Eksperyment w filmie i sztuce ruchomego obrazu

Marek Hendrykowski

Abstrakt

Hendrykowski stawia tezę, że żyjemy w czasach niebywałej inflacji pojęcia eksperymentu artystycznego, co utrudnia racjonalną ocenę wartości utworów uchodzących za nowatorskie w sztuce filmowej i sztuce nowych mediów. Pyta również, jak odróżnić eksperyment w sztuce od pseudoeksperymentu oraz zastanawia się, czy istnieją intersubiektywne kryteria, które umożliwiają jednoznaczne rozpoznanie różnicy między nimi? Autor tego polemicznego artykułu uznaje w całej rozciągłości prawo do poszukiwania w sztuce. Prawo do poszukiwania, a nie oszukiwania. Celem polemiki jest zwrócenie uwagi na zjawisko postępującej falsyfikacji eksperymentu w sztuce ruchomego obrazu. Marek Hendrykowski poddaje krytyce zwodniczy mit nowości wytwarzanych i lansowanych za wszelką cenę. Zbyt często bowiem to, co uchodzi za artystyczną nowość, okazuje się zaledwie gadżetowym nowinkarstwem udrapowanym w szacowny kostium sztuki nowych mediów. Intencją autora nie jest atak na eksperymentowanie, a przeciwnie – obrona eksperymentu, którego dzisiejsza przestrzeń kulturowa została w znacznej mierze zdominowana i zawłaszczona przez zalew nadprodukcji różnego rodzaju pseudoartystycznych wytworów. Nie wszystko w tej sferze jest względne i nie wszystko zależy od arbitralnej oceny, która – umiejętnie narzucona – łatwo zmienia się w konsensus kursujący w społecznym obiegu. Zdaniem autora różnica nie tkwi w „nowatorskim” posługiwaniu się technologią, ale polega na innowacji w sferze języka ruchomych obrazów. Ona, i tylko ona, czyni dany przekaz dziełem prawdziwie doniosłym.