Miasto w stanie płynnym. Filmowa analiza „papierowej architektury” na przykładzie „Instant City” (1968) Petera Cooka i Rona Herrona oraz „Teorii wszystkiego” (2013) Terry’ego Gilliama
Abstrakt
Wprowadzenie mediów bazujących na przebiegu czasowym na etapie projektowym wiązało się z nowym rozumieniem przestrzeni reprezentowanej i architektonicznej jako tworu dynamicznego i poniekąd zdematerializowanego. Projekty architektoniczne nieprzeznaczone do wybudowania zawsze wiązały się ze specyfiką medium/nośnika. Nieraz ich radykalna estetyka łączyła tradycyjne metody notacji ze współczesnymi prądami w sztuce, jak pop-art w przypadku prac Archigramu. Kino jest kolejnym gruntem, na którym mogą być realizowane tego typu eksperymenty myślowe. Przypadek Instant City jest w historii „papierowej architektury” szczególny, gdyż antycypuje miejskie życie w czasach Web 2.0, z kolei Teoria wszystkiego Terry’ego Gilliama dobitniej uwypukla bezradność urbanistycznej armatury w nadążaniu za zmianami. W swym artykule autor koncentruje się na najbardziej medialnym aspekcie prowadzonej przez dekady polemiki, czyli fasadach medialnych, ikoniczności, immersji w środowiska wirtualne, responsywnych skórach budynków, spekulując na temat granicy między architekturą a wydarzeniem. [artykuł opublikowany w języku angielskim jako: Built as Rain. Film Analysis of Unbuildable Architectural Speculations – a Case Study of „Instant City” (dir. Peter Cook and Ron Herron, 1968) and „The Zero Theorem” (dir. Terry Gilliam, 2013)]
Słowa kluczowe:
architektura, Archigram, Terry Gilliam, reprezentacja przestrzeniBibliografia
Attoe, W., Logan, D. (1989). American Urban Architecture: Catalysts in the Design of Cities. Berkeley – Los Angeles: University of California Press.
Google Scholar
Cabral, C. P. C. (2013). The Architecture of Absence: Building, Landscape and the Changing Character of Technology in the Post-war Era. In: P. J. da Sousa Cruz (ed.), Structures and Architecture: New Concepts, Applications and Challenges (pp. 417-422). Boca Raton: CRC Press.
Google Scholar
Carmona, M. (2010). Public Places, Urban Spaces: The Dimensions of Urban Design. Amsterdam – Boston: Routledge.
Google Scholar
Coleman, N. (2005). Utopias and Architecture. New York: Routledge.
Google Scholar
Cook, P. (ed.) (1999). Archigram. New York: Princeton Architectural Press.
Google Scholar
Cook, P. et al. (ed.) (2000). Archigram, Instant City. In: M. Miles, T. Hall, I. Borden (eds.), The City Cultures Reader (pp. 125-128). London – New York: Routledge.
Google Scholar
Cridge, N. P. (2015). Drawing the Unbuildable: Seriality and Reproduction in Architecture. London – New York: Routledge.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315764443
Google Scholar
Crompton, D. (2003). A Guide to Archigram 1961-74. New York: Garden City Publishing.
Google Scholar
de Wall, M. (2017). The Hackable City: Citymaking in a Platform Society. Architectural Design (4D Hyperlocal: A Cultural Toolkit for the Open-Source City), 87 (1), pp. 50-57.
DOI: https://doi.org/10.1002/ad.2131
Google Scholar
Franck, K. A. (2016). Introduction: Designing with Time in Mind. Architectural Design (Architecture Timed: Designing with Time in Mind), 86 (1), pp. 8-17.
DOI: https://doi.org/10.1002/ad.1996
Google Scholar
Gilliam, T. (2015). Gilliamesque: A Pre-posthumous Memoir. Edinburgh – London: Cannongate.
Google Scholar
Greenfield, A. (2017). Practices of the Minimum Viable Utopia. Architectural Design (4D Hyperlocal: A Cultural Toolkit for the Open-Source City), 87 (1), pp. 16-25.
DOI: https://doi.org/10.1002/ad.2127
Google Scholar
Konomi, S., Roussos, G. (2017). Enriching Urban Spaces with Ambient Computing, the Internet of Things, and Smart City Design. Hershey: IGI Global.
