Pamięć filmu. Mnemotechnika muzeów kina
Abstrakt
Artykuł proponuje analizę praktyk współczesnego muzealnictwa filmowego, które pozwalają na problematyzowanie pamięci. Założenie badawcze opiera się na przekonaniu, że tak jak współczesne muzealnictwo narracyjne (przyjmujące formę wystaw multimedialnych, interaktywnych, historycznych) staje się coraz bardziej filmowe, cyfrowe i scenograficzne, tak w muzeach kina coraz wyraźniej manifestuje się zwrot ku materii i przywiązanie do fizycznych artefaktów procesów kinematograficznych. Autor odwołuje się do koncepcji między innymi Krzysztofa Pomiana, Aleidy Assmann, Mieke Bal czy Andreasa Huyssena i wprowadza je w taki sposób, by ukazać oryginalne przetworzenia w sytuacji, gdy przedmiotem działań ekspozycyjnych jest film lub jego parateksty. Wraz z postępującą redefinicją filmu jako fenomenu cyfrowego i sieciowego muzea kina stają się istotnym miejscem gromadzenia, badania oraz ekspozycji przeszłych technik filmowych, nośników czy praktyk komunikacyjnych. W analizie zostały wyodrębnione takie transhistoryczne modele muzealnictwa filmowego jak: archiwa, procesy i obiekty.
Słowa kluczowe:
film, muzeum, pamięć, wystawa, archiwum filmowe, studia nad pamięciąBibliografia
Ankersmit, F. (2004). Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii historiografii (tłum. E. Domańska). Kraków: Universitas.
Google Scholar
Arendt, H. (2010). Kondycja ludzka (tłum. A. Łagodzka). Warszawa: Aletheia.
Google Scholar
Assmann, A. (2013). Między historią a pamięcią (tłum. A. Konarzewska, K. Sidowska). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323514497
Google Scholar
Bal, M. (1996). Double Exposures: The Subject of Cultural Analysis. London – New York: Routledge.
Google Scholar
Bauman, Z. (2010). Między chwilą a pięknem. O sztuce w rozpędzonym świecie. Łódź: Wydawnictwo Officyna.
Google Scholar
Bennett, T. (2009). The Birth of the Museum: History, Theory and Politics. London: Routledge.
Google Scholar
Boym, S. (2014). Dyskomfort nostalgii. W: K. Kończal (red.), (Kon)teksty pamięci. Antologia (ss. 327-242). Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Google Scholar
Clair, J. (2009). Kryzys muzeów. Globalizacja kultury (tłum. Jan Maria Kłoczowski). Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
Folga-Januszewska, D. (2015). Muzeum: fenomeny i problemy. Kraków: Universitas.
DOI: https://doi.org/10.5604/04641086.1150136
Google Scholar
Foucault, M. (1977). Archeologia wiedzy (tłum. A. Siemek). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Kirshenblatt-Gimblett, B. (1991). Objects of Ethnography. W: I. Karp, S. D. Lavine (red.), Exhibiting Cultures: The Poetics and Politics of Museum Display (ss. 386-443). Washington: Smithsonian Institution.
Google Scholar
Moore, K. (2000). Museums and Popular Culture. London – New York: Cassell.
Google Scholar
Pomian, K. (2006). Historia. Nauka wobec pamięci. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Ziębińska-Witek, A. (2018). Muzealizacja komunizmu w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
DOI: https://doi.org/10.17951/rh.2018.46.235-252
Google Scholar
Autorzy
Rafał Syskar.syska@onet.eu
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0001-9680-0923
Profesor w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Historyk filmu specjalizujący się w kinie współczesnym i praktykach postfilmowych. Autor książek: Film i przemoc. Sposoby obrazowania przemocy w kinie (2003), Zachować dystans. Filmowy świat Roberta Altmana (2008), Poezja obrazu. Filmy Theo Angelopoulosa (2008), Filmowy neomodernizm (2014), Historia filmu. Od Edisona do Nolana (2015). Redaktor Słownika filmu (2005, 2 wyd. 2010) oraz tomów: Adaptacje literatury amerykańskiej (2011), Arcydzieła klasycznego kina amerykańskiego (2013), Sekretne światy Jacques’a Rivette’a (2017), Niezrealizowane arcydzieła kina (2018) i Andrzej Wajda (2019). Współredaktor serii Mistrzowie kina amerykańskiego (2006-2009) oraz czterotomowej Historii kina (od 2009). Stypendysta Fundacji na rzecz Nauki Polskiej i Fundacji Kościuszkowskiej. W 2012 r. przebywał jako visiting scholar na Columbia University i University of Southern California. Wykładał w Londynie, Brnie, Wilnie i Maladze. Pomysłodawca i redaktor naczelny czasopisma „Ekrany” (2011-2018). Przewodniczący Rady Programowo-Naukowej Filmoteki Narodowej w latach 2016-2017, członek-specjalista Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk (lata 2011-2014), członek iCOM Polska (od 2020). W Muzeum Narodowym w Krakowie kurator wystaw Stanley Kubrick (2014) i Wajda (2019). Od 2016 r. jest dyrektorem Narodowego Centrum Kultury Filmowej w Łodzi.
Statystyki
Abstract views: 229PDF downloads: 184
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Rafał Syska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Rafał Syska, Dotknięcie filmu. Techniczne uwarunkowania obecności filmu w muzeum , Kwartalnik Filmowy: Nr 113 (2021): Film i technologia
- Rafał Syska, Urok jawnogrzesznicy. „Maddalena” Jerzego Kawalerowicza , Kwartalnik Filmowy: Nr 95 (2016): Transnarodowość kina polskiego
- Rafał Syska, „Smart cinema”. Mądre kino z „indie” świata , Kwartalnik Filmowy: Nr 93-94 (2016): Kino amerykańskie
- Rafał Syska, Ślady niepowstałych filmów , Kwartalnik Filmowy: Nr 89-90 (2015): Redefinicje klasyki
- Rafał Syska, Film jako plac budowy , Kwartalnik Filmowy: Nr 91 (2015): Film między muzyką pop a popkulturą
