“The Devil” by Andrzej Żuławski: History, Evil and the Romantic Gnosis
Abstract
The author discusses the historical, philosophical, and political context of the film as well as the artistic form of Andrzej Żuławski’s The Devil (1972, prem. 1988). He also takes into consideration Żuławski’s novel-cum-historical essay Moliwda (1974, pub. 1994). The Devil brings to mind the romantic notions of history and metaphysical evil. The romanticism of The Devil and Żuławski’s artistic method manifests itself in two major aspects. The first concerns the vision of the second partition of Poland (1793). The second aspect is the way in which the historical issues are presented in the form of a film phantasm. Żuławski relies on references to gnosticism, the romantic poetry of horror and frenzy. The Devil becomes an expression of an artistic and ethical revolt. The director wanted through his film to create a parallel to modern times. The representation of history in The Devil was to become an element of a reflection on the moral condition of the Poles and a voice of protest against the events of March 1968 in Poland. The expressive form of the film and historical and political context prevented the distribution of the film for sixteen years, and Żuławski was forced to emigrate from Poland.
Keywords:
Andrzej Żuławski, romanticism, gnosisReferences
Bielik-Robson, Agata. Duch powierzchni. Rewizja romantyczna i filozofia. Kraków: Universitas, 2004.
Google Scholar
Eisler, Jerzy. Polskie miesiące, czyli kryzys (y) w PRL. Warszawa: IPN, 2008.
Google Scholar
Friszke, Andrzej. Przystosowanie i opór. Studia z dziejów PRL. Warszawa: Biblioteka „Więzi”, 2007.
Google Scholar
Gretkowska, Manuela. Gnostyk, który przeżył. W: Opętanie. Ekstremalne kino Andrzeja Żuławskiego, red. S. Naitza, oprac. pol. K. Merta. Warszawa: Twój Styl, 2004.
Google Scholar
Janion, Maria, Maria Żmigrodzka. Romantyzm i historia. Warszawa: PIW, 1978.
Google Scholar
Janion, Maria. Bohater, spisek, śmierć. Wykłady żydowskie. Warszawa: W. A. B., 2009.
Google Scholar
Janion, Maria. Gorączka romantyczna. Prace wybrane tom 1. Kraków: Universitas, 2000.
Google Scholar
Jonas, Hans. Religia gnozy. Kraków: Wydawnictwo Platan, 1994.
Google Scholar
Kletowski, Piotr, Piotr Marecki. Żuławski. Przewodnik krytyki Politycznej. Warszawa: Krytyka Polityczna, 2008.
Google Scholar
Konopczyński, Władysław. Dzieje Polski nowożytnej t. II. Warszawa: PAX, 1986.
Google Scholar
Konopczyński, Władysław. Rząd a Sejm w dawnej Rzeczypospolitej. W: Władysław Konopczyński. O wartości naszej spuścizny dziejowej. Wybór pism. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej, 2009.
Google Scholar
Kostkiewiczowa, Teresa. Słowo wstępne. W: Bo insza jest rzecz zdradzić, insza dać się złudzić. Problem zdrady w Polsce przełomu XVIII i XIX wieku, red. A. Grześkowiak-Krwawicz. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 1995.
Google Scholar
Maciejko, Paweł. „Pan Jezus i Pan Jakub Frank (z dygresją na temat Natana z Gazy)”. Kronos 1 (2013).
Google Scholar
Marquard, Odo. Aesthetica i anaesthetica. Rozważania filozoficzne, tłum. K. Krzemieniowa. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2007.
Google Scholar
Muchembled, Robert: Dzieje diabła od XII do XX wieku, tłum. B. Szwarcman-Czarnota. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2009.
Google Scholar
Ritz, German. Poeta romantyczny i nieromantyczne czasy. Juliusz Słowacki w drodze do Europy – pamiętniki polskie na tropach narodowej tożsamości, rozdz. Romantyczna frenezja jako koncepcja obrazowania, tłum. M. Łukasiewicz. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2011.
