The Adventures of Franek Dolas, or What Was Giuseppe Doing in Warsaw

Piotr Zwierzchowski

kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Kazimierz Wielki University, Bydgoszcz (Poland)

Abstract

This article is devoted to Polish comedies made in 1960s and dealing with the Second World War. The films analysed are: Stanisław Lenartowicz’s Giuseppe in Warsaw, Tadeusz Chmielewski’s Where is the General? and How I caused the Second World War, and Bronisław Brok’s Cafe “Under a lamprey”. The presented films posed questions and presented situations that were not that different from those described by the Polish Film School, however they provided completely different answers, thus becoming a part of the cinema of new memory. Visions of the world, the war and the Polish role in it presented in those films fitted in well with the political and ideological context of the time, and the societal expectations. The comedies avoided controversies, and referred to the stereotypes and auto-stereotypes accepted within the society, and applied conventions of the genre, in particular - farce. Their present day popularity proves that they represent values that go beyond the cultural politics of the decade.


Keywords:

Stanisław Lenartowicz, Tadeusz Chmielewski, Bronisław Brok, war comedy

Eberhardt Konrad, 13.13. wojuje, „Film” 1961, nr 20, s. 4.
DOI: https://doi.org/10.2307/20550940   Google Scholar

Edensor Tim, Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, tłum. A. Sadza, Kraków 2004, 58-65.
  Google Scholar

Fuksiewicz Jacek, Sen trzynastolatka o drace, „Kultura” 1970, nr 17, s. 10.
  Google Scholar

Gazda Janusz, „Giuseppe w Warszawie”, „ITD. Ilustrowany Magazyn Studencki” 1964, nr 33, s. 16.
  Google Scholar

H.B, Walki naszych ojców… na wesoło, „Za i Przeciw” 1964, nr 35, s. 15.
  Google Scholar

Hiv. (Roman Zimand), Sezon na komedie (I), „Argumenty” 1964, nr 36, s. 12.
  Google Scholar

Hiv. [Roman Zimand], Film niespodzianka, „Argumenty” 1964, nr 3, s. 12
  Google Scholar

Jackiewicz Aleksander, Moja filmoteka. Kino polskie, Warszawa 1983, s. 291.
  Google Scholar

Janicki Stanisław, Orzeszko idzie na wojnę, „Film” 1964, nr 1, s. 4.
  Google Scholar

Janicki Stanisław, Polscy twórcy filmowi o sobie, Warszawa 1962, s. 59, 60.
  Google Scholar

Karbowiak Małgorzata, „Jak rozpętałem II wojnę światową”, „Głos Robotniczy” 1970, nr 90, s. 5.
  Google Scholar

Klaczyński Zbigniew, Odnaleziona komedia, „Trybuna Ludu” 1964, nr 5, s. 4.
  Google Scholar

Kornacki Krzysztof, Ewa i Czesław Petelscy – w krainie PRL-u, w: Autorzy polskiego kina, t. 2, red. G. Stachówna i B. Zmudziński, Kraków 2007, s. 54.
  Google Scholar

Kurz Iwona, Twarze w tłumie. Wizerunki bohaterów wyobraźni zbiorowej w kulturze polskiej lat 1955-1969, Izabelin 2005, s. 140.
  Google Scholar

Madej Alina, Szkopskie lata na filmowym ekranie, w: tejże Kino. Władza. Publiczność. Kinematografia polska w latach 1944-1949, Bielsko-Biała 2002, s. 116-133.
  Google Scholar

Marszałek Rafał, Film fabularny, w: Historia filmu polskiego, t. VI, red. Rafał Marszałek, Warszawa 1994, s. 146.
  Google Scholar

Marszałek Rafał, Polska wojna w obcym filmie, Warszawa 1976, s. 93-94.
  Google Scholar

Marszałek Rafał, Tramwajem do Tobruku, „Współczesność” 1970, nr 10, s. 12.
  Google Scholar

Miczka, współred. A. Madej, Katowice 1994, s. 74-77.
  Google Scholar

Olszewski Jan, Długa droga Franka Dolasa. O nowym filmie Tadeusza Chmielewskiego, „Film” 1968, nr 50-51, s. 14.
  Google Scholar

Peltz Jerzy, Z humorem w plecaku, „Film” 1970, nr 15, s. 4.
  Google Scholar

Protokół z kolaudacji filmu pt. „Gdzie jest generał?”, 27.VII.1963 r., AFN, sygn. A-216, poz. 3, k. 8-10, k. 6. 7.
  Google Scholar

