Miłość i polityka – japońska nowa fala

Krzysztof Loska

kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński (Polska)

Abstrakt

Autor prezentuje przegląd problematyki filmów, które we współczesnych ujęciach filmoznawczych kwalifikuje się jako przynależące do tzw. japońskiej nowej fali (nuberu bagu). Popularne porównania z francuską nouvelle vague prowadzą jednak do dostrzeżenia podobieństw zaledwie powierzchownych, sugerują raczej wtórność i naśladownictwo. Tymczasem filmy japońskich reżyserów z pokolenia lat 60. wyróżniało nowatorskie powiązanie płaszczyzny erotycznej i politycznej oraz osadzenie w określonym kontekście historycznym, całkowicie odmiennym od europejskiego. W przypadku japońskiej nowej fali nie mamy jednak do czynienia ze spójnym przedsięwzięciem, ale raczej z pokrewieństwem tematycznym oraz obecnością stałych motywów przewodnich (co ciekawe, sami twórcy niechętnie posługiwali się określeniem nuberu bagu, a nawet prowokacyjnie odrzucali zasadność jego stosowania). W filmach tego pokolenia daje się również dostrzec niechęć do klasycznego kina opartego na wrażeniu realności, skłonność do posługiwania się nielinearną fabułą, rozbijania ciągłości czasoprzestrzennej oraz burzenia mechanizmów identyfikacji, a co za tym idzie – upodobanie do technik dystansujących, tworzących efekt obcości. Powinowactwo duchowe twórców tego pokolenia dostrzegamy również w spojrzeniu na problem podmiotowości.


Słowa kluczowe:

nuberu bagu, japońska nowa fala, efekt obcości, kino japońskie

Burch Noël, To the Distant Observer: Form and Meaning in the Japanese Cinema, University of California Press, Berkeley 1979, s. 327.
  Google Scholar

Desser David, Eros plus Massacre. An Introduction to Japanese New Wave Cinema, Indiana University Press, Bloomington 1988, s. 52, 200.
  Google Scholar

Fisher Sorgenfrei Carol, Unspeakable Acts: The Avant-Garde Theatre of Shūji and Postwar Japan, University of Hawai’i Press, Honolulu 2005.
  Google Scholar

Goodman David, Japanese Drama and Culture in the 1960s: The Return of the Gods, M.E. Sharpe, Amonk 1988.
  Google Scholar

Hunter Jack, Eros in Hell: Sex, Blood and Madness in Japanese Cinema, Creation Books 1998, s. 33-64.
  Google Scholar

Masumura Yasuzō and the Cinema of Social Consciousness, University of California, Berkeley 2007, s. 73, 78, 83 (nieopublikowana praca doktorska).
  Google Scholar

McDonald Keiko, Time, Sex, and Politics in Yoshida’s Eros plus Massacre, w: tejże, Cinema East: A Critical Study of Major Japanese Films, Fairleigh Dickinson University Press, Rutherford 1983, s. 176-179.
  Google Scholar

Mellen Joan, Waves at Genji's Door: Japan Through its Cinema, Pantheon, New York 1976, s. 294-300, 343-352.
  Google Scholar

Raine Michael, Modernization Without Modernity: Masumura Yasuzō’s “Giants and Toys” (1958), w: Japanese Cinema: Texts and Contexts, red. A. Phillips, J. Stringer, London: Routledge 2007, s. 164.
  Google Scholar

Raine Michael, Youth, Body, and Subjectivity in the Japanese Cinema, 1955-1960, University of Iowa 2002.
  Google Scholar

Sharp Jasper, Behind the Pink Curtain, FAB Press, Surrey 2008, s. 87, 93-94, 107-118.
DOI: https://doi.org/10.1525/curh.2008.107.706.93   Google Scholar

The Cambridge Guide to Asian Theatre, red. James R. Brandon, Cambridge 1993, s. 157-159.
  Google Scholar

Turim Maureen, The Films of Ōshima Nagisa: Images of a Japanese Iconoclast, University of California Press, Berkeley 1998, s. 43-44.
DOI: https://doi.org/10.1525/9780520918283   Google Scholar

Wada Natto, The ‘Sun Tribe’ and Their Parents, w: Kon Ichikawa, red. J. Quandt, Cinémathèque Ontario, Toronto 2001, s. 195.
  Google Scholar

Yoshimoto Mitsuhiro, Logic of Sentiment. The Postwar Japanese Cinema and Questions of Modernity, University of California, San Diego 1993, s. 97 (nieopublikowana praca doktorska).
  Google Scholar

Żeromska Estera „Post-shingeki” - awangardowy nurt w XX-wiecznym teatrze i dramacie japońskim. Powstanie i rozwój w latach sześćdziesiątych, „Japonia” 1996, nr 6, s. 45-55.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2010-06-30

Cited By / Share

Loska, K. (2010) „Miłość i polityka – japońska nowa fala”, Kwartalnik Filmowy, (70), s. 121–134. doi: 10.36744/kf.3062.

Autorzy

Krzysztof Loska 
kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska

Profesor UJ; zajmuje się kul­turą popularną, postmodernizmem, literaturą współczesną i kinem gatunkowym. Autor m.in. Encyklopedii filmu science fiction (2004), Tożsa­mości i mediów (2006).



Statystyki

Abstract views: 22
PDF downloads: 11


Licencja

Prawa autorskie (c) 2010 Krzysztof Loska

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.