Fenomenologia obrazów filmowych. Wideoesej jako krytyka tematyczna i sztuka interpretacji

Rafał Koschany

kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Polska)

Abstrakt

Tekst jest próbą zaadaptowania tradycji francuskiej krytyki tematycznej na potrzeby analizy podstawowych technik i poetyk wideoeseistyki filmowej. Część wspólna porównywanych dyskursów to zainteresowanie autorów poszukiwaniem „tematu” charakterystycznego dla całościowo traktowanej twórczości poety/reżysera. Ów „temat” jest tu specjalnie definiowany, głównie przez pryzmat jego obsesyjnej intensywności i policzalnych powtórzeń w danej twórczości poetyckiej/filmowej. W części artykułu poświęconej samemu wideoesejowi (jako gatunkowi interpretacyjnej wypowiedzi na temat filmu/twórczości reżysera) został poruszony wątek związany z problemem interpretacji filmu w ogóle: jak jest możliwa jej niewerbalna (czyli filmowa) postać? Analizowane w tekście przykłady to przede wszystkim wybrane wideoeseje Kogonady.


Słowa kluczowe:

fenomenologia, wideoesej, Kogonada

Abramowska, Janina. Powtórzenia i wybory. Studia z tematologii i poetyki historycznej. Poznań: Rebis, 1995.
  Google Scholar

Bachelard, Gaston. Wyobraźnia poetycka. Wybór pism, edited by H. Chudak, transl. H. Chudak, A. Tatarkiewicz. Warszawa: PIW, 1975.
  Google Scholar

Biliński, Paweł. „Palimpsesty. Wideoeseje Kevina B. Lee”. EKRANy 5 (2016): 14-18.
  Google Scholar

Bobowski, Sławomir. Dyskurs filmowy Zanussiego. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1996.
  Google Scholar

Głowiński, Michał. „Wprowadzenie”. Pamiętnik Literacki 2 (1971): 175-187.
  Google Scholar

Helman, Alicja. „Problemy interpretacji dzieł filmowych”. In Interpretacja dzieła, edited by M. Czerwiński, 155-165, Wrocław: Ossolineum, 1987.
  Google Scholar

Karpiński, Wojciech. „Gaston Bachelard”. In Antologia współczesnej krytyki literackiej we Francji, edited by W. Karpiński, 283-284. Warszawa: Czytelnik, 1974.
  Google Scholar

Koschany, Rafał. „Wideoesej”. In R. Koschany, Zamiast interpretacji. Między doświadczeniem kinematograficznym a rozumieniem filmu, 210-222. Poznań: Wydawnictwo Naukowe WNS UAM, 2017.
  Google Scholar

Krajewski, Piotr. „Obrazy z recyklingu, obrazy z odzysku. Remiks, sampling, scratching… O kinie found footage”. Widok. WRO Media Art. Reader 1 (2009): 72-81.
  Google Scholar

Liguziński, Stanisław. „Wideoesej. Zapiski na marginesach”. EKRANy 6 (2012): 76-82.
  Google Scholar

Markiewicz, Henryk. „Rzut oka na współczesną teorię badań literackich za granicą”. In Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, vol. 1, edited by H. Markiewicz, 9-28. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1976.
  Google Scholar

Markowski, Michał Paweł. „Fenomenologia”. In A. Burzyńska, M.P. Markowski, Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, 79-109, Kraków: Znak, 2006.
  Google Scholar

Poulet, Georges. „Krytyka identyfikująca się”. Transl. J. Zbierska-Mościcka. In Szkoła Genewska w krytyce. Antologia, edited by H. Chudak, Z. Naliwajek, J. Żurowska, M. Żurowski, 158-169. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998.
  Google Scholar

Poulet, Georges. Metamorfozy czasu. Szkice krytyczne, edited by J. Błoński, M. Głowiński, transl. W. Błońska et al. Warszawa: PIW, 1977.
  Google Scholar

Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław: Ossolineum, 1998.
  Google Scholar

Starobinski, Jean. „Spojrzenie na obraz”. Transl. A. Olędzka-Frybesowa. Kresy 2 (1995): 28-39.
  Google Scholar

Swoboda, Tomasz. „Alchemia Richarda”. In J.-P. Richard, Poezja i głębia, transl. T. Swoboda, 185-199. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2008.
  Google Scholar

Wariacje na temat. Studia literackie, edited by J. Abramowska, A. Czyżak, Z. Kopeć. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2003.
  Google Scholar

Zając, Bartosz. „Esej audiowizualny – w stronę historii”. In Paradygmaty współczesnego kina, edited by R.W. Kluszczyński, T. Kłys, N. Korczarowska-Różycka, 99-112. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2015.
DOI: https://doi.org/10.18778/7969-538-6.07   Google Scholar

Żurowski, Maciej. „Przedmowa”. In Szkoła Genewska w krytyce. Antologia, edited by H. Chudak, Z. Naliwajek, J. Żurowska, M. Żurowski, 5-18. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998.
  Google Scholar

„The Image Master” (interview with Kogonada), https://www.nashvillescene.com/home/article/13058444/kogonada.
  Google Scholar

https://vimeo.com/kogonada.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2018-12-31

Cited By / Share

Koschany, R. (2018) „Fenomenologia obrazów filmowych. Wideoesej jako krytyka tematyczna i sztuka interpretacji”, Kwartalnik Filmowy, (104), s. 24–34. doi: 10.36744/kf.1855.

Autorzy

Rafał Koschany 
kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska

Dr hab., adiunkt w Zakładzie Semiotyki Kultury Instytutu Kulturoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, redaktor naczelny „Kultury Współczesnej”. Jego zainteresowania badawcze skupiają się na teorii interpretacji, pograniczu literaturoznawstwa i filmoznawstwa, kulturowych studiach miejskich oraz edukacji kulturowej. Autor książek Przypadek. Kategoria artystyczna i literacka w literaturze i filmie (2006, 2016) i Zamiast interpretacji. Między doświadczeniem kinematograficznym a rozumieniem filmu (2017), a także artykułów publikowanych w czasopismach naukowych oraz tomach zbiorowych. Współredaktor kilku książek, m.in.: Horyzonty interpretacji. Wokół myśli Paula Ricoeura (2003), Fenomen słowa (2009), Musical. Poszerzanie pola gatunku (2013).



Statystyki

Abstract views: 155
PDF downloads: 56


Licencja

Prawa autorskie (c) 2018 Rafał Koschany

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.