Projekt przerwanej inskrypcji. Relacje przestrzeni i jej aktorów w „Listach z Fontainhas” Pedra Costy
Abstrakt
Typowa sceneria filmowa ma odzwierciedlać rozterki bohatera, określać czas i miejsce akcji. Przypadek Fontainhas jest szczególny. Pedro Costa poświęcił mu trzy filmy: Ossos, No Quarto da Vanda oraz Juventude em Marcha. Przestrzeń oddziałuje na mieszkańców, kształtuje ich relacje i aktywności. Związek z otoczeniem podkreśla technika filmowania. W Ossos obrzeża Lizbony przypominają pogrążony w mroku labirynt zapleczy, a nowopowstałe osiedle z Juventude sprawia wrażenie powierzchni obcej planety, na której problemem staje się przywrócenie dawnych relacji grupy emigrantów z Cabo Verde. Przekraczając granice fabuły i dokumentu, reżyser buduje opowieść na silnych kontrastach światła i cienia, klaustrofobii oraz statyce. Z perspektywy planowania urbanistycznego, filmy Costy mówią o rozdźwięku między projektami osiedli komunalnych a samorzutnymi barrios. Właśnie w nich najwyraźniej zarysowano potrzebę oddolnej inicjatywy – kultury, folkloru mieszkańców – w kreowaniu nowego środowiska. Jej poświęcony jest ten tekst.
Słowa kluczowe:
Pedro Costa, kino portugalskie, FontainhasBibliografia
Carter Paul, Mythforms: Techniques of Migrant Place-Making, w: Drifting: Architecture and Migrancy, red. S. Cairns, Routledge, New York 2004, s. 89, 91.
Google Scholar
Lethen Helmut, Between the barrier and the sieve: finding the border in the Modern Movement, w: Narrating Architecture: A Retrospective, red. J. Madge, A. Peckham, Routledge, London, New York 2006, s. 161.
Google Scholar
Steele James, An Architecture for People. The Complete Works of Hassan Fathy, Thames and Hudson, London 1997, s. 11.
Google Scholar
Autorzy
Maciej Stasiowskikwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Doktorant (w dziedzinie filmoznawstwa) na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ; zajmuje się potencjałem kina jako medium do realizacji projektów architektury niemożliwej. Redaktor czasopisma o tematyce filmowej „16mm”. Publikuje w „EKRANach”, „Kinie” oraz w Internecie (Dwutygodnik, Onet, Mrówkojad, e-Splot, Stopklatka).
Statystyki
Abstract views: 0PDF downloads: 0
Licencja
Prawa autorskie (c) 2012 Maciej Stasiowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Maciej Stasiowski, Krajobraz bez postaci. Postantropocentryczne typologie architektoniczne w kinie fantastyczno-naukowym , Kwartalnik Filmowy: Nr 110 (2020): Poza człowiekiem
- Maciej Stasiowski, Miasto w stanie płynnym. Filmowa analiza „papierowej architektury” na przykładzie „Instant City” (1968) Petera Cooka i Rona Herrona oraz „Teorii wszystkiego” (2013) Terry’ego Gilliama , Kwartalnik Filmowy: Nr 109 (2020): Przestrzeń architektoniczna w filmie
- Maciej Stasiowski, Zakamarki (nie)widzialnych miast. Techniki obrazowania 3D na przecięciu archeologii, architektury i filmu , Kwartalnik Filmowy: Nr 113 (2021): Film i technologia
- Maciej Stasiowski, Pogańska praca kamery. Przekraczanie liminalnej granicy w „Dniu trzecim. Jesieni” , Kwartalnik Filmowy: Nr 118 (2022): Jedno ujęcie
- Maciej Stasiowski, Ścieralność (mapowanie Basinskiego). Przestrzenne struktury pamięci w filmach „Patience (After Sebald)” Granta Gee, „Babeldom” Paula Busha i „Over Your Cities Grass Will Grow” Sophie Fiennes , Kwartalnik Filmowy: Nr 86 (2014): Wymiary czasu
- Maciej Stasiowski, „Celle qui avance”. O zastyganiu w akcie, czytaniu i ponownym odczytywaniu „Gradivy”, nie tylko przez Alaina Robbe-Grilleta , Kwartalnik Filmowy: Nr 89-90 (2015): Redefinicje klasyki
- Maciej Stasiowski, [kinem]architektonika. Narracyjność projektów architektonicznych i eksperymentalne animacje na temat przestrzeni jako kontynuacja tradycji rysunku spekulatywnego , Kwartalnik Filmowy: Nr 82 (2013): Eksperyment. Film i sztuki audiowizualne
- Maciej Stasiowski, …krok przez granicę. Transkulturowe przestrzenie dokumentu muzycznego , Kwartalnik Filmowy: Nr 80 (2012): Film na styku kultur
