Badania widowni filmowej: historia i współczesność (rekonesans bibliograficzny)
Abstrakt
Autor opisuje historię badań nad widownią filmową w krajach zachodniego kręgu kulturowego – od prac naukowych powstałych w okresie kina niemego, przez badania podejmowane na zlecenie Hollywood przez Gallupa, paradygmat „oddziaływań i wpływu” w badaniach nad teorią komunikowania, przełom semiotyczno-poststrukturalny, aż po współczesne opracowania inspirowane tzw. nową historią kina. Odrębnie zostały przedstawione polskie badania nad publicznością filmową, początkowo prowadzone przez pedagogów, następnie – socjologów, wreszcie – kulturoznawców i filmoznawców.
Słowa kluczowe:
widownia filmowa, audience studies, historiografiaBibliografia
Abel, Richard. 2004. Americanizing the Movies and the ‘Movie-Mad’ Audiences, 1910–1914. Berkeley
Google Scholar
Allen, Robert C., Douglas Gomery. 1985. Film History: Theory and Practice. New York
Google Scholar
Allen, Robert C. 1998. From Exhibition to Reception: Reflections on the Audience in Film History. W: A. Kuhn, J. Stacey (red.). Screen Histories. New York
Google Scholar
Allen, Robert C. 2006. Relocating American Film History. The ‘Problem’ of the Empirical. „Cultural Studies” 20
DOI: https://doi.org/10.1080/09502380500492590
Google Scholar
Allen, Robert C. 1985. Speaking of soap operas. Chapel Hill
Google Scholar
Anderson, D.R. i in. 1993. Looking at Television: Action or Reaction?. W: J. Bryant, D.R. Anderson (red.). Children’s Understanding of Television: Research on Attention and Comprehension. New York
Google Scholar
Anderson, D.R. i in. 1991. Online and Offline Assessment of the Television Audience. W: J. Bryant, D. Zillmann (red.). Responding to the Screen: Reception and Reaction Processes. Hillsdale
Google Scholar
Anderson, Mark Lynn. 2008. Taking Liberties: The Payne Fund Studies and the Creation of the Media Expert. W: L. Grieveson, H. Wasson (red.) Inventing Film Studies. Washington
DOI: https://doi.org/10.1215/9780822388678-002
Google Scholar
Ang, Ien. 1986. Watching ‘Dallas’: Soap Opera and the Melodramatic Imagination. London Ang, Ien. 1991. Desperately Seeking the Audience. London
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203321454
Google Scholar
Ang, Ien. 1996. Living Room Wars. Rethinking Audiences for a Postmodern World. London
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203289549
Google Scholar
Arnold, Arnold. 1969. Violence and Your Child. Chicago
Google Scholar
Atwell, David. 1980. Cathedrals of the Movies: a History of British Cinemas and their Audiences. London
Google Scholar
Austin, Thomas. 2002. Hollywood, hype and audiences: selling and watching popular film in the 1990s. London
Google Scholar
Bacon-Smith, Camille. 1992. Enterprising Women. Television Fandom and the Creation of Popular Myth. Philadelphia
Google Scholar
Barker, Martin, Jane Arthurs, Ramaswami Harindranath. 2001. The Crash Controversy: Censorship Campaigns and Film Reception. London
Google Scholar
Barker, Martin, Kate, Brooks. 1998. Knowing Audiences: Judge Dredd, its Friends, Fans and Foes. London
Google Scholar
Baumert, Anna, i in. 2005. Heute haben wir Hitler im Kino gesehen: Evaluation der Wirkung des Films ‘Der Untergang’ auf Schüler und Schülerinnen. „Zeitschrift für Medienpsychologie” 17
DOI: https://doi.org/10.1026/1617-6383.17.4.132
Google Scholar
Baumert, Anna, i in. 2008. Laughing about Hitler? – Evaluation of the movie ‘My Fuehrer – the truly truest truth about Adolf Hitler’. „Journal of Media Psychology” 20
DOI: https://doi.org/10.1027/1864-1105.20.2.43
Google Scholar
Beeton, Sue. 2005. Film-Induced Tourism. Bristol
DOI: https://doi.org/10.21832/9781845410162
Google Scholar
Blumer, Herbert, Philip M. Hauser. 1933. Movies, Delinquency and Crime. New York
DOI: https://doi.org/10.1037/14708-000
Google Scholar
Blumer, Herbert. 1933. Movies and Conduct. New York
DOI: https://doi.org/10.1097/00005053-193403000-00052
Google Scholar
Blumler, Jay, Dennis McQuail, J. R. Brown. 2003. The Conduct of Exploratory Research into the Social Origins of Broadcasting Audiences. „Participations” 1