DOI: https://doi.org/10.4018/978-1-5225-0827-4
Google Scholar
Lynch, K. (1960). The Image of the City. Cambridge – London: The MIT Press.
Google Scholar
Richards, J. (1994). Facadism. London – New York: Routledge.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203308684
Google Scholar
Sadler, S. (2005). Archigram: Architecture Without Architecture. Cambridge – London: The MIT Press.
Google Scholar
Sennott, R. S. (ed.) (2004). Encyclopedia of Twentieth Century Architecture (vol. 1: A-F). New York – London: Fitzroy Dearborn.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203483886
Google Scholar
Shields, J. A. E. (2014). Collage and Architecture. New York – London: Routledge.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315883199
Google Scholar
Song, H., Srinivasan, R., Sookoor, T., Jeschke, S. (eds.) (2017). Smart Cities: Foundations, Principles, and Applications. New York: Wiley.
DOI: https://doi.org/10.1002/9781119226444
Google Scholar
Spiller, N. (2007). Visionary Architecture: Blueprints of the Modern Imagination. London: Thames and Hudson.
Google Scholar
Steiner, H. A. (2009). Beyond Archigram: The Structure of Circulation. New York – London: Routledge.
Google Scholar
Stimmel, C. L. (2016). Building Smart Cities: Analytics, ICT, and Design Thinking. London – New York: CRC Press.
Google Scholar
Venturi, R. (1966). Complexity and Contradiction in Architecture. New York: Museum of Modern Art.
Google Scholar
Venturi, R., Scott Brown, D., Izenour, S. (1972). Learning from Las Vegas. Cambridge: The MIT Press.
Google Scholar
Weiser, M. (1991). The Computer for the 21st Century. Scientific American, 265 (3), pp. 94-104.
DOI: https://doi.org/10.1038/scientificamerican0991-94
Google Scholar
Wilhelm, K. (1997). This Lanthorn Doth the Horned Moon Present. In: E. Louis, S. Zecher-Heilingsetzer, J. Pacher (eds.), Archigram. Symposium zur Ausstellung (pp. 41-55). Klagenfurt: Ritter Verlag.
Google Scholar
Autorzy
Maciej Stasiowskizibi46@tlen.pl
badacz niezależny Polska
https://orcid.org/0000-0003-3123-6027
Doktor nauk humanistycznych, absolwent Instytutu Sztuk Audiowizualnych na Uniwersytecie Jagiellońskim; specjalizuje się w problematyce dynamicznych technik reprezentacji wizualnej (filmu, animacji, instalacji, multimediów) stosowanych w eksperymentalnych projektach architektonicznych. Publikował na łamach „ARCHu”, „Ekranów”, „TransMissions”, „Kultury i Historii”. Autor książki poświęconej literackim strategiom w twórczości Petera Greenaway’a Atlas rzeczy niestałych (2014).
Statystyki
Abstract views: 444PDF downloads: 449
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Maciej Stasiowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Maciej Stasiowski, Krajobraz bez postaci. Postantropocentryczne typologie architektoniczne w kinie fantastyczno-naukowym , Kwartalnik Filmowy: Nr 110 (2020): Poza człowiekiem
- Maciej Stasiowski, Zakamarki (nie)widzialnych miast. Techniki obrazowania 3D na przecięciu archeologii, architektury i filmu , Kwartalnik Filmowy: Nr 113 (2021): Film i technologia
- Maciej Stasiowski, Pogańska praca kamery. Przekraczanie liminalnej granicy w „Dniu trzecim. Jesieni” , Kwartalnik Filmowy: Nr 118 (2022): Jedno ujęcie
- Maciej Stasiowski, Ścieralność (mapowanie Basinskiego). Przestrzenne struktury pamięci w filmach „Patience (After Sebald)” Granta Gee, „Babeldom” Paula Busha i „Over Your Cities Grass Will Grow” Sophie Fiennes , Kwartalnik Filmowy: Nr 86 (2014): Wymiary czasu
- Maciej Stasiowski, „Celle qui avance”. O zastyganiu w akcie, czytaniu i ponownym odczytywaniu „Gradivy”, nie tylko przez Alaina Robbe-Grilleta , Kwartalnik Filmowy: Nr 89-90 (2015): Redefinicje klasyki