Od dyscypliny do performansu. Kraków: Universitas, 2011.
  Google Scholar

Pallas, Hynek. Nowe kino szwedzkie. Kraków: Wydawnictwo Ha!art, 2009.
  Google Scholar

Stenport, Anna i Garrett Traylor, „Playing with art cinema? Digitality constructs in Ruben Östlund’s Play”, Journal of Scandinavian Cinema 4, no. 1 (2014): 77–84.
DOI: https://doi.org/10.1386/jsca.4.1.77_1   Google Scholar

Stigsdotter, Ingrid. ‘‘When to push stop or play”: The Swedish reception of Ruben Östlund’s Play (2011), Journal of Scandinavian Cinema 3, no. 1 (2013): 41–48.
DOI: https://doi.org/10.1386/jsca.3.1.41_1   Google Scholar

Szahaj, Andrzej. Wielokulturowość: za i przeciw (kilka uwag). In Andrzej Szahaj, Liberalizm, wspólnotowość, równość. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012.
  Google Scholar

Wallerstein, Immanuel. Europejski uniwersalizm. Retoryka władzy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2007.
  Google Scholar

Wright, Rochelle. „Immigrant Film” in Sweden at the Millennium. In: Transnational Cinema in a Global North: Nordic Cinema in Transition, edited by Andrew K. Nestingen, Trevor Glen Elkington, 55-72. Detroit: Wayne State University Press, 2005.
  Google Scholar

Žižek, Slavoj. Multiculturalism, Or, the Cultural Logic of Multinational Capitalism, „New Left Review” 225 (1997): 28-51.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2018-06-30

Cited By / Share

Loska, K. (2018) „ W co gra Ruben Östlund? Neorasizm i krytyka wielokulturowości w filmie „Gra” («Play»)”, Kwartalnik Filmowy, (101-102), s. 165–173. doi: 10.36744/kf.1951.

Autorzy

Krzysztof Loska 
kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska

Profesor Uniwersytetu Jagiel­lońskiego, dyrektor Instytutu Sztuk Audiowizual­nych tamże, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami, redaktor naczelny „TransMissions: Journal of Film & Media Studies”. Zajmuje się kulturą japońską i historią filmu. Autor stu kilkudziesięciu publikacji nauko­wych, w tym dwunastu książek, m.in. Dziedzictwo McLuhana - między nowoczesnością a ponowoczesnością (2001), Hitchcock: autor wśród gatun­ków (2002), David Cronenberg: rozpad ciała, roz­pad gatunku (2003, wspólnie z A. Pitrusem), Tożsamość i media. O filmach Atoma Egoyana (2006), Poetyka filmu japońskiego (2009), Kenji Mizoguchi i wyobraźnia melodramatyczna (2012), Nowy film japoński (2013), Mistrzowie kina japońskiego (2015), Postkolonialna Europa: etnoobrazy współczesnego kina (2016).



Statystyki

Abstract views: 172
PDF downloads: 51


Licencja

Prawa autorskie (c) 2018 Krzysztof Loska

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.


Inne teksty tego samego autora

1 2 3 > >>