Znad dworu panny Heleny przed dom Poety. Kategoria narracji a obecność autora w „Lawie” i „Bohini” Konwickiego
Abstrakt
Autor tekstu wskazuje na podobieństwo między narracją Lawy Konwickiego, filmowej adaptacji Mickiewiczowskich Dziadów, a narracją Bohini – powieści, którą Konwicki napisał bezpośrednio przed scenariuszem Lawy. Kaniecki zwraca również uwagę na podobieństwo kategorii autobiografizmu w tych dwóch dziełach (obydwa mają charakter paraboliczny), przy czym podkreśla, jak bardzo różni się w nich obecność autora. W przypadku Bohini narrator może być identyfikowany wprost z „ja” Konwickiego jako podmiotem sylleptycznym (określenie zaproponowane przez Ryszarda Nycza). Jeśli chodzi o Lawę, Poeta, który jest narratorem w filmie, jawi się równocześnie jako zarazem Mickiewicz i Konwicki.
Słowa kluczowe:
Tadeusz Konwicki, Adam Mickiewicz, autobiografizmBibliografia
Arlt Judith, „Ja” Konwickiego, Kraków 2007, s.73.
Google Scholar
Bereś Stanisław, Pół wieku czyśćca. Rozmowy z Tadeuszem Konwickim (1986), Kraków 2003, s.175.
Google Scholar
Czermińska Małgorzata, Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo – wyznanie – wyzwanie, Kraków 2000, s. 13-18.
Google Scholar
Eile Stanisław, Światopogląd powieści, Wrocław 1973, s. 26.
Google Scholar
Głowiński Michał, Anachronizm i konstrukcja czasu. Z problemów poetyki Żeromskiego, w: Głowiński Michał, Pisma wybrane, t. V, Intertekstualność, groteska, parabola, Kraków 2000, s. 390, 406-408.
Google Scholar
Janion Maria, Krwotok lawy, w: Janion Maria, Projekt krytyki fantazmatycznej. Szkice o egzystencjach ludzi iduchów, Warszawa 1991.
Google Scholar
Kłobukowski Miłosz, „Lawa”, czyli Konwickiego gra o „Dziady”, w: Scena i ekran. Przestrzeń dialogu interartystycznego, red. J. Skuczyński, P. Skrzypczak, Toruń 2007.
Google Scholar
Konwicki Tadeusz, Wiatr i pył, teksty wybrali i do druku przygotowali P. Kaniecki i T. Lubelski, Warszawa 2008, s. 398, 464, 469-470.
Google Scholar
Lubelski Tadeusz, Krewniacy z Litwy. Narodziny adaptacji z ducha wspólnoty, „Kwartalnik Filmowy” 59, 2007, s. 165.
Google Scholar
Majchrowski Zbigniew, Cela Konrada. Powracając do Mickiewicza, Gdańsk 1999, s. 198.
Google Scholar
Nowicki Stanisław, Romans z nicością, „Aneks” 49, 1988.
Google Scholar
Nycz Ryszard, Tropy „ja”. Koncepcje podmiotowości w literaturze polskiej ostatniego stulecia, w: Nycz Ryszard, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1997, s. 14.
Google Scholar
Sawicka Elżbieta, Nasi bracia w grzechach i świętości, „Odra” 1987, nr 12, s. 16-17.
Google Scholar
Sawicka Elżbieta, W szponach romantyzmu, „Odra” 1988, nr 1, s. 28.
Google Scholar
Szarża. Z Tadeuszem Konwickim o realizowanym przez niego filmie wg „Dziadów” rozmawia Ewa Berberyusz, „Tygodnik Powszechny” 1988, nr 37.
Google Scholar
Szniak Małgorzata, Powroty [relacja ze spotkania z widzami pokazu przedpremierowego w warszawskim kinie Tęcza], „Sztandar Młodych” 24 września 1989.
Google Scholar
Treugutt Stefan, „Beniowski”. Kryzys indywidualizmu romantycznego, wyd. II poprawione, Warszawa 1999.
Google Scholar
Walc Jan, Tadeusza Konwickiego przedstawianie świata (1975), Warszawa 2010, s. 28-29.
Google Scholar
Z Tadeuszem Konwickim o filmie „Lawa” według „Dziadów” A. Mickiewicza rozmawia Bożena Markowska, „Ethos” 1991, nr 1-2, s. 237-238.
Google Scholar
Zielińska Barbara, Konwicki okresu błękitnego, w: Zielińska Barbara, Namysły i pomysły. Szkice o literaturze współczesnej, Warszawa 1995, s. 86-87.
Google Scholar
Autorzy
Przemysław Kanieckikwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Polska
Ukończył polonistykę na UMK i antropologię na UW; w Instytucie Literatury Polskiej UMK obronił pracę doktorską napisaną pod opieką prof. Marii Kalinowskiej (monografia twórczości Tadeusza Konwickiego). Autor m.in. książkowego opracowania Lawy (2008); redaktor numeru pisma „Litteraria Copernicana” poświęconego twórczości Konwickiego (numer inauguracyjny: nr 1/2008; współredaktor: J. Speina) oraz wyboru mniejszych form prozatorskich pisarza Wiatr i pył (2008; współredaktor: T. Lubelski). Redaktor serii „Książek wybranych” Konwickiego (2010).
Statystyki
Abstract views: 26PDF downloads: 16
Licencja
Prawa autorskie (c) 2011 Przemysław Kaniecki
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Przemysław Kaniecki, Ludzie spotkani w Polsce. Nowela filmowa „Preparat 09” Tadeusza Konwickiego i Wiktora Woroszylskiego (1948) , Kwartalnik Filmowy: Nr 107 (2019): Podróż, (e)migracja, pielgrzymka
- Przemysław Kaniecki, Zbliżenie na biedronkę. Konwicki, Mach i ujęcie z niebyłej adaptacji , Kwartalnik Filmowy: Nr 118 (2022): Jedno ujęcie
- Przemysław Kaniecki, Komiks undergroundowy i animacje. Rozmowa z Krzysztofem Ostrowskim , Kwartalnik Filmowy: Nr 114 (2021): Zanieczyszczenie, brud, skaza
- Przemysław Kaniecki, Joanna „en face”. O filmie Feliksa Falka , Kwartalnik Filmowy: Nr 77-78 (2012): Polskie mity, polskie kompleksy