Google Scholar
Bobo, Jacqueline. 1992. ‘The Color Purple’: Black Women as Cultural Reader. W: E. Deirdre Pribham (red.). Female Spectators. London
Google Scholar
Bordwell, David, Noel Carroll (red.). 1996. Post-theory. Reconstructing Film Studies. Wisconsin
Google Scholar
Buckingham, David. 1996. Moving Image: Understanding Children’s Emotional Responses to Television. Manchester
Google Scholar
Buckingham, David. 1987. Public secrets: EastEnders and its Audience. London
Google Scholar
Burrows, Jon. 2004. Penny Pleasures II: Indecency, Anarchy and Junk Film in London’s Nickelodeons 1906-1914. „Film History” 2
DOI: https://doi.org/10.2979/FIL.2004.16.1.172
Google Scholar
Carey, John. 1985. Konwencje i znaczenie w filmie. Tłum. A. Helman. „Kino” 3
Google Scholar
Charters, Werrett Wallace. 1933. Motion Pictures and Youth. New York
Google Scholar
Cohen-Séat, Gilbert. 1959. Problèmes actuels du Cinéma et de l’information visuelle. „Cahiers de Filmologie” 1
Google Scholar
Comstock, George. 1975. The Evidence So Far: The Effects of Television on Children and Adolescents. „Journal of Communication” 4
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1460-2466.1975.tb00635.x
Google Scholar
Cooper, Eunice, Helen Dinerman. 1951. Analysis of the Film ‘Don’t Be a Sucker’. A Study in Communication. „Public Opinion Quarterly” 2
DOI: https://doi.org/10.1086/266306
Google Scholar
Cumberbatch, Guy, Dennis Howitt. 1989. A Measure of Uncertainty: the Effects of Media. London
Google Scholar
Czeczot-Gawrak, Zbigniew. 1975. Z badań nad początkami filmologii. Wrocław
Google Scholar
Dębski, Andrzej. 2009. Historia kina we Wrocławiu w latach 1896-1918. Wrocław
Google Scholar
Depta, Henryk. 1977. Film w życiu młodzieży szkolnej. Warszawa
Google Scholar
Esquenazi, Jean-Pierre. 2003. Sociologie des Publics. Paris
Google Scholar
Ethis, Emmanuel. 2005. Sociologie du cinéma et de ses publics. Paris
Google Scholar
Degand, Claude (red.). 1954. Étude de marché du cinéma français. Paris
Google Scholar
Feshbach, Seymour, Robert Singer. 1971. Television and Agression: An Experimental Field Study. San Francisco
Google Scholar
Fiske, John. 1992. Audiencing. A cultural studies approach to watching television. „Poetics” 4
DOI: https://doi.org/10.1016/0304-422X(92)90013-S
Google Scholar
Friedmann, Georges, Edgar Morin. 1952. Sociologie du Cinema. „Revue international de filmologie” 10
Google Scholar
Fuller, Kathryn H. 1996. At the Picture Show. Small-Town Audiences and the Creation of Movie Fan Culture. Washington
Google Scholar
Fuller-Seeley, Kathryn i in. 1996. Children and the Movies: Media Influence and the Payne Fund Controversy. Cambridge
Google Scholar
Gałuszka, Mieczysław. 1995. Fantazja i realizm: społeczna recepcja serialu „Dynastia”. „Kultura i Społeczeństwo” 1
Google Scholar
Gałuszka, Mieczysław. 1991. Ideologia i wartości serialu w odbiorze potocznym (przykład serialu „Niewolnica Isaura”). „Przekazy i Opinie” 2
Google Scholar
Gałuszka, Mieczysław. 1984. Polski film współczesny w świadomości społecznej („Amator”). „Kino” 2
Google Scholar
Gałuszka, Mieczysław. 1984. Potoczne odtworzenie filmu. „Studia Socjologiczne” 4
Google Scholar
Garncarz, Joseph. 2010. Masslose Unterhaltung: Die Etablierung des Kinos in Deutschland. 1986-1914. Frankfurt
Google Scholar
Gauntlett, David. 2005. Moving experiences: Media Effects and Beyond. Herts
Google Scholar
Gierszewska, Barbara. 2006. Kino i film we Lwowie do 1939 roku. Kielce
Google Scholar
Gomery, Douglas. 1992. Shared Pleasures. A History of Movie Presentation in the United States. Madison
Google Scholar
Guzek, Mariusz. 2005. Filmowa Bydgoszcz 1896-1939. Toruń
Google Scholar
Halawa, Mateusz. 2006. Życie codzienne z telewizorem. Warszawa
Google Scholar
Hall, Stuart. 1987. Kodowanie i dekodowanie. Tłum. W. Lipnik, I. Siwiński. „Przekazy i Opinie” 1-2
Google Scholar
Hansen, Miriam. 1991. Babel and Babylon. Spectatorship in American Silent Film. Cambridge
Google Scholar
Hendrykowska, Małgorzata, Marek Hendrykowski. 1996. Film w Poznaniu i Wielkopolsce 1896-1996. Poznań
Google Scholar
