Drogi rozwoju filmoznawstwa
Abstrakt
Autorka dokonuje krótkiej rekapitulacji etapów rozwoju refleksji filmoznawczej. Wychodzi z założenia, że przedmiot badań filmoznawstwa ma charakter graniczny, a sama dyscyplina kształtuje sie i rozwija na skrzyżowaniu dróg wiodących w różne strony. W całej historii refleksji nad filmem rywalizują ze sobą dwie przeciwstawne tendencje. Jedna z nich upatruje w filmoznawstwie dyscyplinę autonomiczną, wyspecjalizowaną, druga – zintegrowaną, łączącą dorobek licznych dyscyplin na płaszczyźnie możliwie szerokiej. Wszystkie one zmierzały ku wielorako pojmowanej interdyscyplinarności. Partnerstwo filmoznawstwa z innymi dyscyplinami, chęć nadążania za ich rozwojem, tendencje do anektowania wciąż nowych terenów niepoddanych jeszcze eksploracji niosły ze sobą ożywcze impulsy rozwojowe, tworzyły pole napięć, wyznaczały obszary pograniczne, na których nowe nauki rozwijają się najbardziej owocnie. Autorka wyodrębnia i analizuje cztery fazy w rozwoju filmoznawstwa: przednaukową, semiotyczno-strukturalna, antropologiczną (inaczej: kulturową) i medialną.
Słowa kluczowe:
filmoznawstwo, interdyscyplinarność, historia filmoznawstwaBibliografia
Carroll, John M. 1980. Toward a Structural Psychology of Cinema. The Hague.
DOI: https://doi.org/10.1515/9783110825619
Google Scholar
Filiciak, Mirosław. 2007. Kultura bliska ciału. W: H. Jenkins, Kultura konwergencji. Zderzenie starych i nowych mediów. Tłum. M. Bernatowicz, M. Filiciak. Warszawa.
Google Scholar
Gwóźdź, Andrzej. 1994. Do Czytelnika. W: A. Gwóźdź (red.). Prędkość i przyjemność. Kino i telewizja w dobie symulacji elektronicznej. Kielce.
Google Scholar
Hopfinger, Maryla. 2010. Literatura i media po 1989 roku. Warszawa.
Google Scholar
Jackiewicz, Aleksander. 1975. Antropologia filmu. Kraków.
Google Scholar
Jenkins, Henry. 2007. Kultura konwergencji. Zderzenie starych i nowych mediów. Tłum. M. Bernatowicz, M. Filiciak. Warszawa.
Google Scholar
Konorski, Jerzy. 1969. Integracyjna działalność mózgu. Warszawa.
Google Scholar
Kosińska-Krippner, Beata, Zbigniew Benedyktowicz. 2004. Teoria i historia filmu w Polsce w latach 1945-1990. „Kwartalnik Filmowy” 46.
Google Scholar
Książek-Konicka, Hanna. 1980. Semiotyka filmu. Wrocław.
Google Scholar
Lubelski, Tadeusz, Sowińska, Iwona, Syska, Rafał (red.). 2009. Historia kina, t. 1, Kino nieme. Kraków.
Google Scholar
Lubelski, Tadeusz, Sowińska, Iwona, Syska, Rafał (red.). 2011. Historia kina, t. 2, Kino klasyczne. Kraków.
Google Scholar
Lubelski, Tadeusz. 2010. Raport o stanie polskiego filmoznawstwa. „Kwartalnik Filmowy” 71-72.
Google Scholar
Ostaszewski, Jacek. 1999. Wprowadzenie. W: J. Ostaszewski (red.). Kognitywna teoria filmu. Kraków.
Google Scholar
Palczewska, Danuta. 1988. Wstęp. W: D. Palczewska, Z. Benedyktowicz (red.). Film i kontekst. Wrocław.
Google Scholar
Piaget, Jean. 1977. Psychologia i epistemologia. Tłum. Z. Zakrzewska. Warszawa.
Google Scholar
Pryluck, Calvin. 1988. Źródła znaczenia w filmie i telewizji. Tłum. J. Mach. Warszawa.
Google Scholar
Salt, Barry. 2003. Styl i technologia filmu: historia i analiza. Tłum. A. Helman. Łódź.
Google Scholar
Skowronek, Bogusław. 2012. Mediolingwistyka. Wprowadzenie. Kraków.
Google Scholar
Wyka, Kazimierz. 1964. Podróż do krainy nieprawdopodobieństwa. Kraków.
Google Scholar
Autorzy
Alicja Helmankwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Historyk i teoretyk filmu, emerytowany profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prowadzi badania w zakresie teorii filmu i kom- paratystyki. W dorobku naukowym ma ponad 20 książek autorskich, m.in.: Film faktów i film fikcji (1977), Przedmiot i metody filmoznawstwa (1985), Słownik pojęć filmowych (1991-1998), Historia semiotyki filmu, t. 1-2 (1992-1993), Twórcza zdrada. Filmowe adaptacje literatury (1998), Urok zmierzchu. Filmy Luchina Viscontiego (2002), Ten smutek hiszpański. Konteksty twórczości filmowej Carlosa Saury (2005), Odcienie czerwieni. Twórczość Filmowa Zhanga Yimou (2010), Ścieżkami utraconego czasu. Twórczość filmowa Chena Kaige (2012).
Statystyki
Abstract views: 81PDF downloads: 58
Licencja
Prawa autorskie (c) 2014 Alicja Helman
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Alicja Helman, Trudne rozwijanie niewykorzystanego potencjału , Kwartalnik Filmowy: Nr 103 (2018): Młode kino polskie – konfrontacja pokoleń
- Alicja Helman, Kulturowe konteksty twórczości filmowej Glaubera Rochy , Kwartalnik Filmowy: Nr 103 (2018): Młode kino polskie – konfrontacja pokoleń
- Alicja Helman, Transgresje i transformacje w twórczości filmowej Kornéla Mundruczó , Kwartalnik Filmowy: Nr 101-102 (2018): Kino europejskie XXI wieku
- Alicja Helman, Pajęcza gra miłosna, czyli o strategiach adaptacji Bernarda Bertolucciego , Kwartalnik Filmowy: Nr 100 (2017): O świętowaniu
- Alicja Helman, Ideologia − subkultura − breakdance. „Dzieci rock'n'rolla” Tiana Zhuangzhuanga , Kwartalnik Filmowy: Nr 91 (2015): Film między muzyką pop a popkulturą
- Alicja Helman, W poszukiwaniu sensu , Kwartalnik Filmowy: Nr 87-88 (2014): Film i teatr
- Alicja Helman, Dwa powroty , Kwartalnik Filmowy: Nr 89-90 (2015): Redefinicje klasyki
- Alicja Helman, Kultura zdeformowanych sensów , Kwartalnik Filmowy: Nr 89-90 (2015): Redefinicje klasyki
