Gra o człowieka. „Swój wśród obcych, obcy wśród swoich” Nikity Michałkowa

Łucja Demby

Abstrakt

Pełnometrażowy debiut fabularny Nikity Michałkowa, Swój wśród obcych, obcy wśród swoich (1974), odebrany był przez krytykę (a po latach oceniany przez samego reżysera), dość krytycznie. Uznano, że film ten jest zbyt brawurowy, że stanowi pole do popisu dla młodego, pełnego energii i wiary w siebie twórcy, który chce pokazać wszystkie swoje możliwości, popisać się. Mimo tej przesady w popisywaniu się swym talentem reżyserskim Michałkow z całą pewnością osiągnął swój cel: został dostrzeżony. Nawet jeśli krytykowano jego manierę reżyserską, która niekorzystnie odbiła się na komunikatywności filmu, przyznawano, że pojawiła się w kinie nowa osobowość. Demby skupia się na konstrukcji filmu przypominającej strukturę gry – nie ma tu znaczenia „prawda historyczna”, ważne jest tylko to, że walczą ze sobą dwie drużyny („Biali” i „Czerwoni”) i że w walce tej trzeba odnieść zwycięstwo, osiągnąć cel. Co jest tym celem? Prawdziwym trofeum, o które toczy się gra, jest prawda i odzyskanie wiary w człowieka. Owa gra ma jeszcze inne oblicze – to gra z medium filmowym, z niewyczerpanym źródłem, jakim jest kino.