Gwinejczyk na Alexanderplatz, czyli o możliwości zanieczyszczenia dominującej narracji
Ewa Fiuk
ewa.fiuk@ispan.plInstytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-9908-8510
Abstrakt
Czy między życiem w Republice Weimarskiej i współczesnej Republice Federalnej Niemiec istnieją jakieś punkty styczne? Czy los niemieckiego robotnika, mieszkańca Berlina pod koniec lat 20. XX w. można porównać do egzystencji afrykańskiego uchodźcy mieszkającego w stolicy Niemiec dziś? I w końcu: czy możliwe jest takie uwspółcześnienie i remediatyzacja opowieści, by różnica czasowa (niemal sto lat) i medialna (książka – film) istniejąca między jej jedną i drugą wersją nie pozbawiła tejże opowieści uroku i mądrości, jednym słowem: sensu? Odpowiedź na wszystkie pytania brzmi: tak. Autorka artykułu analizuje podobieństwa i różnice między powieścią Berlin Alexanderplatz: Dzieje Franciszka Biberkopfa Alfreda Döblina (1929) i filmem Berlin Alexanderplatz Burhana Qurbaniego (2020) w kontekście wybranych wątków teorii postkolonialnej, determinizmu społecznego oraz kategorii abiektu i ofiary Thomasa Elsaessera.
Słowa kluczowe:
Burhan Qurbani, Alfred Döblin, współczesne migracje, postkolonializm, determinizm społeczny, abiekt, ofiaraBibliografia
[b. a.] (2017, 25 października). Museum in Berlin-Kreuzberg nimmt Drogendealer in Schutz. Monopol-magazin.de. https://www.monopol-magazin.de/museum-berlin-kreuzberg-drogendealer-schutz
Google Scholar
[b. a.] (2018). Andere Heimaten: Herkunft und Migrationsrouten von Drogenverkäufern in Berliner Parks by Scott Holmquist. Andereheimaten.website. https://www.andereheimaten.website/home.html
Google Scholar
Döblin, A. (1979). Berlin Alexanderplatz: Dzieje Franciszka Biberkopfa (tłum. I. Czermakowa). Warszawa: Czytelnik. (Publikacja oryginału: 1929).
Google Scholar
Elsaesser, T. (2005). European Cinema: Face to Face with Hollywood. Amsterdam: Amsterdam University Press.
DOI: https://doi.org/10.5117/9789053565940
Google Scholar
Elsaesser, T. (2018). European Cinema and Continental Philosophy: Film As Thought Experiment. London: Bloomsbury.
DOI: https://doi.org/10.5040/9781501396311
Google Scholar
Elsaesser, T. (2019). Das Kino der abjekten Affekte. Mediaesthetics.org. https://www.mediaesthetics.org/index.php/mae/article/view/78/176
Google Scholar
Fanon, F. (2020). Czarna skóra, białe maski (tłum. U. Kropiwiec). Kraków: Karakter. (Publikacja oryginału: 1952).
