Pasja braci Fassnacht i filmowe echa widowiska „na wzór Oberammergau”. Kilka uwag o zapożyczeniu na przykładzie „Galilejczyka” Dymitra Buchowieckiego
Abstrakt
Galilejczyk (Der Galiläer, 1921) Dymitra Buchowieckiego jest swoistą adaptacją widowiska pasyjnego wystawianego przez rodzinę Fassnachtów z Fryburga Bryzgowijskiego (Niemcy). Nadgrodkiewicz analizuje wybrane elementy filmu dla uzmysłowienia taktyki świadomego posługiwania się pierwowzorem teatralnym jako punktem wyjścia do rozwijania stricte filmowej narracji i dramaturgii. Galilejczyk jest też ciekawym punktem odniesienia dla amerykańskiego tournée rodziny Fassnachtów, która na przełomie lat 20. i 30. XX w. w pewnym sensie bazowała na popularności produkcji Buchowieckiego, dystrybuowanej w USA w połowie lat 20. (jako The Passion Play). Galilejczyk – jeden z ważniejszych filmów religijnych okresu kina niemego – pozwala zatem widzieć sprzężenie teatru i filmu niekoniecznie w kategoriach negatywnie pojętej teatralności dzieła filmowego czy intencjonalnych praktyk teatralizacyjnych. Krąg wzajemnych inspiracji i zapożyczeń okazuje się w tym przypadku nie tyle pułapką, ile pewną potencjalnością, która umożliwia badanie artefaktu teatralnego za pośrednictwem filmu i jego walorów dokumentacyjnych.
Słowa kluczowe:
Dymitr Buchowiecki, widowisko pasyjne, Fassnacht, kino niemeBibliografia
Abel, Richard. 2006. Americanizing the Movies and „Movie-Mad” Audiences. 1910-1914. Berkeley: University of California Press.
DOI: https://doi.org/10.1525/9780520939523
Google Scholar
Kreitzer, Larry J. 2002. Gospel Images in Fiction and Film. On Reversing the Hermeneutical Flow, London-New York: Sheffield Academic Press.
Google Scholar
Kreitzer, Larry J. 2007. The New Testament in Fiction and Film. On Reversing the Hermeneutical Flow. W: J. Mitchell, S. B. Plate (red.). The Religion and Film Reader. New York-London: Routledge.
Google Scholar
Nicoll, Allardyce. 1936. Film and Theatre. New York: Thomas Y. Crowell Company.
Google Scholar
Zwick, Reinhold. 1999. Oberammergau in Freiburg für Amerika. Dimitri Buchowetzkis „Der Galiläer” (1921). W: R. Zwick, O. Huber (red.). Von Oberammergau nach Hollywood. Wege der Darstellung Jesu im Film. Köln: Katholisches Institut für Medieninformation.
Google Scholar
Autorzy
Grzegorz Nadgrodkiewiczkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
Filmoznawca, absolwent kulturoznawstwa ze specjalnością filmoznawczą na Uniwersytecie Łódzkim. Asystent w Zakładzie Antropologii Kultury, Filmu i Sztuki Audiowizualnej w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Redaktor „Kwartalnika Filmowego”. W kręgu jego zainteresowań badawczych znajduje się m.in. film religijny i biblijny, kwestie duchowości w kinie oraz zagadnienia dotyczące związków filmu i teatru. Artykuły naukowe i przekłady publikował m.in. w „Kwartalniku Filmowym”, „Kontekstach” oraz tomach zbiorowych.
Statystyki
Abstract views: 36PDF downloads: 14
Licencja
Prawa autorskie (c) 2014 Grzegorz Nadgrodkiewicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Grzegorz Nadgrodkiewicz, Architektonika teatru – struktura filmu – zakamarki umysłu. Nowojorskie pasaże „Birdmana” , Kwartalnik Filmowy: Nr 109 (2020): Przestrzeń architektoniczna w filmie
- Grzegorz Nadgrodkiewicz, Onodrim z Fangornu , Kwartalnik Filmowy: Nr 113 (2021): Film i technologia
- Grzegorz Nadgrodkiewicz, Ewa Ciszewska, Jadwiga Mostowska, Trójgłos o „Odzie do radości” , Kwartalnik Filmowy: Nr Special Issue (2013): Polskie filmoznawstwo o kinie polskim
- Jadwiga Mostowska, Grzegorz Nadgrodkiewicz, Nasza Pani Profesor. Ewelinę Nurczyńską-Fidelską wspominają Jadwiga Mostowska i Grzegorz Nadgrodkiewicz , Kwartalnik Filmowy: Nr 93-94 (2016): Kino amerykańskie
- Grzegorz Nadgrodkiewicz, O zaślepieniu, nieprzejrzystości i reinkarnacji. „Zaćma” Ryszarda Bugajskiego , Kwartalnik Filmowy: Nr 97-98 (2017): Wędrujące motywy
- Grzegorz Nadgrodkiewicz, Aktorka, archetyp, amnezja. Na marginesie „Persony” Bergmana , Kwartalnik Filmowy: Nr 100 (2017): O świętowaniu
- Grzegorz Nadgrodkiewicz, Barok powracający w „Psie andaluzyjskim” Luisa Buñuela. Notatki drugie, poprawione , Kwartalnik Filmowy: Nr 89-90 (2015): Redefinicje klasyki
