Miasto w stanie płynnym. Filmowa analiza „papierowej architektury” na przykładzie „Instant City” (1968) Petera Cooka i Rona Herrona oraz „Teorii wszystkiego” (2013) Terry’ego Gilliama

Maciej Stasiowski

zibi46@tlen.pl
badacz niezależny (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-3123-6027

Abstrakt

Wprowadzenie mediów bazujących na przebiegu czasowym na etapie projektowym wiązało się z nowym rozumieniem przestrzeni reprezentowanej i architektonicznej jako tworu dynamicznego i poniekąd zdematerializowanego. Projekty architektoniczne nieprzeznaczone do wybudowania zawsze wiązały się ze specyfiką medium/nośnika. Nieraz ich radykalna estetyka łączyła tradycyjne metody notacji ze współczesnymi prądami w sztuce, jak pop-art w przypadku prac Archigramu. Kino jest kolejnym gruntem, na którym mogą być realizowane tego typu eksperymenty myślowe. Przypadek Instant City jest w historii „papierowej architektury” szczególny, gdyż antycypuje miejskie życie w czasach Web 2.0, z kolei Teoria wszystkiego Terry’ego Gilliama dobitniej uwypukla bezradność urbanistycznej armatury w nadążaniu za zmianami. W swym artykule autor koncentruje się na najbardziej medialnym aspekcie prowadzonej przez dekady polemiki, czyli fasadach medialnych, ikoniczności, immersji w środowiska wirtualne, responsywnych skórach budynków, spekulując na temat granicy między architekturą a wydarzeniem. [artykuł opublikowany w języku angielskim jako: Built as Rain. Film Analysis of Unbuildable Architectural Speculations – a Case Study of „Instant City” (dir. Peter Cook and Ron Herron, 1968) and „The Zero Theorem” (dir. Terry Gilliam, 2013)]


Słowa kluczowe:

architektura, Archigram, Terry Gilliam, reprezentacja przestrzeni

Attoe, W., Logan, D. (1989). American Urban Architecture: Catalysts in the Design of Cities. Berkeley – Los Angeles: University of California Press.
  Google Scholar

Cabral, C. P. C. (2013). The Architecture of Absence: Building, Landscape and the Changing Character of Technology in the Post-war Era. In: P. J. da Sousa Cruz (ed.), Structures and Architecture: New Concepts, Applications and Challenges (pp. 417-422). Boca Raton: CRC Press.
  Google Scholar

Carmona, M. (2010). Public Places, Urban Spaces: The Dimensions of Urban Design. Amsterdam – Boston: Routledge.
  Google Scholar

Coleman, N. (2005). Utopias and Architecture. New York: Routledge.
  Google Scholar

Cook, P. (ed.) (1999). Archigram. New York: Princeton Architectural Press.
  Google Scholar

Cook, P. et al. (ed.) (2000). Archigram, Instant City. In: M. Miles, T. Hall, I. Borden (eds.), The City Cultures Reader (pp. 125-128). London – New York: Routledge.
  Google Scholar

Cridge, N. P. (2015). Drawing the Unbuildable: Seriality and Reproduction in Architecture. London – New York: Routledge.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315764443   Google Scholar

Crompton, D. (2003). A Guide to Archigram 1961-74. New York: Garden City Publishing.
  Google Scholar

de Wall, M. (2017). The Hackable City: Citymaking in a Platform Society. Architectural Design (4D Hyperlocal: A Cultural Toolkit for the Open-Source City), 87 (1), pp. 50-57.
DOI: https://doi.org/10.1002/ad.2131   Google Scholar

Franck, K. A. (2016). Introduction: Designing with Time in Mind. Architectural Design (Architecture Timed: Designing with Time in Mind), 86 (1), pp. 8-17.
DOI: https://doi.org/10.1002/ad.1996   Google Scholar

Gilliam, T. (2015). Gilliamesque: A Pre-posthumous Memoir. Edinburgh – London: Cannongate.
  Google Scholar

