Nasza komedia narodowa
Abstrakt
Autor analizuje polskie komedie filmowe, które są ulubionym gatunkiem polskiej widowni. W postaciach bohaterów, w warstwie obrazowej ze szczególnym uwzględnieniem krajobrazu i w języku dialogów, wraz z kwestiami, które weszły na stałe do języka potocznego, szuka treści odwołujących się do tożsamości narodowej i wyobraźni zbiorowej. Począwszy od filmów przedwojennych (takich, jak choćby Zapomniana melodia, reż. Konrad Tom, Jan Fethke, 1938) po Dzień świra (reż. Marek Koterski, 2002) filmy te definiują, każdy na swój sposób, wspólnotę narodową. Lubelski wskazuje na nieusuwalna zależność tych wyznaczników od sytuacji historycznej i politycznej. Równocześnie daje dowód na to, że "wspólnota śmiechu" była zawsze jednym z najmocniejszych spoiw tożsamości. Znakiem czasów jest współcześnie ostra, zjadliwa krytyka tych składników mitologii narodowej, które uchodziły za najbardziej istotne, a potem uległy degeneracji i zwietrzały. Kulminacją tej tendencji jest film "Dzień Świra" jest filmem, który poddaje wszystkie jej elementy wraz z językiem, bezlitosnej demitologizacji i ośmieszeniu.
Słowa kluczowe:
komedia, kino polskie, polska komedia, humorBibliografia
Aumont Jacques, Michel Marie, Dictionnaire théoretique et critique du cinéma, Armand Colin, Paris 2008, s. 52.
Google Scholar
Chyb Manana, Dariusz Rosiak, Nie nienawidzę już. Rozmowa z Markiem Koterskim, „Przekrój” 2002, nr 40.
Google Scholar
Gellner Ernest, Narody i nacjonalizm, tłum. T. Hołówka, Difin, Warszawa 2009, s. 82-83.
Google Scholar
Głowacki Janusz, Tylko dla dorosłych, czyli dyskusja o polskiej komedii, „Film” 1972, nr 46.
Google Scholar
Hendrykowski Marek, Rejs, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2005, s. 68, 84.
Google Scholar
Koterski Marek, Dzień świra i inne monologi Adasia Miarczyńskiego na jedną lub więcej osób, Świat Literacki, Izabelin 2002, s. 41, 237.
Google Scholar
Majer Artur, Juliusz Machulski – autentyczna autozabawa, w: Autorzy kin polskiego, t. 2, red. G. Stachówna, B. Zmudziński, Wydawnictwo UJ, Kraków 2007, s. 220.
Google Scholar
Sikora Tomasz, No zielono… jak szlag… w rzeczy samej… wegetacja roślinna w tym roku wybuchła nad wyraz bujnie, czyli co Marek Koterski robi z polszczyną-ojczyzną w swoich filmach, „Studia Filmoznawcze” 2006, nr 27, s. 178.
Google Scholar
Smith Anthony, Images of the Nation. Cinema, Art and National Identity, w: Cinema & Nation, red. M. Hjort, S. Mackenzie, London – New York 2000, s 45-59.
Google Scholar
Świda-Ziemba Hanna, Człowiek wewnętrznie zniewolony. Mechanizmy i konsekwencje minionej formacji – analiza socjopsychologiczna, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 1997, s. 70.
Google Scholar
Talarczyk-Gubała Monika, PRL się śmieje! Polska komedia filmowa lat 1945-1989, Trio, Warszawa 2007, s. 101, 109.
Google Scholar
Autorzy
Tadeusz Lubelskikwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Profesor w Instytucie Sztuk Audiowizualnych UJ, historyk i krytyk filmu, znawca historii filmu polskiego i francuskiego. Autor takich publikacji, jak Poetyka powieści i filmów Tadeusza Konwickiego (1984), Strategie autorskie w polskim filmie fabularnym lat 1945-1961 (1992, 2000), Nowa Fala. O pewnej przygodzie kina francuskiego (2000), Wajda (2006), Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty (2008). Tłumacz klasycznej pracy Hitchcock / Truffaut (2005). Redaktor Encyklopedii kina (2003) i Historii kina (t. I, 2009). Od 2006 roku członek Europejskiej Akademii Filmowej, a od 2007 roku przewodniczący Komitetu Nauk o Sztuce PAN.
Statystyki
Abstract views: 19PDF downloads: 10
Licencja
Prawa autorskie (c) 2009 Tadeusz Lubelski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Tadeusz Lubelski, Ginokrytyka filmowa – mocne wejście , Kwartalnik Filmowy: Nr 86 (2014): Wymiary czasu
- Tadeusz Lubelski, Krewniacy z Litwy. Narodziny adaptacji z ducha wspólnoty , Kwartalnik Filmowy: Nr Special Issue (2013): Polskie filmoznawstwo o kinie polskim
- Tadeusz Lubelski, Teatralne kino Alaina Resnais , Kwartalnik Filmowy: Nr 87-88 (2014): Film i teatr
- Tadeusz Lubelski, Nowa Fala po pół wieku , Kwartalnik Filmowy: Nr 85 (2014): Film i media – przeszłość i przyszłość
- Tadeusz Lubelski, Pisanie o filmie jako (zaniedbany) przedmiot badań , Kwartalnik Filmowy: Nr 85 (2014): Film i media – przeszłość i przyszłość
- Tadeusz Lubelski, „Plaże Agnès”: autoportret Vardy , Kwartalnik Filmowy: Nr 73 (2011): Kino to ja. Autobiografie filmowe
- Tadeusz Lubelski, Filmowy wizerunek Janusza Korczaka , Kwartalnik Filmowy: Nr 81 (2013): Dziecko i film
- Tadeusz Lubelski, Podzwonne dla filmowego Lwowa , Kwartalnik Filmowy: Nr 67-68 (2009): Historia filmu
- Tadeusz Lubelski, Krakowski projekt czterotomowej „Historii kina” , Kwartalnik Filmowy: Nr 67-68 (2009): Historia filmu
- Tadeusz Lubelski, Raport o stanie polskiego filmoznawstwa , Kwartalnik Filmowy: Nr 71-72 (2010): Narracja w filmie
