Czy da się określić, kto był królem śmiechu? Uwagi o badaniach recepcji filmu w Polsce międzywojennej
Wojciech Świdziński
woyciesz@gmail.comAkademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-6840-4069
Abstrakt
Artykuł jest próbą weryfikacji jednej z tez książki Wojciecha Świdzińskiego Co było grane? Film zagraniczny w Polsce w latach 1918-1929 na przykładzie Warszawy (2015), według której to zapomniani dziś duńscy komicy Pat i Patachon cieszyli się w Polsce międzywojennej większą popularnością niż sam Charlie Chaplin. Pretekst ten służy rozważaniom nad zasadnością wykorzystania danych ilościowych w badaniach nad kinem polskim przed 1939 r., zwłaszcza nad recepcją filmu. Autor wymienia problemy towarzyszące gromadzeniu, agregacji i analizie danych numerycznych, takich jak ukryte zmienne, luki w danych oraz ich niekoherencja. Następnie przedstawia szczegółowe dane dotyczące obecności filmów z udziałem Chaplina oraz Pata i Patachona w kinach Warszawy, Krakowa i Białegostoku w latach 1925-1928. Ich analiza częściowo potwierdza postawioną tezę. Trudno jednak uznać to za argument ostatecznie przemawiający za bezwzględną skutecznością badań ilościowych w historii kina. Zdaniem autora mają one sens, o ile stanowią element możliwie szerokiej, kontekstowej analizy badanych zjawisk.
Słowa kluczowe:
metody ilościowe, recepcja filmu, film niemy, Charlie Chaplin, Pat i PatachonBibliografia
Dąbrowska, M. (1988). Dzienniki 1914-1932 (wyb., wstęp, przyp. T. Drewnowski). Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar
Dyer, R., McDonald, P. (1998). Stars. London: British Film Institute.
DOI: https://doi.org/10.5040/9781838710934
Google Scholar
Garncarz, J. (2022). Zmienność upodobań. O preferencjach filmowych Europejczyków w latach 1896-1939 (tłum. A. Dębski). Wrocław: Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar
Lewicki, A. (2014). Analiza box office’ów jako narzędzie badań filmoznawczych. Kwartalnik Filmowy, (85), ss. 118-132. https://doi.org/10.36744/kf.2459
DOI: https://doi.org/10.36744/kf.2459
Google Scholar
Łapińska, A. (2000). Kina białostockie w okresie międzywojennym. W: C. Kuklo (red.), Białystok w 80-leciu. W rocznicę odzyskania niepodległości: 19 luty 1919-19 luty 1999 (ss. 113-131). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar
Sedgwick, J. (2022). Managing Risk in the Film Business: Key Concepts and Methods. W: J. Sedgwick (red.), Towards a Comparative Economic History of Cinema, 1930-1970 (ss. 19-44). Cham: Springer.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-031-05770-0_2
Google Scholar
Sitkiewicz, P. (2022). Badanie doświadczeń widowni, której nie ma. Wyzwanie metodologiczne. Images, (41), ss. 183-197. https://doi.org/10.14746/i.2022.41.11
DOI: https://doi.org/10.14746/i.2022.41.11
Google Scholar
Świdziński, W. (2015). Co było grane? Film zagraniczny w Polsce w latach 1918-1929 na przykładzie Warszawy. Warszawa: Instytut Sztuki PAN.
Google Scholar
Wyszyński, Z. (1975). Filmowy Kraków 1896-1971. Kraków: WL.
Google Scholar
Autorzy
Wojciech Świdzińskiwoyciesz@gmail.com
Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza Polska
https://orcid.org/0000-0001-6840-4069
Doktor nauk humanistycznych, teatrolog i filmoznawca, adiunkt w Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie (od 2024 r. dziekan kierunku Wiedza o Teatrze), członek Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami. Opublikował książkę Co było grane? Film zagraniczny w Polsce w latach 1918-1929 na przykładzie Warszawy (2015). Jest także autorem naukowego opracowania zbioru felietonów filmowych Andrzeja Własta Dziesiąta Muza (Impresje). Felietony filmowe z lat 1923-1924 (2017). Artykuły naukowe i popularnonaukowe publikował m.in. w „Kwartalniku Filmowym”, „Ekranach”, „Pleografie” i „Stolicy”.
Statystyki
Abstract views: 89PDF downloads: 78
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Wojciech Świdziński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Wojciech Świdziński, Film zakulisowy jako gatunek i zwierciadło społeczne , Kwartalnik Filmowy: Nr 116 (2021): Kino i tożsamość społeczna
- Wojciech Świdziński, Benshi w „yoseba”, czyli śladami innych cieni , Kwartalnik Filmowy: Nr 116 (2021): Kino i tożsamość społeczna
- Wojciech Świdziński, Opis obyczajów bywalców filmowej Atlantydy , Kwartalnik Filmowy: Nr 111 (2020): Zmysły i afekty
- Wojciech Świdziński, Zmienność upodobań – zmienność perspektywy , Kwartalnik Filmowy: Nr 121 (2023): Kino i młoda widownia
- Wojciech Świdziński, Komicy i komiksy. Drugie życie gwiazd kina międzywojennego , Kwartalnik Filmowy: Nr 125 (2024): Kino jako maszyna pamiętania
- Wojciech Świdziński, Zrób sobie uniwersum, czyli anatomia współczesnego filmu komiksowego , Kwartalnik Filmowy: Nr 101-102 (2018): Kino europejskie XXI wieku
- Wojciech Świdziński, Skąd zrywa się wiatr. Zachodnie inspiracje w twórczości Hayao Miyazakiego , Kwartalnik Filmowy: Nr 91 (2015): Film między muzyką pop a popkulturą
- Wojciech Świdziński, „Dziesiąta Muza (Impresje)”. Felietonistyka filmowa Andrzeja Własta z lat 1923-1924 , Kwartalnik Filmowy: Nr 86 (2014): Wymiary czasu
