Gwinejczyk na Alexanderplatz, czyli o możliwości zanieczyszczenia dominującej narracji

Ewa Fiuk

ewa.fiuk@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-9908-8510

Abstrakt

Czy między życiem w Republice Weimarskiej i współczesnej Republice Federalnej Niemiec istnieją jakieś punkty styczne? Czy los niemieckiego robotnika, mieszkańca Berlina pod koniec lat 20. XX w. można porównać do egzystencji afrykańskiego uchodźcy mieszkającego w stolicy Niemiec dziś? I w końcu: czy możliwe jest takie uwspółcześnienie i remediatyzacja opowieści, by różnica czasowa (niemal sto lat) i medialna (książka – film) istniejąca między jej jedną i drugą wersją nie pozbawiła tejże opowieści uroku i mądrości, jednym słowem: sensu? Odpowiedź na wszystkie pytania brzmi: tak. Autorka artykułu analizuje podobieństwa i różnice między powieścią Berlin Alexanderplatz: Dzieje Franciszka Biberkopfa Alfreda Döblina (1929) i filmem Berlin Alexanderplatz Burhana Qurbaniego (2020) w kontekście wybranych wątków teorii postkolonialnej, determinizmu społecznego oraz kategorii abiektu i ofiary Thomasa Elsaessera.


Słowa kluczowe:

Burhan Qurbani, Alfred Döblin, współczesne migracje, postkolonializm, determinizm społeczny, abiekt, ofiara

[b. a.] (2017, 25 października). Museum in Berlin-Kreuzberg nimmt Drogendealer in Schutz. Monopol-magazin.de. https://www.monopol-magazin.de/museum-berlin-kreuzberg-drogendealer-schutz
  Google Scholar

[b. a.] (2018). Andere Heimaten: Herkunft und Migrationsrouten von Drogenverkäufern in Berliner Parks by Scott Holmquist. Andereheimaten.website. https://www.andereheimaten.website/home.html
  Google Scholar

Döblin, A. (1979). Berlin Alexanderplatz: Dzieje Franciszka Biberkopfa (tłum. I. Czermakowa). Warszawa: Czytelnik. (Publikacja oryginału: 1929).
  Google Scholar

Elsaesser, T. (2005). European Cinema: Face to Face with Hollywood. Amsterdam: Amsterdam University Press.
DOI: https://doi.org/10.5117/9789053565940   Google Scholar

Elsaesser, T. (2018). European Cinema and Continental Philosophy: Film As Thought Experiment. London: Bloomsbury.
DOI: https://doi.org/10.5040/9781501396311   Google Scholar

Elsaesser, T. (2019). Das Kino der abjekten Affekte. Mediaesthetics.org. https://www.mediaesthetics.org/index.php/mae/article/view/78/176
  Google Scholar

Fanon, F. (2020). Czarna skóra, białe maski (tłum. U. Kropiwiec). Kraków: Karakter. (Publikacja oryginału: 1952).
  Google Scholar

Gierczynski-Bocandé, U., Gehrold, S. (2009). Guinea-Bissau: Präsident ermordet, Verfassung bleibt in Kraft. Kas.de. https://www.kas.de/documents/252038/253252/7_dokument_dok_pdf_16373_1.pdf/76c54dcc-9868-a57f-e502-14105bc75891?version=1.0&t=1539662398302
  Google Scholar

Jordan, M. (2017, 20 listopada). Der Mensch hinter dem Dealer. Neues-deutschland.de. https://www.neues-deutschland.de/artikel/1070726.ausstellung-andere-heimaten-der-mensch-hinter-dem-dealer.html
  Google Scholar

Kubiaczyk, F. (2014). Rasizm: otwarta rana (post)kolonialna. Exempla piłkarskie. Studia Europaea Gnesnensia, (10), ss. 195-230. Pressto.amu.edu.pl. https://doi.org/10.14746/ seg.2014.10.10
DOI: https://doi.org/10.14746/seg.2014.10.10   Google Scholar

Lynch, N. (2018). Intelektualista par excellence. Globalny Dialog, 8 (3), ss. 27-28. Globaldialogue.isa-sociology.org. http://globaldialogue.isa-sociology.org/wp-content/uploads/2019/02/v8i3-polish.pdf
  Google Scholar

Perinelli, M. (2018). Drogen, Arbeit und Rassismus im öffentlichen Raum. Andereheimaten.website. https://www.andereheimaten.website/perinelli_RLS_Ansprache_180202.pdf
  Google Scholar

Pollähne, H. (2014). Wer war beteiligt an der Tötung von Laye Condé? Zur Rolle von Politik, Justiz, Polizei und Medizin. Von der Brechmittelfolter zum Racial Profiling, https://brechmittelfolter-bremen.de/mediapool/hearing_laye_cond_.pdf
  Google Scholar

Sosa Elízaga, R. (2018). Radość wojownika. Globalny Dialog, 8 (3), s. 29. Globaldialogue.isa-sociology.org. http://globaldialogue.isa-sociology.org/wp-content/uploads/2019/02/v8i3-polish.pdf
  Google Scholar

Speth, R. (2006). Die zweite Welle der Wirtschaftskampagnen. Von Du bist Deutschland bis zur Stiftung Marktwirtschaft. Boeckler.de. https://www.boeckler.de/pdf/p_arbp_127.pdf
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2021-08-17

Cited By / Share

Fiuk, E. (2021) „Gwinejczyk na Alexanderplatz, czyli o możliwości zanieczyszczenia dominującej narracji”, Kwartalnik Filmowy, (114), s. 31–49. doi: 10.36744/kf.792.

Autorzy

Ewa Fiuk 
ewa.fiuk@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-9908-8510

Filmoznawczyni, adiunktka w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Autorka monografii Inicjacje, tożsamość, pamięć. Kino niemieckie na przełomie wieków (2012) i Obrazo-światy, dźwięko-przestrzenie. Kino Toma Tykwera (2016) oraz wielu publikacji, w tym także przekładów z języka niemieckiego, w tomach zbiorowych i czasopismach. Redaktorka „Kwartalnika Filmowego”. Zainteresowania naukowe: film niemiecki, transkulturowość, teoria afektu i narracje mniejszościowe (ze szczególnym uwzględnieniem migracji) w kontekście twórczości filmowej.



Statystyki

Abstract views: 299
PDF downloads: 271


Licencja

Prawa autorskie (c) 2021 Ewa Fiuk

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.