Rammel Iwona, „Dobranoc, ojczyzno kochana, już czas na sen…” Komedia filmowa lat sześćdziesiątych, w: Syndrom konformizmu? Kino polskie lat sześćdziesiątych, red. T.
  Google Scholar

Rewere August [Andrzej Szczypiorski], Nikt nic nie wie, czyli całe miasto mówi o tym, „Film” 1948, nr 22, s. 7.
  Google Scholar

Skwara Janusz, „Giuseppe w Warszawie”, „Poglądy” 1964, nr 19, s. 15.
  Google Scholar

Sławiński Kazimierz, Przygody kanoniera Dolasa, Warszawa 1967, s. 11.
  Google Scholar

Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej w dniu 15.X.69r. Na porządku dziennym: omówienie pierwszej części pt. „Ucieczka” filmu trzyczęściowego pt. „Jak rozpętałem II wojnę światową” – zrealizowanego przez reż. Tadeusza Chmielewskiego, Archiwum Filmoteki Narodowej (dalej: AFN), sygn. A-344, poz. 471, k. 3, 6.
  Google Scholar

Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej w dniu 17.X.69r. Na porządku dziennym omówienie II i III części serii pt. „Jak rozpętałem II wojnę światową” (odcinek drugi „Za bronią”, odcinek trzeci „Wśród swoich”) – zrealizowanych przez reż. Tadeusza Chmielewskiego, AFN, sygn. A-344, poz. 472, k. 2.
  Google Scholar

Talarczyk-Gubała Monika, PRL się śmieje! Polska komedia filmowa lat 1945-1989, Warszawa 2007, s. 76.
  Google Scholar

Ten temat pozostanie… „Magazyn Filmowy” rozmawia z Wandą Jakubowską, rozmawiał O. Sobański, „Magazyn Filmowy” 1968, nr 13, s. 2.
  Google Scholar

Werner Andrzej, Film fabularny, w: Historia filmu polskiego, t. 5, red. Rafał Marszałek, Warszawa 1985, s. 54.
  Google Scholar

Załuski Zbigniew, Siedem polskich grzechów głównych i inne polemiki, wyd. V, Warszawa 1973, s. . 221-222, 233-235, 272.
  Google Scholar

Zaremba Marcin, Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2002, s. 304-305.
  Google Scholar

Zwierzchowski Piotr, Obraz Rosjan w kinie PRL, w: W objęciach Wielkiego Brata. Sowieci w Polsce 1944-1993, red. S. Stępień, K. Rokicki, Warszawa 2009. ., s. 288-289
  Google Scholar

Zwierzchowski Piotr, Zezowate szczęście, Poznań 2006, s. 40-48, 81.
  Google Scholar


Published
2012-06-30

Cited by

Zwierzchowski, P. (2012) “The Adventures of Franek Dolas, or What Was Giuseppe Doing in Warsaw”, Kwartalnik Filmowy, (77-78), pp. 185–200. doi: 10.36744/kf.2861.

Authors

Piotr Zwierzchowski 
kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Kazimierz Wielki University, Bydgoszcz Poland

Filmoznawca, profesor Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgosz­czy i Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Głównym przedmiotem jego badań jest historia kina polskiego po II wojnie świato­wej, zwłaszcza socrealizm i kino lat 60. Autor książek, m.in.: Zapomniani bohaterowie. O bohaterach filmowych polskiego socrealizmu (2000), Piękny sen pedagoga. Literackie i filmowe portrety świata edukacji (2005), Pęknięty monolit. Konteksty polskiego kina socrealistycznego (2005), Spektakl i ideologia. Szkice o filmowych wyobrażeniach śmierci heroicznej (2006), Ze­zowate szczęście (2006); redaktor i współredaktor tomów zbiorowych, m.in.: Kino polskie wobec umierania i śmierci (2005), Kino polskie po roku 1989 (2007), Październik 1956 w literaturze i filmie (2010), Polskie kino popularne (2011), Kino polskie wobec II wojny światowej (2011).



Statistics

Abstract views: 24
PDF downloads: 8


License

Copyright (c) 2012 Piotr Zwierzchowski

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

The author grants the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Kwartalnik Filmowy, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Kwartalnik Filmowy should it be published or used again (download licence agreement). The journal is published under the CC BY 4.0 licence. By submitting an article, the author agrees to make it available under this licence.

In issues from 105-106 (2019) to 119 (2022) all articles were published under the CC BY-NC-ND 4.0 licence. During this period the authors granted a royalty-free non-exclusive licence (CC BY-ND 4.0) to use their article in „Kwartalnik Filmowy”, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.