Hill, Anette. 1997. Shocking entertainment: viewer response to violent movies. Luton
Google Scholar
Hills, Matt. 2002. Fan Cultures. New York
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203361337
Google Scholar
Himmelweit, Hilde, Pamela Vince. 1958. Television and the Child. New York
Google Scholar
Fuller-Seeley, Kathryn (red.). 2008. Hollywood in the Neighborhood. Historical Case Studies of Local Moviegoing. Berkeley
DOI: https://doi.org/10.1525/9780520940222
Google Scholar
Gwóźdź, Andrzej (red.). 2005. Historie celuloidem podszyte. Z dziejów X muzy na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim. Kraków
Google Scholar
Hobson, Dorothy. 2002. Soap-Opera. London
Google Scholar
Jarvie, Ian. 1970. Towards a Sociology of the Cinema. London
Google Scholar
Jenkins, Henry. 1992. Textual Poachers. Television Fans and Participatory Culture. New York
Google Scholar
Karcz, Danuta. 1980. Oczekiwania i wybory. Frekwencja na filmach polskich. „Kino” 12
Google Scholar
Kasprowicz, Laurent. 2005. Le cinéma comme on le parle: conversation ordinaire et expertise du spectateur. „Le Portique” 3
DOI: https://doi.org/10.4000/leportique.749
Google Scholar
Knilli, Friedrich, Siegfried Zielinski (red.). 1982. Holocaust zur Unterhaltung. Berlin
Google Scholar
Koblewska-Wróblowa, Janina. 1957. Widownia dziecięca. „Kwartalnik Filmowy” 2
Google Scholar
Krajewska, Hanna. 1992. Życie filmowe Łodzi w latach 1896-1939. Warszawa – Łódź
Google Scholar
Kuhn, Anette. 2002. An Everyday Magic: Cinema and Cultural Memory. London
DOI: https://doi.org/10.5040/9780755699476
Google Scholar
Kulik, Adam. 1956. Badania nad odbiorczością filmu w Polsce. „Kwartalnik Filmowy” 2-3
Google Scholar
Leveratto ,Jean-Marc, Laurent Jullier. 2010. Cinéphiles et cinéphilie. Paris
Google Scholar
Lewicki, Arkadiusz. 2011. Kino popularne a polskie społeczeństwo po roku 1989. W: P. Zwierzchowski, D. Mazur (red.). Polskie kino popularne. Bydgoszcz
Google Scholar
Lewis, Justin. 1991. The Ideological Octopus: An Exploration of Television and its Audience. London
Google Scholar
Liebes Tamar, Elihu Katz. 1993. The Export of Meaning: Cross-cultural Readings of ‘Dallas’. Cambridge
Google Scholar
Lisowska-Magdziarz, Małgorzata. 2008. Media powszechne. Środki komunikowania masowego i szerokie paradygmaty medialne w życiu codziennym Polaków u progu XXI wieku. Kraków
Google Scholar
Livingstone, Sonia. 1989. Making Sense of Television: The Psychology of Audience Interpretation. Oxford
Google Scholar
Loiperdinger, Martin. 1996. The Kaiser’s Cinema: An Archeology of Attitudes and Audiences. W: A Second Life: German Cinema’s First Decades. Amsterdam
Google Scholar
Lull, James. 1990. Inside Family Viewing: Etnographic Research on Television’s Audiences. London
Google Scholar
Łuczaj, Kamil. 2012. Niewymagające konsumentki kultury. O charakterystycznym sposobie interpretacji seriali telewizyjnych w środowisku popegeerowskim. „Przegląd Kulturoznawczy” cz. BMaigret, Éric. 2012. Socjologia komunikacji i mediów. Tłum. I. Piechnik. Warszawa
Google Scholar
Maltby, Richard, Melvyn Stokes (red.). 2001. Hollywood Spectatorship: Changing Perceptions of Cinema Audiences. London
Google Scholar
Maltby, Richard, Melvyn Stokes (red.). 2004. Hollywood Abroad: Audiences and Cultural Exchange. London
Google Scholar
Mayer, Jacob Peter. 1948. British Cinemas and Their Audiences. London
Google Scholar
Mayer, Jacob Peter. 1946. The Sociology of Film. London
Google Scholar
Moores, Shaun. 1994. Interpreting Audiences. The Etnography of Media Consumption. London
Google Scholar
Morin, Edgar. 1975. Kino i wyobraźnia. Tłum. K. Eberhardt. Warszawa
Google Scholar
Morley, David, Charlotte Brunsdon. 1978. Everyday Television: Nationwide. London
Google Scholar
Morley, David. 2001. Sposoby rodzinnego oglądania telewizji – zróżnicowanie ze względu na płeć. Tłum. A. Piskorz. W: E. Ostrowska (red.). Gender w kinie europejskim i mediach. Kraków
Google Scholar
Morley, David. 1992. Television, Audiences and Cultural Studies. London
Google Scholar
Mrozowski, Maciej. 1987. Podejście użytkowania i korzyści w badaniach komunikowania masowego. „Przekazy i Opinie” 3-4.
