Hollywoodzki gotyk i zamknięta przestrzeń ogniska domowego
Abstrakt
W latach 40. XX wieku w Hollywood powstało kilkadziesiąt filmów zaliczanych do gotyckich serii film noir. W powtarzalnych fabułach piękne i młode kobiety, najczęściej tuż po ślubie, są prześladowane, dręczone i wpędzane w szaleństwo przez swych mężów. Nawet jeśli sprawcami były postacie inne niż mężowie (np. pracodawcy, krewni, bliscy znajomi), to wydarzenia w omawianych filmach zawsze rozgrywały się w zamkniętej przestrzeni domów głównych bohaterek, czyli w miejscach, gdzie ex definitione powinny się one czuć bezpiecznie. Nie tylko dlatego, że dom po prostu kojarzy się z poczuciem bezpieczeństwa, ale także dlatego, że – zgodnie z konserwatywnym przekazem płynącym z Hollywood tamtych lat – przestrzeń domowa była tą, do której przynależały kobiety, najlepszą realizację marzeń i ambicji znajdując właśnie w małżeństwie. Gotycki cykl, określany też wiele mówiącymi nazwami paranoid women’s movies i persecuted wife cycle, pokazuje, jak owa zamknięta przestrzeń staje się areną małżeńskiego koszmaru, odsłaniając też kolejną szczelinę subwersji w pozornie jednoznacznym przekazie ideologicznym Hollywood poddanego dyktatowi kodeksu Haysa.
Słowa kluczowe:
Hollywood, gotyk, film noir, kodeks HaysaBibliografia
Clark Al, Raymond Chandler in Hollywood, Silman-James Press, Los Angeles 1996, s. 59.
Google Scholar
Barefoot Guy, Gaslight Melodrama. From Victorian London to 1940s Hollywood, Continuum, New York-London, 2001, s. 65, 67, 179.
Google Scholar
Faludi Susan, Backlash. The Undeclared War Against American Women, Three Rivers Press, New York 2006, s. 126.
Google Scholar
Film Noir. The Encyclopedia, red. Robert Porfirio, Alain Silver, James Ursini, Elizabeth Ward, Overlook Duckworth, New York-London 2010.
Google Scholar
Greco Joseph, The File on Robert Siodmak, Dissertation.com 1999, s. 84.
Google Scholar
Hanson Helen, Hollywood Heroines. Women in Film Noir and the Female Gothic Film, I. B. Tauris, London-New York 2007, s. 41, 47, 173, 197, 225-228.
DOI: https://doi.org/10.5040/9780755696574
Google Scholar
Naremore James, More Than a Night. Film Noir in it’s Contects, University of California Press, Berleley-Los Angeles -London, 2008, s. 26.
Google Scholar
Schatz Tomas, Boom and Bust. American Cinema In the 1940s, University of California Press, Berkley-Los Angeles-London, 1997.
Google Scholar
White Ethel Lina, Some Must Watch, Ward Lock, London 1933, s. 45.
DOI: https://doi.org/10.2307/4113511
Google Scholar
Autorzy
Patrycja Włodekkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Doktor nauk o sztuce, absolwentka socjologii i filmoznawstwa UJ. Autorka rozprawy doktorskiej Czarny kryminał Raymonda Chandlera w literaturze i filmie oraz tekstów o tematyce filmowej publikowanych w tomach zbiorowych. Współredaktorka 406. i 407. numeru „Filmu na Świecie” oraz „EKRANów”. W kręgu jej zainteresowań znajdują się zagadnienia z zakresu historii kina, ze szczególnym uwzględnieniem kinematografii amerykańskiej.
Statystyki
Abstract views: 0PDF downloads: 0
Licencja
Prawa autorskie (c) 2012 Patrycja Włodek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Patrycja Włodek, Netflix: „The Future Is Now?" , Kwartalnik Filmowy: Nr 124 (2023): Streaming
- Patrycja Włodek, Narodowe kino autorów końca wieku , Kwartalnik Filmowy: Nr 107 (2019): Podróż, (e)migracja, pielgrzymka
- Patrycja Włodek, Amerykańskie przedmieścia w cieniu wielkiego miasta , Kwartalnik Filmowy: Nr 109 (2020): Przestrzeń architektoniczna w filmie
- Patrycja Włodek, Paranoja „noir”. Ukryta rzeczywistość czarnego kryminału , Kwartalnik Filmowy: Nr 117 (2022): Kino nieznane/ukryte
- Patrycja Włodek, Podróż do emancypacji. O ambiwalentnym znaczeniu motywu drogi na przykładzie tematu rasy w kinie amerykańskim , Kwartalnik Filmowy: Nr 107 (2019): Podróż, (e)migracja, pielgrzymka
- Patrycja Włodek, Imperium nie trzęsie się w posadach. „Neo-heritage” w kinie i telewizji brytyjskiej XXI wieku , Kwartalnik Filmowy: Nr 101-102 (2018): Kino europejskie XXI wieku
- Patrycja Włodek, Czas zatrzymany – amerykańska nostalgia za epoką rock’n’rolla , Kwartalnik Filmowy: Nr 86 (2014): Wymiary czasu
- Patrycja Włodek, Hanna Schygulla – w pułapce Fassbindera , Kwartalnik Filmowy: Nr 96 (2016): Film i metafizyka
- Patrycja Włodek, Hollywood na frontach zimnej wojny , Kwartalnik Filmowy: Nr 93-94 (2016): Kino amerykańskie
- Patrycja Włodek, Postironia i trzy twarze melodramatu , Kwartalnik Filmowy: Nr 100 (2017): O świętowaniu
