Spektakl gościnności. „Party przy świecach” Antoniego Krauzego
Aldona Ossowska-Zwierzchowska
kwartalnik.filmowy@ispan.plUniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy (Polska)
Piotr Zwierzchowski
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy (Polska)
Abstrakt
Party przy świecach (1980) Antoniego Krauzego, zrealizowane na podstawie opowiadania Jana Himilsbacha, jest opowieścią o wynikających z aspiracji naśladownictwie i chęci wyróżnienia się, stanowiąc zarazem krytyczne nawiązanie do socjalistycznego konsumeryzmu epoki Gierkowskiej. Bohaterowie chcą zaakcentować swój status przez zorganizowanie przyjęcia, w znacznej mierze odwołując się do imitacji obyczajów i postaw. Niezależnie od tego tytułowe party nie przestaje przecież być czymś wyjątkowym, pozwalającym wykroczyć poza codzienność. Tworzenie identyfikacji społecznej przez przygotowanie przyjęcia, sposób zachowania, dobór potraw i alkoholi jest czymś uniwersalnym, a zarówno aspiracje bohaterów, jak i obyczaje biesiadne nie są związane jedynie z kulturą PRL. Właśnie ten kontekst ma w filmie fundamentalne znaczenie. Party przy świecach, jak również inne przywoływane przez autorów filmy z lat 70., stanowią zatem także fascynujący opis obyczajów, zarówno ówczesnej codzienności, jak i świętowania.
Słowa kluczowe:
Antoni Krauze, Jan Himilsbach, PRLBibliografia
[Kłossowski, Tadeusz]. „Podajemy do stołu.” W Kuchnia warszawska, 69-87. Warszawa: Wydawnictwo Przemysłu Lekkiego i Spożywczego, 1961.
Google Scholar
Brzostek, Błażej. PRL na widelcu. Warszawa: Baobab, 2010.
Google Scholar
Czekalski, Tadeusz. „Czasy współczesne.” W Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, red. Andrzej Chwalba, 339-426. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
Google Scholar
Gliński, Piotr. „Orientacja stylu życia na „mieć”. Z badań miejskich stylów życia w Polsce”. Kultura i Społeczeństwo 2 (1985): 75-91.
Google Scholar
Himilsbach, Jan. „Party przy świecach.” W Opowiadania zebrane, tegoż, 285-321. Kraków: vis-à-vis/Etiuda, 2008.
Google Scholar
Jachymek, Karol. „Wszystko czerwone. Coca-cola, PRL i kino polskie.” W W garnku kultury. Rozważania nad jedzeniem w przestrzeni społeczno-kulturowej, red. Aleksandra Drzał-Sierocka, 87-109. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, 2014.
Google Scholar
Jaworska, Justyna. „Papierosy ekstramocne.” W Obyczaje polskie. Wiek XX w krótkich hasłach, red. Małgorzata Szpakowska, 220-228. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2008.
Google Scholar
Kosiński, Krzysztof. Historia pijaństwa w czasach PRL. Polityka – obyczaje – szara strefa – patologie, Warszawa: Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN, 2008.
Google Scholar
Kurz, Iwona. „Kieliszki w dłoń. Motyw alkoholu w powojennym filmie polskim.” Dialog 4 (2000): 135-150.
Google Scholar
Marszałek, Rafał. „Wódko, wódeczko.” W Kino rzeczy znalezionych, tegoż, 113-134. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2006.
Google Scholar
Sulima, Roch. „Semantyka libacji alkoholowej.” W Antropologia codzienności, tegoż, 93-118. Kraków: Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2000.
Google Scholar
Wieczorkiewicz, Anna. „„Kraj, alkohol. system i ludzie”. Alkohol w komediach filmowych PRL-u.” W Terytoria smaku. Studia z antropologii i socjologii jedzenia, red. Urszula Jarecka, Anna Wieczorkiewicz, 389-428. Warszawa: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW, Wydawnictwo IFiS PAN, 2014.
Google Scholar
Zborowska, Agata. „Rzeczy i style życia w PRL, czyli co można znaleźć w archiwum Andrzeja Sicińskiego?.” Kultura Popularna 2 (2014). Kultura popularna w PRL, 6-17, red. Barbara Giza, Piotr Zwierzchowski.
Google Scholar
Autorzy
Aldona Ossowska-Zwierzchowskakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Polska
Dr nauk humanistycznych; zajmuje się problematyką dziecka i dzieciństwa w przeszłości, a zwłaszcza wizerunkami dziecka i narracjami o dziecku w kulturze polskiej XX w., jak również kulturą PRL. Autorka książki Moralistyka okresu wczesnego Cesarstwa Rzymskiego wobec problemów wychowania w rodzinie, redaktorka i współredaktorka tomów: Zobaczyć dziecko. Literackie i filmowe portrety dziecka w Polsce w XX wieku oraz wydania tematycznego „Przeglądu Pedagogicznego” (nr 1/2012): Dziecko w Polsce w XX wieku.
Autorzy
Piotr ZwierzchowskiUniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Polska
Filmoznawca i kulturoznawca, profesor zwyczajny w Instytucie Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, prezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami. Zajmuje się historią kina polskiego. Autor książek: Zapomniani bohaterowie. O bohaterach filmowych polskiego socrealizmu (2000), Piękny sen pedagoga. Literackie i filmowe portrety świata edukacji (2005), Pęknięty monolit. Konteksty polskiego kina socrealistycznego (2005), Spektakl i ideologia. Szkice o filmowych wyobrażeniach śmierci heroicznej (2006), Zezowate szczęście (2006, wyd. ang.: Munk’s „Bad Luck”, 2009), Kino nowej pamięci. Obraz II wojny światowej w kinie polskim lat 60. (2013); redaktor i współredaktor tomów zbiorowych, m.in.: Kino polskie wobec umierania i śmierci (2005), Kino polskie po roku 1989 (2007), Październik 1956 w literaturze i filmie (2010), Polskie kino popularne (2011), Kino polskie wobec II wojny światowej (2011), Polskie piśmiennictwo filmowe (2013), Kino, którego nie ma (2013), Konrad Eberhardt (2013), Polskie seriale telewizyjne (2014), Aleksander Jackiewicz (2015).
Statystyki
Abstract views: 53PDF downloads: 41
Licencja
Prawa autorskie (c) 2017 Aldona Ossowska-Zwierzchowska, Piotr Zwierzchowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Piotr Zwierzchowski, Co się wydarzyło w Brighton , Kwartalnik Filmowy: Nr 113 (2021): Film i technologia
- Piotr Zwierzchowski, Krzysztof Kornacki, Metodologiczne problemy badania kina PRL-u , Kwartalnik Filmowy: Nr 85 (2014): Film i media – przeszłość i przyszłość
- Mariusz Guzek, Piotr Zwierzchowski, Więcej niż antologia , Kwartalnik Filmowy: Nr 104 (2018): Esej, „found footage”, film montażowy
- Piotr Zwierzchowski, Polityczne konteksty kina popularnego w Polsce w latach 80. , Kwartalnik Filmowy: Nr 103 (2018): Młode kino polskie – konfrontacja pokoleń
- Piotr Zwierzchowski, Szeryf z komitetu powiatowego. O wizerunku sekretarza PZPR w kinie polskim lat 70. , Kwartalnik Filmowy: Nr 92 (2015): Kino polskie i polityka
- Piotr Zwierzchowski, Kobieta, komunistka, filmowiec , Kwartalnik Filmowy: Nr 91 (2015): Film między muzyką pop a popkulturą