Google Scholar
Mruklik, Barbara. 1968. „Rok Franka W.” i jego bohaterowie. „Kino” 6
Google Scholar
Mruklik, Barbara. 1967. Komedie filmowe i publiczność. „Kino” 7
Google Scholar
Mulvey, Laura. 1981. Afterthoughts on ‘Visual Pleasure and Narrative Cinema’ inspired by ‘Duel in the Sun’. „Framework” 6
Google Scholar
Mulvey, Laura. 1995. Przyjemność wizualna i kino narracyjne. Tłum. J. Mach. W: A. Helman (red.). Panorama współczesnej myśli filmowej. Kraków
Google Scholar
Mulvey, Laura. 2010. Do utraty wzroku. Wybór tekstów. Red. K. Kuc, L. Thompson. Kraków
Google Scholar
Napper, Lawrence. 2009. British Cinema and Middlebrow Culture in the Interwar Years. Exeter
Google Scholar
Ohmer, Susan. 2006. George Gallup in Hollywood. Columbia
DOI: https://doi.org/10.7312/ohme12132
Google Scholar
Ostaszewski, Jacek (red.). 1999. Kognitywna teoria filmu. Kraków
Google Scholar
Ostaszewski, Jacek. 1999. Film i poznanie. Wprowadzenie do kognitywnej teorii filmu. Kraków
Google Scholar
Philo, Greg. 1990. Seeing and Believing: the Influence of Television. London
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203326251
Google Scholar
Press, Andrea. 1991. Women watching television. Philadelphia
Google Scholar
Prokop, Dieter. 1981. Medien-Wirkungen. Frankfurt am Main
Google Scholar
Prommer, Elizabeth. 2012. Fernsehgeschmack, Lebensstil und Comedy. Eine handlungstheoretische und empirische Analyse. Konstanz
Google Scholar
Prommer, Elizabeth. 1999. Kinobesuch im Lebenslauf. Eine historische und medienbiogra¬phische Studie. Konstanz
Google Scholar
Rabinovitz, Lauren. 1998. For the Love of Pleasure. Women, Movies and Culture in Turn-of-the-Century Chicago. New Brunswick
Google Scholar
Radway, Janice. 1984. Reading the Romance: Women, Patriarchy and Popular Culture. Chapel Hill
Google Scholar
Richards, Jeffrey, Dorothy Sheridan. 1987. Mass Observation at the Movies. London
Google Scholar
Roesch, Stefan. 2009. The Experiences of Film Location Tourists. Bristol
DOI: https://doi.org/10.21832/9781845411220
Google Scholar
Saryusz-Wolska, Magdalena. 2013. Prasa o „Katyniu” Andrzeja Wajdy. W: P. Zwierzchowski, B. Giza (red.). Polskie piśmiennictwo filmowe. Bydgoszcz
Google Scholar
Saryusz-Wolska, Magdalena. 2009. Zachodnioniemiecka recepcja serialu „Holocaust”. W: T. Majewski, A. Zeidler-Janiszewska (red.). Pamięć Shoah. Kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętnienia. Łódź
Google Scholar
Sedgwick, John. 2000. Popular Filmgoing in 1930s Britain: a Choice of Pleasures. Exeter
Google Scholar
Shimamura, Arthur (red.). 2013. Psychocinematics. Exploring Cognition at the Movies. New York
DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199862139.001.0001
Google Scholar
Siuda, Piotr. 2012. Kultury prosumpcji. O niemożności powstania globalnych i ponadpaństwowych społeczności fanów. Warszawa
Google Scholar
Skowronek, Bogusław. 2005. „Bo głupich filmów się wcale fajnie nie ogląda”. Odbiór kina popularnego przez młodzież. W: B. Myrdzik, M. Karwatowska (red.). Relacje między kulturą wysoką i popularną w literaturze, języku i edukacji. Lublin
Google Scholar
Skowronek, Bogusław. 2007. Konceptualizacje filmu i jego oglądania w języku młodzieży. Studium kognitywno-kulturowe. Kraków
Google Scholar
Smith, Tim. 2012. The Attentional Theory of Cinematic Continuity. „Projections. The Journal for Movies and the Mind” 6
