O narracji „Eroiki”. Nowa technika – nowy język

Marek Hendrykowski

Abstrakt

Hendrykowski analizuje Eroikę Andrzeja Munka – jedno z najświetniejszych dokonań polskiej szkoły filmowej. Artyzm i wielkość tego filmu – zauważa autor – wynikają bezpośrednio z oryginalnej formy narracji, jaką posłużył się reżyser. W Eroice niemal wszystko było nowe, świeże, odkrywcze, a osiągnięto to również dzięki przyzwoitemu wyposażeniu technicznemu ekipy (np. sprowadzone w tamtym czasie z Zachodu dźwiękowe kamery Super Parvo i Éclair umożliwiły twórcom pełne inwencji posłużenie się nowymi sposobami oświetlenia i zastosowania dźwięku). Autor twierdzi, że odczytanie głębokiej struktury filmu i wyjście poza dotychczasowe powierzchniowe interpretacje jest możliwe dzięki rozpoznaniu specyficznego sposobu narracji, który organizuje i definiuje autorski punkt widzenia, przesądzając o wymowie całości. W swojej analizie Hendrykowski przemierza narracyjny labirynt Eroiki i opisując kolejne chwyty formalne, dociera do ukrytych pod powierzchnią znaczeń. Stwierdza przy tym, że zastosowany przez Munka modus narracji pozornie zależnej angażuje adresata i wciąga go w kuszącą, ryzykowną grę.