Szeryf z komitetu powiatowego. O wizerunku sekretarza PZPR w kinie polskim lat 70.
Piotr Zwierzchowski
kwartalnik.filmowy@ispan.plUniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy (Polska)
Abstrakt
Celem artykułu jest rekonstrukcja szczególnej filmowej reprezentacji funkcjonariuszy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w kontekście przemian w partii i jej społecznego postrzegania w latach 70. Analizując filmy Gdzie woda czysta i trawa zielona (1977) Bohdana Poręby i Wysokie loty (1978) Ryszarda Filipskiego, jak również wcześniejszą Linię (1974) Kazimierza Kutza, autor zastanawia się, jaki był kontekst ich powstania, w jaki sposób były konstruowane postacie sekretarzy, jakie problemy uważano za najważniejsze, jak te filmy były postrzegane w kontekście ówczesnego kina. Aby odpowiedzieć na te pytania, oprócz filmów trzeba uwzględnić także stenogramy komisji kolaudacyjnych oraz kolejne wersje scenariuszy i scenopisów, jak również recepcję prasową. Pozwala to ukazać, jaką rolę i sensy przypisywano tym filmom, jak również wskazać na dystans, jaki dzielił oficjalną recepcję od ich rzeczywistego znaczenia.
Słowa kluczowe:
PZPR, PRL, komunizmBibliografia
„Linia”, rozmawiał Marek Wieroński. „Ekran” 29 (1974).
Google Scholar
Baniewicz, Elżbieta. Kazimierz Kutz. Z dołu widać inaczej. Warszawa 1994.
Google Scholar
Friszke, Andrzej. Polska. Losy państwa i narodu 1939-1989. Warszawa 2003.
Google Scholar
Kałużyński, Zygmunt. „Męczennik na stanowisku”. „Polityka” 18 (1975).
Google Scholar
Klaczyński, Zbigniew. „Kryteria i paradoksy”, „Film” 9 (1981).
Google Scholar
Klich, Aleksandra. Cały ten Kutz. Biografia niepokorna. Kraków 2009.
Google Scholar
Kwiatkowski, Paweł. „Prawdy proste, prawdy złożone”, „Nowa Wieś” 22 (1977).
Google Scholar
Lubelski, Tadeusz. Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty. Katowice 2009.
Google Scholar
Misiorny, Michał. „Trud kształtowania życia”, „Trybuna Ludu” 97 (1977).
Google Scholar
Ochalski, Andrzej. „Nie będzie spokoju”, „Ekran” 20 (1977).
Google Scholar
Skwara, Janusz. „Dramat obywatelskiej troski”, „Kino” 1 (1980).
Google Scholar
Sobotka, Kazimierz. Między samotnością a karierą, czyli o człowieku pracy w filmie polskim lat siedemdziesiątych. In: Film polski. Twórcy i mity. ed. K. Sobotka, Łódź 1987.
Google Scholar
Sowa, Andrzej Leon. Historia polityczna Polski 1944-1991. Kraków 2011.
Google Scholar
Tejchma, Józef. Kulisy dymisji. Z dzienników ministra kultury 1974-1977. Kraków 1991.
Google Scholar
Wojtczak, Mieczysław. O kinie moralnego niepokoju… i nie tylko. Warszawa 2009.
Google Scholar
Autorzy
Piotr Zwierzchowskikwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Polska
Filmoznawca, profesor UKW w Bydgoszczy. Główny przedmiot jego badań stanowi historia kina polskiego po II wojnie światowej, zwłaszcza socrealizm i kino lat 60. Autor książek, m.in.: Zapomniani bohaterowie. O bohaterach filmowych polskiego socrealizmu (2000), Pęknięty monolit. Konteksty polskiego kina socrealistycznego (2005), Spektakl i ideologia. Szkice o filmowych wyobrażeniach śmierci heroicznej (2006), Zezowate szczęście (2006), Kino nowej pamięci. Obraz II wojny światowej w kinie polskim lat 60. (2013); redaktor i współredaktor kilkunastu tomów zbiorowych, m.in. Kino polskie wobec umierania i śmierci (2005), Kino polskie po roku 1989 (2007), Polskie kino popularne (2011), Kino polskie wobec II wojny światowej (2011), Polskie piśmiennictwo filmowe (2013), Kino, którego nie ma (2013), Konrad Eberhardt (2013).
Statystyki
Abstract views: 41PDF downloads: 22
Licencja
Prawa autorskie (c) 2015 Piotr Zwierzchowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Piotr Zwierzchowski, Co się wydarzyło w Brighton , Kwartalnik Filmowy: Nr 113 (2021): Film i technologia
- Piotr Zwierzchowski, Krzysztof Kornacki, Metodologiczne problemy badania kina PRL-u , Kwartalnik Filmowy: Nr 85 (2014): Film i media – przeszłość i przyszłość
- Mariusz Guzek, Piotr Zwierzchowski, Więcej niż antologia , Kwartalnik Filmowy: Nr 104 (2018): Esej, „found footage”, film montażowy
- Piotr Zwierzchowski, Polityczne konteksty kina popularnego w Polsce w latach 80. , Kwartalnik Filmowy: Nr 103 (2018): Młode kino polskie – konfrontacja pokoleń
- Aldona Ossowska-Zwierzchowska, Piotr Zwierzchowski, Spektakl gościnności. „Party przy świecach” Antoniego Krauzego , Kwartalnik Filmowy: Nr 100 (2017): O świętowaniu
- Piotr Zwierzchowski, Kobieta, komunistka, filmowiec , Kwartalnik Filmowy: Nr 91 (2015): Film między muzyką pop a popkulturą