DOI: https://doi.org/10.3167/proj.2012.060102
Google Scholar
Sorlin, Pierre. 1977. Sociologie du cinéma. Paris
Google Scholar
Sosnowski, Leszek. 1973. Widzu, odsłoń twarz. „Kino” 7
Google Scholar
Stacey, Jackie. 1994. Star Gazing. Hollywood Cinema and Female Spectatorship. London
Google Scholar
Stamp, Shelley. 2000. Movie-struck Girls. Women and the Motion Picture Culture after the Nickelodeon. Princeton
DOI: https://doi.org/10.1515/9780691187754
Google Scholar
Steiger, Janet. 2000. Perverse Spectators: The Practices of Film Reception. New York
Google Scholar
Szczepanik, Petr. 2011. Hollywood in disguise. Practices of exhibition and reception of foreign films in Czechoslovakia in the 1930s. W: D. Biltereyst, R. Maltby, Ph. Meers (red.). Cinema, Audiences and Modernity. New Perspectives on European Cinema History. London – New York
Google Scholar
Taylor, Helen. 1989. Scarlett’s Women. ‘Gone with the Wind’ and its Female Fans. London
DOI: https://doi.org/10.36019/9780813558462
Google Scholar
Tudor, Andrew. 1974. Image and influence: studies in the sociology of film. London
Google Scholar
Tulloch, John. 2000. Watching Television Audiences. Cultural Theories and Methods. London
Google Scholar
Waller, Gregory A. 1995. Main Streets Amusements: Movies and Commercial Entertainment in a Southern City, 1896-1930. Washington
Google Scholar
Worth, Sol, John Adair. 1972. Through Navajo Eyes. An Exploration in Film Communication and Anthropology. Bloomington
Google Scholar
Wyszyński, Zbigniew. 1975. Filmowy Kraków 1896-1971. Kraków
Google Scholar
Zabłocka-Skorek, Joanna. 2009. Polskie kino narodowe oczami licealistów. w: T. Lubelski, M. Stroiński (red.) Kino polskie jako kino narodowe. Kraków
Google Scholar
Żygulski, Kazimierz. 1969. Film na wsi i w miastach powiatowych. Warszawa
Google Scholar
Żygulski, Kazimierz. 1962. Film w środowisku robotniczym. Warszawa.
Google Scholar
Autorzy
Konrad Klejsakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Łódzki Polska
Adiunkt w Katedrze Mediów i Kultury Audiowizualnej Uniwersytetu Łódzkiego oraz wykładowca łódzkiej Szkoły Filmowej, autor monografii Filmowe oblicza kontestacji (2008).
Statystyki
Abstract views: 84PDF downloads: 76
Licencja
Prawa autorskie (c) 2014 Konrad Klejsa
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Marcin Adamczak, Konrad Klejsa, Współczesne badania produkcji i dystrybucji filmowej – wprowadzenie , Kwartalnik Filmowy: Nr 108 (2019): Produkcja i dystrybucja filmowa
- Konrad Klejsa, „Świat, który przezwyciężamy i pozostawiamy za sobą”. Import, rozpowszechnianie i widownia filmów z krajów kapitalistycznych w Polsce Ludowej w latach 1949-1956 w świetle badań archiwalnych , Kwartalnik Filmowy: Nr 108 (2019): Produkcja i dystrybucja filmowa
- Konrad Klejsa, Cenzura filmów zagranicznych w Polsce Ludowej lat 1945-1956. Rekonesans , Kwartalnik Filmowy: Nr 118 (2022): Jedno ujęcie
- Konrad Klejsa, Na jakie filmy i do których kin chadzałby Eberhard Mock? Teatry świetlne oraz ich repertuary w weimarskim i nazistowskim Wrocławiu , Kwartalnik Filmowy: Nr 112 (2020): Polski dokument, polska animacja
- Konrad Klejsa, Michał Piepiórka, Analiza repertuarów w porównawczych badaniach kultury filmowej i telewizyjnej PRL , Kwartalnik Filmowy: Nr 127 (2024): Filmoznawstwo empiryczne