Ujęcie z wnętrza rzeczy. Przypadek „Purpurowego morza” Amel Alzakout i Khaleda Abdulwaheda

Ewa Fiuk

ewa.fiuk@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-9908-8510

Abstrakt

W 2015 r. artystka wizualna Amel Alzakout uciekła z Syrii do Niemiec trasą prowadzącą przez Morze Śródziemne. Pół godziny po wypłynięciu łódka, na której znajdowało się 315 osób, zatonęła. Rozbitkowie spędzili 4 godziny w wodzie, a Alzakout, wyposażona w małą wodoszczelną kamerę (wcześniej zdążyła przypiąć ją sobie do nadgarstka), nagrała to, co działo się pod jej powierzchnią. Z nagrań tych powstał film dokumentalny zatytułowany Purpurowe morze (Purple Sea, 2020). Artykuł jest próbą uchwycenia jego wyjątkowości, również na tle innych dokumentów o podobnej tematyce, która przejawia się głównie w prezentowanym przez niego spojrzeniu. Spojrzenie to można byłoby określić mianem nieantropocentrycznego i nieeuropocentrycznego. Analizując dokument w tym kontekście, autorka proponuje, by odczytywać go jako obraz będący efektem szczególnego ujęcia rzeczywistości, które nazywa ujęciem z wnętrza rzeczy.

 


Słowa kluczowe:

film dokumentalny, video footage, wojna w Syrii, Morze Śródziemne, migracja, nowy materializm

Arendt, H. (1983). My, uchodźcy (tłum. H. Bortnowska). Znak, (2-3), ss. 501-511. (Publi-kacja oryginału: 1943).
  Google Scholar

Bednarek, J. (2014). Emancypacyjna obietnica posthumanizmu. Praktyka Teoretyczna, 14 (4), ss. 171-180. https://doi.org/10.14746/prt.2014.4.7
DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2014.4.7   Google Scholar

Clochard, O. (2017). Czy Unia Europejska przeżywa masowy napływ uchodźców? (tłum. M. Szczurek). W: H. Thiollet (red.), Migranci i migracje (ss. 23-25). Kraków: Karakter.
  Google Scholar

Enzensberger, H. M. (1994). Die Große Wanderung. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
  Google Scholar

Freud, S. (1919). Das Unheimliche. Imago: Zeitschrift für Anwendung der Psychoanalyse auf die Geisteswissenschaften, (5-6), ss. 297-324.
  Google Scholar

Hoły-Łuczaj, M. (2014). Posthumanizm. Między metafizyką a etyką. Kultura i Wartości, (11), ss. 45-61. http://dx.doi.org/10.17951/kw.2014.11.45
DOI: https://doi.org/10.17951/kw.2014.11.45   Google Scholar

Horak, J.-C. (2016). Samochód, kolej żelazna i miasto – wczesne kino i awangarda (tłum. E. Fiuk). W: A. Dębski, M. Loiperdinger (red.), KINtop. Antologia wczesnego kina. Część I (ss. 395-427). Wrocław: Atut.
  Google Scholar

Hyży, E. (2017). Dzielenie się światem. Nowy feministyczny realizm w ujęciu Karen Ba-rad. W: E. Hyży (red.), Feministyczne konteksty. Multidyscyplinarnie (ss. 57-79). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
  Google Scholar

Krajewska, A. (2017). Performatywność reprezentacji. Przestrzenie Teorii, (28), ss. 7-18. https://doi.org/10.14746/pt.2017.28.0
DOI: https://doi.org/10.14746/pt.2017.28.0   Google Scholar

Lubonja, F. (2013). Das Meer. Aleph, (21), ss. 6-45. https://kulturstiftung.allianz.de/content/dam/onemarketing/kulturstiftung/kulturstiftung/operative-projekte/das-weisse-meer/tirana-2013/13_publikation_de_alb.pdf
  Google Scholar

Luft, S. (2019). Kryzys uchodźczy – przyczyny, skutki, konflikty (tłum. T. Gabiś). Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje.
  Google Scholar

Mirzoeff, N. (2016). Jak zobaczyć świat (tłum. Ł. Zaremba). Kraków – Warszawa: Karak-ter – Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
  Google Scholar

Mościcki, P. (2017). Migawki z tradycji uciśnionych. Warszawa – Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa – Teatr Polski Bydgoszcz.
  Google Scholar

Pagenstecher, C. (2012). „Das Boot ist voll” – Schreckensvision des vereinten Deutsch-land. Kritische Migrationsforschung? Da kann ja jede(r) kommen, ss. 123-136. https:// doi.org/10.18452/17883 (Publikacja oryginału: 2008).
  Google Scholar

Schummer, J. C. (2013). The Nature of Film: Presentation, Representation, and the Imagi-nation (praca magisterska). San Diego: San Diego State Univeristy. https://digitalli-brary.sdsu.edu/islandora/object/sdsu%3A3293
  Google Scholar

Ziegele, M. (2021, 28 stycznia). Der Krieg in Syrien – Eine Chronologie. Frankfurter Rundschau. https://www.fr.de/politik/krieg-syrien-eine-chronologie-13551251.html
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2022-08-11

Cited By / Share

Fiuk, E. (2022) „Ujęcie z wnętrza rzeczy. Przypadek «Purpurowego morza» Amel Alzakout i Khaleda Abdulwaheda”, Kwartalnik Filmowy, (118), s. 58–74. doi: 10.36744/kf.1240.

Autorzy

Ewa Fiuk 
ewa.fiuk@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-9908-8510

Filmoznawczyni, adiunktka w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Autorka monografii Inicjacje, tożsamość, pamięć. Kino niemieckie na przełomie wieków (2012) i Obrazo-światy, dźwięko-przestrzenie. Kino Toma Tykwera (2016) oraz wielu publikacji, w tym także przekładów z języka niemieckiego, w tomach zbiorowych i czasopismach. Redaktorka „Kwartalnika Filmowego”. Zainteresowania naukowe: film niemiecki, transkulturowość, teoria afektu i narracje mniejszościowe (ze szczególnym uwzględnieniem migracji) w kontekście twórczości filmowej.



Statystyki

Abstract views: 327
PDF downloads: 213


Licencja

Prawa autorskie (c) 2022 Ewa Fiuk

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.