Google Scholar
Waśko, Andrzej. Romantyczny sarmatyzm. Tradycja szlachecka w literaturze polskiej lat 1831-1863. Kraków: Wydawnictwo Arcana, 2001.
Google Scholar
Żbikowski, Piotr. W pierwszych latach narodowej niewoli. Schyłek polskiego Oświecenia i zwiastuny Romantyzmu. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2007.
Google Scholar
Żuławski, Andrzej. „Diabeł. Scenariusz filmowy”. Kino 2 (1969).
Google Scholar
Żuławski, Andrzej. Juki podróżne. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, 1994.
Google Scholar
Żuławski, Andrzej. Moliwda. Warszawa, 1994.
Google Scholar
Authors
Marcin Maronkwartalnik.filmowy@ispan.pl
University of Maria Curie-Skłodowska Poland
Absolwent Wydziału Operatorskiego PWSFTviT w Łodzi, doktor nauk humanistycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego; operator i filmoznawca. Autor monografii Dramat czasu i wyobraźni. Filmy Wojciecha J. Hasa (2010). Współautor książki poświęconej operatorowi filmowemu Jerzemu Lipmanowi (Zdjęcia - Jerzy Lipman, 2005). Adiunkt na Wydziale Artystycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, gdzie wykłada fotografię i historię filmu. Jeden z wykładowców Akademii Polskiego Filmu. Członek Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami.
Statistics
Abstract views: 431PDF downloads: 218
License
Copyright (c) 2016 Marcin Maron
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Kwartalnik Filmowy, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Kwartalnik Filmowy should it be published or used again (download licence agreement). The journal is published under the CC BY 4.0 licence. By submitting an article, the author agrees to make it available under this licence.
In issues from 105-106 (2019) to 119 (2022) all articles were published under the CC BY-NC-ND 4.0 licence. During this period the authors granted a royalty-free non-exclusive licence (CC BY-ND 4.0) to use their article in „Kwartalnik Filmowy”, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Marcin Maron, Anima Possession: “Possession” by Andrzej Żuławski in the Context of the Notion of the Phantasm and Depth Psychology , Kwartalnik Filmowy: No. 126 (2024): Fantasy and Phantasm
- Marcin Maron, The Development of the Art of Cinematography in the 1960s and in the First Half of the 1970s. Europe, USA, Poland , Kwartalnik Filmowy: No. 105-106 (2019): Cinema and Political Transformation
- Marcin Maron, Facing Evil: The Problem of Gnosis in Andrzej Żuławski’s Polish Films of the 1970s , Kwartalnik Filmowy: No. 117 (2022): Unknown/Hidden Cinema
- Marcin Maron, Head of Medusa, or Realism in Films of the Cinema of Moral Anxiety , Kwartalnik Filmowy: No. Special Issue (2013): Polish Film Scholars on Polish Cinema
- Marcin Maron, Bohdan Poręba’s “Hubal” and Stanisław Różewicz’s “Passion” – the Dispute on Romanticism in Polish Cinema of the 1970s , Kwartalnik Filmowy: No. 92 (2015): Polish Cinema and Politics
- Marcin Maron, The Autobiographical Situation in “The Mirror” by Andrei Tarkovski , Kwartalnik Filmowy: No. 73 (2011): Cinema is Me: Cinematic Autobiographies
- Marcin Maron, The Head of Medusa – Or Realism of the Cinema Of Moral Anxiety , Kwartalnik Filmowy: No. 75-76 (2011): Faces of Reality
- Marcin Maron, Stanisław Różewicz’s “The Romantics”: Between Dream and Reality , Kwartalnik Filmowy: No. 77-78 (2012): Polish Myths, Polish Complexes
Similar Articles
- Marcin Maron, Facing Evil: The Problem of Gnosis in Andrzej Żuławski’s Polish Films of the 1970s , Kwartalnik Filmowy: No. 117 (2022): Unknown/Hidden Cinema
You may also start an advanced similarity search for this article.