Google Scholar
Gierczynski-Bocandé, U., Gehrold, S. (2009). Guinea-Bissau: Präsident ermordet, Verfassung bleibt in Kraft. Kas.de. https://www.kas.de/documents/252038/253252/7_dokument_dok_pdf_16373_1.pdf/76c54dcc-9868-a57f-e502-14105bc75891?version=1.0&t=1539662398302
Google Scholar
Jordan, M. (2017, 20 listopada). Der Mensch hinter dem Dealer. Neues-deutschland.de. https://www.neues-deutschland.de/artikel/1070726.ausstellung-andere-heimaten-der-mensch-hinter-dem-dealer.html
Google Scholar
Kubiaczyk, F. (2014). Rasizm: otwarta rana (post)kolonialna. Exempla piłkarskie. Studia Europaea Gnesnensia, (10), ss. 195-230. Pressto.amu.edu.pl. https://doi.org/10.14746/ seg.2014.10.10
DOI: https://doi.org/10.14746/seg.2014.10.10
Google Scholar
Lynch, N. (2018). Intelektualista par excellence. Globalny Dialog, 8 (3), ss. 27-28. Globaldialogue.isa-sociology.org. http://globaldialogue.isa-sociology.org/wp-content/uploads/2019/02/v8i3-polish.pdf
Google Scholar
Perinelli, M. (2018). Drogen, Arbeit und Rassismus im öffentlichen Raum. Andereheimaten.website. https://www.andereheimaten.website/perinelli_RLS_Ansprache_180202.pdf
Google Scholar
Pollähne, H. (2014). Wer war beteiligt an der Tötung von Laye Condé? Zur Rolle von Politik, Justiz, Polizei und Medizin. Von der Brechmittelfolter zum Racial Profiling, https://brechmittelfolter-bremen.de/mediapool/hearing_laye_cond_.pdf
Google Scholar
Sosa Elízaga, R. (2018). Radość wojownika. Globalny Dialog, 8 (3), s. 29. Globaldialogue.isa-sociology.org. http://globaldialogue.isa-sociology.org/wp-content/uploads/2019/02/v8i3-polish.pdf
Google Scholar
Speth, R. (2006). Die zweite Welle der Wirtschaftskampagnen. Von Du bist Deutschland bis zur Stiftung Marktwirtschaft. Boeckler.de. https://www.boeckler.de/pdf/p_arbp_127.pdf
Google Scholar
Autorzy
Ewa Fiukewa.fiuk@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-9908-8510
Filmoznawczyni, adiunktka w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Autorka monografii Inicjacje, tożsamość, pamięć. Kino niemieckie na przełomie wieków (2012) i Obrazo-światy, dźwięko-przestrzenie. Kino Toma Tykwera (2016) oraz wielu publikacji, w tym także przekładów z języka niemieckiego, w tomach zbiorowych i czasopismach. Redaktorka „Kwartalnika Filmowego”. Zainteresowania naukowe: film niemiecki, transkulturowość, teoria afektu i narracje mniejszościowe (ze szczególnym uwzględnieniem migracji) w kontekście twórczości filmowej.
Statystyki
Abstract views: 360PDF downloads: 313
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Ewa Fiuk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Ewa Fiuk, Transgresja i dyskryminacja. Sztuczne kobiety w kinie fantastycznonaukowym , Kwartalnik Filmowy: Nr 110 (2020): Poza człowiekiem
- Ewa Fiuk, Przestrzenie migracji. Przypadek kina niemieckiego , Kwartalnik Filmowy: Nr 107 (2019): Podróż, (e)migracja, pielgrzymka
- Ewa Fiuk, Uwznioślające kino peryferii , Kwartalnik Filmowy: Nr 112 (2020): Polski dokument, polska animacja
- Ewa Fiuk, Ujęcie z wnętrza rzeczy. Przypadek „Purpurowego morza” Amel Alzakout i Khaleda Abdulwaheda , Kwartalnik Filmowy: Nr 118 (2022): Jedno ujęcie
- Ewa Fiuk, Cztery historie filmowe z miastem w tle. O berlińskim obliczu transformacji w kinie niemieckim , Kwartalnik Filmowy: Nr 105-106 (2019): Kino wobec transformacji ustrojowych
- Ewa Fiuk, Domniemana niewinność , Kwartalnik Filmowy: Nr 105-106 (2019): Kino wobec transformacji ustrojowych
- Ewa Fiuk, Inhalt , Kwartalnik Filmowy: Nr 125 (2024): Kino jako maszyna pamiętania
- Ewa Fiuk, „Szkoła berlińska”, czyli postulat filmu jako sztuki albo „tęsknota za ocaleniem opowieści” , Kwartalnik Filmowy: Nr 101-102 (2018): Kino europejskie XXI wieku
- Ewa Fiuk, Inhalt , Kwartalnik Filmowy: Nr 126 (2024): Fantastyka, fantasy, fantazmat
- Ewa Fiuk, Wszyscy jesteśmy migrantami , Kwartalnik Filmowy: Nr 104 (2018): Esej, „found footage”, film montażowy
