„Romantyczni” Stanisława Różewicza. Między marzeniem a rzeczywistością
Abstrakt
Maron przypomina mało znany film Stanisława Różewicza Romantyczni (1970), kameralny dramat historyczno-psychologiczny, którego akcja rozgrywa się w okresie schyłku Wiosny Ludów (zima 1849 r., po upadku Powstania Poznańskiego) w znajdującym się na terenie Wielkopolski dworze szlacheckim, gdzie ukrywają się dwaj młodzi bracia, konspiratorzy Władysław i Henryk. Przez ich historię Różewicz pokazał, w jaki sposób romantyczne wyobrażenia i idee (mesjanizm, filozofia narodowa, poezja, ideał romantycznej miłości i romantycznego czynu) przenikały do świadomości ludzi i określały ich egzystencję, sytuując ją między marzeniami o wolnym życiu a trudnymi realiami politycznymi. Reżyser w sposób realistyczny nakreślił portrety bohaterów oraz społeczne i psychologiczne konflikty między nimi. Mimo tej „realistycznej” tendencji w filmie Różewicza, podobnie jak w dziełach romantyków, świat widzialny odnosi się przede wszystkim do świata „niewidzialnego” – wartości egzystencjalnych i duchowych. Romantyczni to dzieło, które trafnie oddaje złożoność romantycznej problematyki, a także obrazuje typowo polski splot rzeczywistości i fantazmatu.
Słowa kluczowe:
Stanisław Różewicz, romantyzm, Wiosna Ludów, WielkopolskaBibliografia
Baczko Bronisław, Lewica i prawica Heglowska w Polsce, w: tegoż, Człowiek i światopoglądy, Warszawa 1965.
Google Scholar
Cywiński Bohdan, Baśń niepodległa, czyli w stronę politologii kultury. Wykłady witebskie, Warszawa 2006, s. 54-55, 105.
Google Scholar
Hendrykowski Marek, Stanisław Różewicz, Poznań 1999, s. 84, 131.
Google Scholar
Hertz Paweł , Portret Słowackiego, Warszawa 2009, s. 203-211
Google Scholar
Jabłońska-Deptuła Ewa, Religijność i patriotyzm doby powstań, w: Uniwersalizm i swoistość kultury polskiej, t. 2, red. J. Kłoczowski, Lublin 1990, s. 118.
Google Scholar
Janion Maria, Prace wybrane t. 1. Gorączka romantyczna, Kraków 2000, s. 11, 83, 124, 132.
Google Scholar
Janion Maria, Prace wybrane t. 2 Tragizm, historia, prywatność, Kraków 2000, s. 345.
Google Scholar
Janion Maria, Żmigrodzka Maria, Romantyzm i historia, Warszawa 1978, s. 12, 17, 24-27, 134, 140, 315, 327, 347, 483, 510-511.
Google Scholar
Janion, Ruch wyobraźni romantycznej, „Kino” 1978 nr 4.
Google Scholar
Kijowski Andrzej, Granice literatury. Wybór szkiców krytycznych i historycznych t. 1, Warszawa 1991, s. 41,131.
Google Scholar
Kijowski Andrzej, Listopadowy wieczór, Warszawa 1972.
Google Scholar
Makowski Stanisław, Juliusz Słowacki, Warszawa 1980, s. 134-138.
Google Scholar
Maszewska-Łupiniak Monika, Rzeczywistość filmowa Stanisława Różewicza, Kraków 2009, s. 211-229.
Google Scholar
Molik Witold, Wzór osobowy ziemianina w Wielkim Księstwie Poznańskim w drugiej połowie XIX wieku i początkach XX wieku, w: Ziemiaństwo Polskie 1795-1945. Zbiór prac o dziejach warstwy i ludzi pod redakcją Janiny Leskiewiczowej, Warszawa 1985, s. 128.
Google Scholar
Słowacki Juliusz, Poematy, Warszawa 2000, s. 231.
Google Scholar
Słowacki, Juliusz, Poezje, Warszawa 1999, s. 31.
Google Scholar
Szenic Stanisław, Pitaval Wielkopolski, Warszawa 1960.
Google Scholar
Szturc Włodzimierz, O obrotach sfer romantycznych, Bydgoszcz 1996, s. 61-74.
Google Scholar
Walicki Andrzej, Filozofia polskiego romantyzmu, Kraków 2009, s. 92, 106, 335, 336, 362
Google Scholar
Walicki Andrzej, Mesjanizm Adama Mickiewicza w perspektywie porównawczej, Warszawa 2006, s. 20-21, 22, 37, 151.
Google Scholar
Walicki Andrzej, Uniwersalizm i narodowość w polskiej myśli filozoficznej i koncepcjach mesjanistycznych epoki Romantyzmu (po roku 1831), w: Uniwersalizm i swoistość kultury polskiej, pod red. J. Kłoczewskiego, Lublin, 1990, s. 36, 41.
Google Scholar
Zdrada Jerzy, Historia Polski 1795-1914, Warszawa 2005, s. 372.
Google Scholar
Autorzy
Marcin Maronkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Polska
Absolwent Wydziału Operatorskiego PWSFTviT w Łodzi, doktor nauk humanistycznych UJ, operator i filmoznawca. Autor monografii twórczości filmowej Wojciecha Jerzego Hasa (Dramat czasu i wyobraźni. Filmy Wojciecha J. Hasa, 2010). Współautor książki Zdjęcia - Jerzy Lipman (2005). Adiunkt na Wydziale Artystycznym UMCS w Lublinie, gdzie wykłada fotografię. Jeden z wykładowców Akademii Polskiego Filmu zorganizowanej przez PISF. Interesuje się kinem polskim, kinem autorskim oraz związkami literatury, filozofii i filmu.
Statystyki
Abstract views: 0PDF downloads: 0
Licencja
Prawa autorskie (c) 2012 Marcin Maron
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Marcin Maron, Rozwój sztuki operatorskiej w latach 60. i w pierwszej połowie lat 70. Europa, USA, Polska , Kwartalnik Filmowy: Nr 105-106 (2019): Kino wobec transformacji ustrojowych
- Marcin Maron, Wobec zła. Problem gnozy w polskich filmach Andrzeja Żuławskiego z lat 70. , Kwartalnik Filmowy: Nr 117 (2022): Kino nieznane/ukryte
- Marcin Maron, „Anima possession”. „Opętanie” Andrzeja Żuławskiego w kontekście pojęcia fantazmatu oraz psychologii głębi , Kwartalnik Filmowy: Nr 126 (2024): Fantastyka, fantasy, fantazmat
- Marcin Maron, „Diabeł” Andrzeja Żuławskiego: historia, zło i romantyczna gnoza , Kwartalnik Filmowy: Nr 96 (2016): Film i metafizyka
- Marcin Maron, Głowa Meduzy, czyli realizm filmów Kina Moralnego Niepokoju , Kwartalnik Filmowy: Nr Special Issue (2013): Polskie filmoznawstwo o kinie polskim
- Marcin Maron, „Hubal” Bohdana Poręby i „Pasja” Stanisława Różewicza – spór o romantyzm w kinie polskim lat 70. , Kwartalnik Filmowy: Nr 92 (2015): Kino polskie i polityka
