O „Miłości” Michaela Hanekego trochę inaczej. Aporie cielesności

Sławomir Sikora

Abstrakt

Michael Haneke nie po raz pierwszy stawia przed swoimi widzami wyzwanie. Jak rozumieć to, co film przedstawia i ukazuje? Jak rozumieć to, co film „opowiada”? Autor eseju stara się wskazać na performatywny charakter filmu i wagę cielesności w przedstawieniu, „opowiedzeniu” tej historii. Twierdzi, że działania (wykonanie) są w tym filmie ważniejsze niż słowa i że to dlatego ten film może tak mocno oddziaływać na widza. „Performatywność” filmu wymusza na widzu inny rodzaj refleksji, zdecydowanie przekraczający łatwe do jednoznacznego zwerbalizowania znaczenia. Reżyser stawia też bardzo mocno kwestię samostanowienia człowieka, możliwości decydowania o własnym losie nawet wówczas, gdy ów los trudno wziąć już we „własne ręce”. Przedstawia sytuację, „miejsce”, gdzie jednostka najczęściej „przegrywa” ze zorganizowaną racją „społeczeństwa” opowiadającego się za życiem. Autor artykułu podnosi też kwestię adekwatności tytułu filmu. Dochodzi do wniosku, że zdanie Gabriela Marcela, który twierdzi, że kochać to znaczy mówić drugiej osobie: ty nigdy nie umrzesz, paradoksalnie jest bardzo adekwatne w odniesieniu do tego filmu.