Innowacja i transpozycja jako zasady ewolucji formy filmowej w twórczości Jaime’a Rosalesa

Kamila Żyto

kamila.zyto@uni.lodz.pl
Uniwersytet Łódzki (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-2822-8341

Abstrakt

Artykuł przedstawia twórczość reżysera Jaime’a Rosalesa, która podlega ciągłej ewolucji formalnej. Zdaniem autorki twórca ten nie goni jednak za nowością i eksperymentem charakterystycznymi dla sztuki modernistycznej, nie stosuje też zabiegów typowych dla kina neomodernistyczego. Podstawowymi zasadami, jakie rządzą rozwojem formy w kinie Rosalesa, są innowacja i transpozycja. Kategorie te pozwalają uchwycić nie tyle stały progres formy filmowej czy charakterystyczną dla narracji parametrycznych permutację zabiegów formalnych, ile specyfikę myślenia tego artysty o funkcji formy filmowej. Kino Katalończyka zostaje także wpisane w ramy narracji perturbacyjnej, bowiem forma prowadzi do zaburzeń procesu opowiadania.


Słowa kluczowe:

forma filmowa, kino hiszpańskie, narracja, Jaime Rosales, modernizm, neomodernizm

Bellido, A. [b. d.] Horas vacías. Revista de cine Encadenados. http://www.encadenados.org/n40/horas_dia.htm
  Google Scholar

Bordwell, D. (1985). Narration in the Fiction Film. London: Methuen&Co. Ltd.
  Google Scholar

Bordwell, D. (2010). Narracja parametryczna (tłum. T. Kłys). Kwartalnik Filmowy, (71-72), ss. 6-45.
  Google Scholar

Bordwell, D., Thompson, K. (2010). Sztuka filmowa. Wprowadzenie (tłum. B. Rosińska). Warszawa: Wydawnictwo Wojciech Marzec.
  Google Scholar

Bravo Escudero, S. (2016). La obra de Jaime Rosales. Diálogos con Robert Bresson. Fotocinema. Revista Científica de Cine y Fotografía, (13).
  Google Scholar

Bravo Escudero, S. (2018). Jaime Rosales. La búsqueda de un lenguaje cinematográfico (niepublikowany doktorat). Córdoba: Universidad.
  Google Scholar

Helman, A. (1991). Słownik pojęć filmowych (t. 2). Wrocław: Wiedza o Kulturze.
  Google Scholar

Kracauer, S. (1975). Teoria filmu. Wyzwolenie materialnej rzeczywistości (tłum. W. Wertenstein). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
  Google Scholar

Marco, J., Gracia, P., Beltrán, J. (2019). Arte e Industria. Una entrevista a Jaime Rosales. http://www.zgrados.com/arte-e-industria-una-entrevista-a-jaime-rosales/
  Google Scholar

Montoya, À. (2019). Jaime Rosales: „No veo cine catalán, ni español: no me interesa”, https://www.elmundo.es/cataluna/2019/01/25/5c4b3b36fdddff90b28b459c.html
  Google Scholar

Nichols, B. (2013). Typy filmu dokumentalnego (tłum. M. Heberle, D. Rode). W: D. Rode, M. Pieńkowski (red.), Metody dokumentalne w filmie. Łódź: Wydawnictwo Biblioteki PWSFTviT.
  Google Scholar

Rosales, J. (2017). El lápiz y la cámara. Madrid: La Huerta Grande Editorial.
  Google Scholar

Rudrum, D. (2019). The Polymodern Condition: A Report on Cluelessness. W: D. Rudrum, R. Askin, F. Beckman (red.), New Directions in Philosophy and Literature. Edinburgh: Edinburgh University Press.
  Google Scholar

Schlickers, S., Toro, V. (red.) (2018). Perturbatory Narration in Film: Narratological Studies on Deception, Paradox and Empuzzlement. Berlin – Boston: De Gruyter.
  Google Scholar

Syska, R. (2014). Filmowy neomodernizm. Warszawa: Avalon.
  Google Scholar

Thompson, K. (1999). Storytelling in the New Hollywood: Understanding Classical Narrative Technique. Cambridge: Harvard University Press.
  Google Scholar

Venet-Gutiérrez, J., Rubira-García, R. (2019). De la forma visible a la materia sensible: la polivisión sobre el sujeto en el filme „La soledad” ( Jaime Rosales, 2007). Revista Latente, (17).
  Google Scholar

Zalewski, A. (1998). Strategiczna dezorientacja. Perypetie rozumu w fabularnym filmie postmodernistycznym. Warszawa: Instytut Kultury.
  Google Scholar

Żyto, K. (2021). „Petra”. Edukacja filmowa.pl. https://edukacjafilmowa.pl/petra-2018/
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2021-11-16

Cited By / Share

Żyto, K. (2021) „Innowacja i transpozycja jako zasady ewolucji formy filmowej w twórczości Jaime’a Rosalesa”, Kwartalnik Filmowy, (115), s. 35–60. doi: 10.36744/kf.843.

Autorzy

Kamila Żyto 
kamila.zyto@uni.lodz.pl
Uniwersytet Łódzki Polska
https://orcid.org/0000-0003-2822-8341

Dr hab., prof. Uniwersytetu Łódzkiego (adiunkt w Katedrze Filmu i Mediów Audiowizualnych); współpracuje z Młodzieżową Akademią Filmową „Bliżej kina”, Centralnym Gabinetem Edukacji Filmowej w Łodzi, Polskim Instytutem Sztuki Filmowej (przy projektach „Filmoteka Szkolna”, „Akademia Polskiego Filmu”), Dyskusyjnym Klubem Filmowym Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi; jest również wykładowczynią Akademii Muzycznej w Łodzi oraz Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Aleksandrowie Łódzkim; prowadzi także zajęcia filmowe w Instytucie Badań Literackich PAN i Instytucie Sztuki PAN. Opublikowała dwie książki autorskie: Strategie labiryntowe w filmie fikcji (2010) oraz Film noir i kino braci Coen (2017). Współredagowała tomy Filmowe ogrody Wojciecha Jerzego Hasa (2011), Billy Wilder. Mistrz kina z Suchej Beskidzkiej (2011) oraz Od Cervantesa do Pereza-Reverte’a. Adaptacje literatury hiszpańskiej i iberoamerykańskiej (2011), Autorzy kina europejskiego VII (2018). Regularnie publikuje recenzje na portalu EdukacjaFilmowa.pl. W kręgu jej zainteresowań znajduje się: kino polskie (ze szczególnym uwzględnieniem wątków związanych z wizerunkami Żydów i relacjami polsko-żydowskimi oraz twórczości Roberta Glińskiego), kino amerykańskie (kino noir, zarówno klasyczne, hollywoodzkie z lat 40. i 50., jak i współczesne filmy neo-noir, w tym twórczość braci Coen) oraz kino świata hiszpańskojęzycznego (głównie twórczość Carlosa Saury czy Juana Antonia Bardema z okresu późnego frankizmu i transformacji). Prywatnie jest wielbicielką literatury pięknej i podróży.

 



Statystyki

Abstract views: 296
PDF downloads: 207


Licencja

Prawa autorskie (c) 2021 Kamila Żyto

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.