„Plaże Agnès”: autoportret Vardy
Abstrakt
Twórczość Agnès Vardy – jedna z najbardziej osobistych i niezależnych w całej historii kina – nie poddaje się terminom genologicznym zwyczajowo stosowanym do filmów. Niemal wszystkie jej filmy fabularne mają wiele cech dokumentalnych, a dokumenty podporządkowane są regułom kreacji artystycznej. W kontekście tych spostrzeżeń autor przedstawia film Vardy Plaże Agnès (Les Plages d’Agnès, 2008), który reżyserka uznaje za swój autoportret definitywny. Lubelski przytacza kolejne argumenty na potwierdzenie tezy, że autoportret to specyficzna formuła gatunkowa Plaż Agnès, a zarazem wzorzec konstrukcyjny tego filmu. Jest to jednak autoportret jedyny w swoim rodzaju – swoisty „autoportret-fantazjowanie”, do którego Varda dodatkowo włącza sfilmowane fragmenty rzeczywistych performance’ów ze swoim udziałem, materiały reportażowe oraz nawiązania intertekstualne (cytaty z własnych filmów, reprodukcje obrazów etc.). Jest to autoportret szczególny, którego autorka – choć cały czas w nim obecna – zajmuje się chętniej innymi niż sobą, jak gdyby odtwarzanie własnych wspomnień bardziej służyło nawiązywaniu nowych i odświeżaniu dawnych kontaktów z innymi niż zwyczajowemu „poznawaniu siebie”.
Słowa kluczowe:
Agnès Varda, autobiografizm, autoportretBibliografia
Alfabet Vardy, tłum. T. Lubelski, w: Agnès Varda kinopisarka, red. T. Lubelski, Kraków 2006, s. 18, 31.
Google Scholar
Beaujour Michel, Autobiografia i autoportret, tłum. K. Falicka, w: Autobiografia. red. M. Czermińska, Gdańsk 2009, s. 100-101, 106.
Google Scholar
Czermińska Małgorzata, O autobiografii i autobiograficzności, w: Autobiografia. red. M. Czermińska, Gdańsk 2009, s. 13.
Google Scholar
Gombrich Ernst H., O sztuce, Warszawa 1997, s. 420.
Google Scholar
Gusdorf Georges, Warunki i ograniczenia autobiografii, tłum. J. Barczyński, w: Autobiografia. red. M. Czermińska, Gdańsk 2009, s. 31.
Google Scholar
Kopaliński Władysław, Słownik wydarzeń, pojęć i legend XX wieku, Warszawa 1999, s. 309.
Google Scholar
Lejeune Philippe, Autobiokopia, tłum. W. Grajewski, w: Lejeune Philippe, Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, red. R. Lubas-Bartoszyńska, Kraków 2001, s. 235.
Google Scholar
Lejeune Philippe, Pakt autobiograficzny (bis), tłum. S. Jaworski, w: Lejeune Philippe, Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, red. R. Lubas-Bartoszyńska, Kraków 2001, s. 183.
Google Scholar
Lubelski Tadeusz, Agnès Varda, czyli eseistka z ulicy Daguerre’a, w: Lubelski Tadeusz, Nowa Fala. O pewnej przygodzie kina francuskiego, Kraków 2000, s. 257-286.
Google Scholar
Maruszewski Tomasz, Pamięć autobiograficzna, Gdańsk 2005.
Google Scholar
Montaigne Michel de, Próby. Księga pierwsza, tłum. T. Żeleński (Boy), opr. Z. Gierczyński, Warszawa 1985, s. 139.
Google Scholar
Riambau Esteve, La caméra et le miroir: portraits et autoportraits, tłum. P. Castellano, w: Agnès Varda: le cinéma et au-delà, red. A. Fiant, R. Hamery, É. Thouvenel, Renes 2009, s. 135-143.
DOI: https://doi.org/10.4000/books.pur.1757
Google Scholar
Rosales Rodriguez Aman, Nieuchwytny obraz Rembrandta. Georga Simmla filozoficzna próba interpretacji oeuvre holenderskiego mistrza, „Rocznik Historii Sztuki”, t. XXXIII, Warszawa 2008, s. 247-258.
Google Scholar
Sowińska Iwona, Joanna Bruzdowicz – kompozytorka Vardy, w: Agnès Varda kinopisarka, red. T. Lubelski, Kraków 2006, s. 176.
Google Scholar
Varda Agnès, Varda par Agnès, Paris 1994, s. 38-40.
Google Scholar
Autorzy
Tadeusz Lubelskikwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Profesor w Instytucie Sztuk Audiowizualnych UJ, historyk i krytyk filmu, znawca historii filmu polskiego i francuskiego. Autor takich publikacji, jak Poetyka powieści i filmów Tadeusza Konwickiego (1984), Strategie autorskie w polskim filmie fabularnym lat 1945-1961 (1992, 2000), Nowa Fala. O pewnej przygodzie kina francuskiego (2000), Wajda (2006), Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty (2008). Tłumacz klasycznej pracy Hitchcock / Truffaut (2005). Redaktor Encyklopedii kina (2003) i Historii kina (t. I, 2009). Od 2006 r. członek Europejskiej Akademii Filmowej, a od 2007 r. przewodniczący Komitetu Nauk o Sztuce PAN.
Statystyki
Abstract views: 26PDF downloads: 8
Licencja
Prawa autorskie (c) 2011 Tadeusz Lubelski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Tadeusz Lubelski, Ginokrytyka filmowa – mocne wejście , Kwartalnik Filmowy: Nr 86 (2014): Wymiary czasu
- Tadeusz Lubelski, Krewniacy z Litwy. Narodziny adaptacji z ducha wspólnoty , Kwartalnik Filmowy: Nr Special Issue (2013): Polskie filmoznawstwo o kinie polskim
- Tadeusz Lubelski, Teatralne kino Alaina Resnais , Kwartalnik Filmowy: Nr 87-88 (2014): Film i teatr
- Tadeusz Lubelski, Nowa Fala po pół wieku , Kwartalnik Filmowy: Nr 85 (2014): Film i media – przeszłość i przyszłość
- Tadeusz Lubelski, Pisanie o filmie jako (zaniedbany) przedmiot badań , Kwartalnik Filmowy: Nr 85 (2014): Film i media – przeszłość i przyszłość
- Tadeusz Lubelski, Nasza komedia narodowa , Kwartalnik Filmowy: Nr 67-68 (2009): Historia filmu
- Tadeusz Lubelski, Filmowy wizerunek Janusza Korczaka , Kwartalnik Filmowy: Nr 81 (2013): Dziecko i film
- Tadeusz Lubelski, Podzwonne dla filmowego Lwowa , Kwartalnik Filmowy: Nr 67-68 (2009): Historia filmu
- Tadeusz Lubelski, Krakowski projekt czterotomowej „Historii kina” , Kwartalnik Filmowy: Nr 67-68 (2009): Historia filmu
- Tadeusz Lubelski, Raport o stanie polskiego filmoznawstwa , Kwartalnik Filmowy: Nr 71-72 (2010): Narracja w filmie