Greenfield, A. (2017). Practices of the Minimum Viable Utopia. Architectural Design (4D Hyperlocal: A Cultural Toolkit for the Open-Source City), 87 (1), pp. 16-25.
DOI: https://doi.org/10.1002/ad.2127   Google Scholar

Konomi, S., Roussos, G. (2017). Enriching Urban Spaces with Ambient Computing, the Internet of Things, and Smart City Design. Hershey: IGI Global.
DOI: https://doi.org/10.4018/978-1-5225-0827-4   Google Scholar

Lynch, K. (1960). The Image of the City. Cambridge – London: The MIT Press.
  Google Scholar

Richards, J. (1994). Facadism. London – New York: Routledge.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203308684   Google Scholar

Sadler, S. (2005). Archigram: Architecture Without Architecture. Cambridge – London: The MIT Press.
  Google Scholar

Sennott, R. S. (ed.) (2004). Encyclopedia of Twentieth Century Architecture (vol. 1: A-F). New York – London: Fitzroy Dearborn.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203483886   Google Scholar

Shields, J. A. E. (2014). Collage and Architecture. New York – London: Routledge.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315883199   Google Scholar

Song, H., Srinivasan, R., Sookoor, T., Jeschke, S. (eds.) (2017). Smart Cities: Foundations, Principles, and Applications. New York: Wiley.
DOI: https://doi.org/10.1002/9781119226444   Google Scholar

Spiller, N. (2007). Visionary Architecture: Blueprints of the Modern Imagination. London: Thames and Hudson.
  Google Scholar

Steiner, H. A. (2009). Beyond Archigram: The Structure of Circulation. New York – London: Routledge.
  Google Scholar

Stimmel, C. L. (2016). Building Smart Cities: Analytics, ICT, and Design Thinking. London – New York: CRC Press.
  Google Scholar

Venturi, R. (1966). Complexity and Contradiction in Architecture. New York: Museum of Modern Art.
  Google Scholar

Venturi, R., Scott Brown, D., Izenour, S. (1972). Learning from Las Vegas. Cambridge: The MIT Press.
  Google Scholar

Weiser, M. (1991). The Computer for the 21st Century. Scientific American, 265 (3), pp. 94-104.
DOI: https://doi.org/10.1038/scientificamerican0991-94   Google Scholar

Wilhelm, K. (1997). This Lanthorn Doth the Horned Moon Present. In: E. Louis, S. Zecher-Heilingsetzer, J. Pacher (eds.), Archigram. Symposium zur Ausstellung (pp. 41-55). Klagenfurt: Ritter Verlag.
  Google Scholar


Opublikowane
2020-05-25

Cited By / Share

Stasiowski, M. (2020) „Miasto w stanie płynnym. Filmowa analiza „papierowej architektury” na przykładzie „Instant City” (1968) Petera Cooka i Rona Herrona oraz «Teorii wszystkiego» (2013) Terry’ego Gilliama”, Kwartalnik Filmowy, (109), s. 159–176. doi: 10.36744/kf.279.

Autorzy

Maciej Stasiowski 
zibi46@tlen.pl
badacz niezależny Polska
https://orcid.org/0000-0003-3123-6027

Doktor nauk humanistycznych, absolwent Instytutu Sztuk Audiowizualnych na Uniwersytecie Jagiellońskim; specjalizuje się w problematyce dynamicznych technik reprezentacji wizualnej (filmu, animacji, instalacji, multimediów) stosowanych w eksperymentalnych projektach architektonicznych. Publikował na łamach „ARCHu”, „Ekranów”, „TransMissions”, „Kultury i Historii”. Autor książki poświęconej literackim strategiom w twórczości Petera Greenaway’a Atlas rzeczy niestałych (2014).



Statystyki

Abstract views: 444
PDF downloads: 449


Licencja

Prawa autorskie (c) 2020 Maciej Stasiowski

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.