Drugi przełom dźwiękowy? Magnetofon Nagra i przemiany dźwięku filmowego w epoce postklasycznej
Miłosz Stelmach
milosz.stelmach@gmail.comUniwersytet Jagielloński (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-4004-7121
Abstrakt
Celem autora jest przybliżenie wpływu, jaki wywarł na kinematografię Stefan Kudelski i stworzona przez niego marka magnetofonów Nagra. Zwłaszcza skonstruowana pod koniec lat 50. Nagra III stała się niezwykle popularna wśród filmowców (wraz z innymi przełomowymi wynalazkami tego okresu), przyczyniając się do powstania nowego typu kina dokumentalnego, a także wpływając na metody produkcji fabularnej. Magnetofony marki Nagra na blisko trzy dekady stały się branżowym standardem, współtworząc takie ruchy jak francuska Nowa Fala czy Nowe Hollywood i tym samym biorąc znaczący udział w kształtowaniu się estetyki kina postklasycznego, wprowadzającego nowy rodzaj filmowego realizmu, a także znacznie większą swobodę w operowaniu dźwiękiem. Ten istotny epizod z historii techniki filmowej stanowi pretekst do ukazania tego, w jaki sposób postęp techniczny może stanowić przyczynek do przemian organizacji produkcji, praktyk branżowych, a także rozwiązań stricte artystycznych.
Słowa kluczowe:
Nagra, Stefan Kudelski, dźwięk filmowy, technika filmowa, historia filmu, Nowe HollywoodBibliografia
Abel, R., Altman, R. (red.) (2001). The Sounds of Early Cinema. Bloomington – Indianapolis: Indiana University Press.
Google Scholar
Altman, R. (1985). The Evolution of Sound Technology. W: E. Weis, J. Belton (red.), Film Sound: Theory and Practice (ss. 44-53). New York: Columbia University Press.
Google Scholar
Beck, J. (2016). Designing Sound: Audiovisual Aesthetics in 1970s American Cinema. New Brunswick – London: Rutgers University Press.
Google Scholar
Belton, J. (1992). 1950s Magnetic Sound: The Frozen Revolution. W: R. Altman (red.), Sound Theory, Sound Practice (ss. 154-170). New York – London: Routledge.
Google Scholar
Bordwell, D., Thompson, K. (2010). Film History: An Introduction. New York: McGraw Hill.
Google Scholar
Gomery, D. (2005). The Coming of Sound: A History. New York – London: Routledge.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203997727
Google Scholar
LoBrutto, V. (1994). Sound-on-film: Interviews with Creators of Film Sound. Westport: Praeger.
Google Scholar
Macura, M. A. (2019). Nagrastory. Stefan Kudelski, jego cztery Oskary i… inne opowieści rodzinne. Nowa Ruda: Mamiko.
Google Scholar
Neumeyer, D., Buhler, J., Deemer, R. (2010). Hearing the Movies: Music and Sound in Film History. New York – Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar
Nowell-Smith, G. (2008). Making Waves: New Cinemas of the 1960s. New York – London: Continuum.
Google Scholar
Palmer, L. (2016). The Portable Recording Studio: Documentary Filmmaking and Live Album Recording, 1967-1969. Journal of the International Association for the Study of Popular Music, 6 (2), ss. 49-69.
DOI: https://doi.org/10.5429/2079-3871(2016)v6i2.4en
Google Scholar
Przylipiak, M. (2007). Kino bezpośrednie. 1960-1963. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
Salt, B. (2009). Film Style and Technology: History and Analysis (wyd. 3). London: Starword.
Google Scholar
Smith, S. D. (2013). A Tribute to Stefan Kudelski and the Nagra Recorder. 695 Quarterly, 5 (2), ss. 24-30.
Google Scholar
Sowińska, I. (2011). Przełom dźwiękowy. W: T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska (red.), Historia kina. Kino klasyczne (t. 2, ss. 19-72). Kraków: Universitas.
Google Scholar
Whittington, W. (2009). Sound Design in New Hollywood Cinema. W: G. Harper (red.), Sound and Music in Film and Visual Media: A Critical Overview. New York – London: Bloomsbury.
DOI: https://doi.org/10.5040/9781628928969.ch-035
Google Scholar
Autorzy
Miłosz Stelmachmilosz.stelmach@gmail.com
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0003-4004-7121
Asystent w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego, redaktor naczelny czasopisma o tematyce filmowej „Ekrany”. Autor książki Przeczucie końca. Modernizm, późność i polskie kino (2020). W swojej pracy naukowej zajmuje się tematyką filmowego modernizmu, kina bloku wschodniego oraz przemianami współczesnego kina artystycznego.
Statystyki
Abstract views: 595PDF downloads: 543
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Miłosz Stelmach
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Miłosz Stelmach, Wszystkie niewidziane filmy. Długi ogon światowego kina , Kwartalnik Filmowy: Nr 117 (2022): Kino nieznane/ukryte
- Miłosz Stelmach, Kto steruje cyfrowym pociągiem? Cyfryzacja kin jako przedsięwzięcie dystrybucyjne , Kwartalnik Filmowy: Nr 108 (2019): Produkcja i dystrybucja filmowa
- Agata Hołobut, Maciej Rapacz, Miłosz Stelmach, Tytuły robocze. Analiza obliczeniowa praktyk w nazewnictwie filmów na polskim przykładzie , Kwartalnik Filmowy: Nr 127 (2024): Filmoznawstwo empiryczne
- Miłosz Stelmach, Kino się liczy. Zwrot obliczeniowy i metody ilościowe w badaniach nad filmem , Kwartalnik Filmowy: Nr 127 (2024): Filmoznawstwo empiryczne
- Miłosz Stelmach, W poszukiwaniu straconego czasu. Proroczy charakter teorii kina Gilles’a Deleuze’a , Kwartalnik Filmowy: Nr 86 (2014): Wymiary czasu
- Miłosz Stelmach, Bajki robotów: zając i żółwie , Kwartalnik Filmowy: Nr 124 (2023): Streaming
- Miłosz Stelmach, Na manowcach przygody. Esej filmowy i polskie kino lat 70. , Kwartalnik Filmowy: Nr 104 (2018): Esej, „found footage”, film montażowy
- Miłosz Stelmach, Nawiedzony ekran. Przyczynek do widmontologii współczesnego kina , Kwartalnik Filmowy: Nr 96 (2016): Film i metafizyka
- Miłosz Stelmach, Miłość jest na dnie wszystkiego. Melodramat egzystencjalny , Kwartalnik Filmowy: Nr 89-90 (2015): Redefinicje klasyki
