…krok przez granicę. Transkulturowe przestrzenie dokumentu muzycznego

Maciej Stasiowski

Abstrakt

Multikulturowość narodziła się w atmosferze emancypacji kultur Trzeciego Świata, jednak oferuje ona redukcjonistyczną ideologię pomijającą istotę wzajemnej wymiany doświadczeń i synkretycznego rezultatu tych spotkań – wartości nowej dla obu systemów estetycznych. Muzyka stanowi idealny przykład do ilustracji tego dialogu. Kinowa reprezentacja „przestrzeni wymiany”, w przypadku takich filmów, jak Dotknąć dźwięk, Step Across the Border czy Sounds and Silence, wiąże się z ich eseistyczną formą, filozofującą na temat natury dźwięku i niehomogeniczności muzyki, a także ze strukturą, która porzuca schematyzm typowych rockumentaries. Łączy je wspólny bohater (nomada – kompozytor–podróżnik), a chronologia jego doświadczeń odzwierciedla zarazem topografię miejsc i transkulturowych projektów artystycznych. Filmy analizowane w artykule opowiadają o tej „transkulturowej przestrzeni” za pomocą rozmaitych środków wyrazu służących już nie tylko prezentacji biografii wykonawcy, ale oddaniu charakteru zjawiska – natury brzmienia, jakie powstaje na styku dwóch kultur.