Między fikcją a faktami. „Docusoap” po polsku, czyli telenowela dokumentalna

Beata Kosińska-Krippner

kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)

Abstrakt

Artykuł jest poświęcony telenoweli dokumentalnej, czyli polskiej odmianie docusoap – jednego z telewizyjnych gatunków granicznych będącego hybrydą łączącą właściwości dokumentalizmu obserwacyjnego z cechami strukturującymi operę mydlaną. We wstępie autorka przybliża stan badań nad docusoap: wskazuje (za Margarete Lünenborg) warunki, których spełnienie było konieczne, żeby ten gatunek powstał, i pokazuje okoliczności, w jakich się pojawił; powołując się na poglądy Richarda Kilborna, autorka przedstawia cechy docusoap, a odnosząc się do strategii inscenizacyjnych reality tv opisanych przez Elisabeth Klaus i Stephanie Lücke, pokazuje strategie docusoap. W głównej części artykułu Kosińska-Krippner prezentuje krótką historię telenoweli dokumentalnej, dokonuje klasyfikacji jej odmian i analizy jej składników, po czym definiuje ten gatunek i omawia jego cechy. Na koniec autorka porównuje docusoap i telenowelę dokumentalną, wskazując na ich podobieństwa i różnice, a także przedstawia refleksję na temat wartości i potencjału tego gatunku. [artykuł opublikowany w języku angielskim jako: Between Fact and Fiction: Documentary Telenovela, or Docusoap Polish Style; pierwodruk polski: „Kwartalnik Filmowy” 2011, nr 75-76, s. 273-294]


Słowa kluczowe:

docusoap, telewizja, reality tv

Godzic, Wiesław. 2004. Telewizja i jej gatunki po „Wielkim Bracie”, Universitas, Kraków 2004
  Google Scholar

Godzic, Wiesław. 2004. Telewizja i jej gatunki po „Wielkim Bracie”. Kraków: Universitas.
  Google Scholar

Hendrykowska, Małgorzata. 2005. Telenowela dokumentalna. W: Klucze do rzeczywistości. Szkice i rozmowy o polskim filmie dokumentalnym po roku 1989. Red. M. Hendrykowska. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM
  Google Scholar

Hendrykowska, Małgorzata. 2005. Telenowela dokumentalna. W: Klucze do rzeczywistości. Szkice i rozmowy o polskim filmie dokumentalnym po roku 1989. Red. M. Hendrykowska. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
  Google Scholar

Hobson, Dorothy. 2003. Soap Opera. Cambridge: Polity Press.
  Google Scholar

Hobson, Dorothy. 2003. Soap Opera. Cambridge: Polity Press.
  Google Scholar

Jabłońska, Katarzyna. 1999. Na żywo. „Więź”. November.
  Google Scholar

Jabłońska, Katarzyna. 1999. Na żywo. „Więź”. November.
  Google Scholar

Lünenborg, Margaret. 2002. Journalism as Popular Culture. Docu-Soap: A new Genre crossing the Border of Fact and Fiction. Conference presentation. Barcelona: IAMCR.
  Google Scholar

Lünenborg, Margaret. 2002. Journalism as Popular Culture. Docu-Soap: A new Genre crossing the Border of Fact and Fiction. Conference presentation. Barcelona: IAMCR.
  Google Scholar

Pęczak, Mirosław. 1999. Kamera w brzuchu. „Polityka”. 01.05.
  Google Scholar

Pęczak, Mirosław. 1999. Kamera w brzuchu. „Polityka”. 01.05.
  Google Scholar

Piotrowska, Anita. 1999. Jak sfilmować czyjeś łzy. „Tygodnik Powszechny”. 19-26.12.
  Google Scholar

Piotrowska, Anita. 1999. Jak sfilmować czyjeś łzy. „Tygodnik Powszechny”. 19-26.12.
  Google Scholar

Przylipiak, Mirosław. 2003. Najnowsze tendencje dokumentalizmu tv. „Zeszyty telewizyjne”. Nr 1
  Google Scholar

Przylipiak, Mirosław. 2003. Najnowsze tendencje dokumentalizmu tv. „Zeszyty telewizyjne”. Nr 1.
  Google Scholar

Ruoff, Jeffrey K. 1998. A Bastard Union of Several Forms. Style and Narrative in „An American Family”. W: Documenting the Documentary. Red. K. Berry, G. Sloniowski. Detroit: Wayne State University Press.
  Google Scholar

Ruoff, Jeffrey K. 1998. A Bastard Union of Several Forms. Style and Narrative in „An American Family”. W: Documenting the Documentary. Red. K. Berry, G. Sloniowski. Detroit: Wayne State University Press.
  Google Scholar

Smoczyńska, Izabela. 2000. Marzyciele i podglądacze. „Kino”. Nr 7/8.
  Google Scholar

Smoczyńska, Izabela. 2000. Marzyciele i podglądacze. „Kino”. Nr 7/8.
  Google Scholar

Uszyńska, Anna. 2004. Być dokumentalistą. Rozmowa z M. Łozińskim i J. Bławutem. „Zeszyty Telewizyjne”. Nr 3.
  Google Scholar

Uszyńska, Anna. 2004. Być dokumentalistą. Rozmowa z M. Łozińskim i J. Bławutem. „Zeszyty Telewizyjne”. Nr 3.
  Google Scholar


Opublikowane
2013-12-31

Cited By / Share

Kosińska-Krippner, B. (2013) „Między fikcją a faktami. «Docusoap» po polsku, czyli telenowela dokumentalna”, Kwartalnik Filmowy, (Special Issue), s. 169–188. doi: 10.36744/kf.1900.

Autorzy

Beata Kosińska-Krippner 
kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska

Doktor nauk humanistycznych, medioznawca i filmoznawca; pracuje w Zakładzie Antropologii Kultury, Filmu i Sztuki Audiowizualnej Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk (Warszawa); członek zespołu redakcyjnego „Kwartalnika Filmowego”; współpracuje z kwartalnikiem „Polish Culture”. Zajmuje się teorią oraz historią filmu i telewizji ze szczególnym uwzględnieniem kina dokumentalnego w kontekście hybrydowych gatunków granicznych, historii i teorii gatunków telewizyjnych i filmowych oraz kina austriackiego.



Statystyki

Abstract views: 336
PDF downloads: 93


Licencja

Prawa autorskie (c) 2013 Beata Kosińska-Krippner

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.