Portret podwójny. Wizerunek depresji
Abstrakt
Beyond the Forest. Life in a Dying Culture in Transylvania Geralda Igora Hauzenbergera jest filmem przynajmniej kilkuwarstwowym. Zgodnie z podtytułem opowiada on o zamierającej/wymierającej, sięgającej jeszcze XII wieku kulturze emigrantów niemieckich w Transylwanii. Ale ten ogólny portret jest w istocie osobliwym portretem podwójnym: mężczyzny i kobiety mieszkających w oddalonych od siebie miejscowościach. Jak sądzę, dzięki temu mechanizmowi zestawienia autorowi udaje się wykreować płaszczyznę głębszego rozumienia, ale i zrozumienia dla Johanna Schuffa, postaci co najmniej kontrowersyjnej z uwagi nie tyle na młodzieńczą przeszłość (jako nastoletni chłopiec wstąpił do oddziałów Waffen SS), ile raczej na obecnie wyznawane rasistowskie poglądy, które nie przeszkadzają mu jednocześnie w stworzeniu szczególnych relacji z miejscowymi Cyganami. To portret niejednoznaczny, ale też osoba Schuffa staje się soczewką pozwalającą na głębsze zrozumienie wagi ideologii w życiu człowieka, pozwalającą spojrzeć też inaczej na zawiłą historię Europy.
Słowa kluczowe:
depresja, Gerald Igor Hauzenberger, TransylwaniaBibliografia
Clifford James, Introduction: Partial Truths, w: Writing Culture. The Poetics and Politics of Ethnography, red. J. Clifford, G. E. Marcus, University of California Press, Berkeley – Los Angeles – London 1986, s. 3.
Google Scholar
de Man Paul, Semiologia a retoryka, w: tenże, Alegorie czytania. Język figuralny u Rousseau, Nietzschego, Rilkego i Prousta, tłum. A. Przybysławski, Universitas, Kraków 2004.
Google Scholar
Jackson Michael, The Prose of Suffering and the Practice of Silence, „Spiritus” 2004, nr 4, s. 54.
DOI: https://doi.org/10.1353/scs.2004.0011
Google Scholar
Kozloff Max, Photos Within Photographs, w: tenże, Photography & Fascination, Addison House, Danbury 1979, s. 93.
Google Scholar
Kristeva Julia, Czarne słońce. Depresja i melancholia, tłum. M. P. Markowki, R. Ryziński, wstęp M. P. Markowki, Universitas, Kraków 2007, s. 6, 13.
Google Scholar
Marcus George, Użyteczność kategorii uczestnictwa w zmieniających się kontekstach antropologicznych badań terenowych, tłum. J. Jaxa-Rożen, w: Clifford Geertz – lokalna lektura, red. D. Wolska, M. Brocki, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2003.
Google Scholar
Owens Craig, Photography en abyme, „October” 1978, t. 5.
DOI: https://doi.org/10.2307/778646
Google Scholar
Schlögel Karl, Tragedia wypędzeń. O potrzebie opowiedzenia na nowo o pewnym europejskim wydarzeniu, „Zeszyty Literackie” 2004, nr 1 (85), s. 94.
Google Scholar
Toporow Władymir, O kosmologicznych źródłach wczesnohistorycznych opisów, tłum. R. Maślanko, w: Semiotyka kultury, wyb. i oprac. E. Janus, M. R. Mayenowa, PIW, Warszawa 1977.
Google Scholar
Autorzy
Sławomir Sikorakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Warszawski Polska
Adiunkt w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej (UW), gdzie prowadzi zaje.cia z zakresu antropologii wizualnej i refleksyjnej. Autor ksiiążki Fotografia. Miedzy dokumentem a symbolem (2004). Publikował m. in. w „Kontekstach”, „Czasie Kultury”, „Roczniku Historii Sztuki”, „Dialogu”, „Latarniku”.
Statystyki
Abstract views: 25PDF downloads: 10
Licencja
Prawa autorskie (c) 2009 Sławomir Sikora
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Sławomir Sikora, „Nie sądzić” i „Wielki strach” – dwa małe ważne filmy , Kwartalnik Filmowy: Nr 112 (2020): Polski dokument, polska animacja
- Sławomir Sikora, Poza formą i treścią. W stronę materialności , Kwartalnik Filmowy: Nr 115 (2021): Film formy, film treści
- Sławomir Sikora, Polskie Wesele AD 1968 z Szarym Człowiekiem w tle. Performowanie historii w „Usłyszcie mój krzyk” , Kwartalnik Filmowy: Nr 100 (2017): O świętowaniu
- Sławomir Sikora, Rouch i jego banda na ścieżkach dekolonizacji , Kwartalnik Filmowy: Nr 128 (2024): Dekolonizacja dyskursów filmowych
- Sławomir Sikora, O „Miłości” Michaela Hanekego trochę inaczej. Aporie cielesności , Kwartalnik Filmowy: Nr 83-84 (2013): Ciało w filmie
- Sławomir Sikora, „Ukryte” Michaela Hanekego jako eksperymentalny „dokument” performatywny , Kwartalnik Filmowy: Nr 82 (2013): Eksperyment. Film i sztuki audiowizualne
- Sławomir Sikora, Czy film obserwacyjny musi być realistyczny? („Cannibal Tours” Dennisa O’Rourke’a) , Kwartalnik Filmowy: Nr 75-76 (2011): Oblicza rzeczywistości
- Sławomir Sikora, Awangarda i tradycja w cieniu terroryzmu. Transkulturowe kino Leonarda Retela Helmricha , Kwartalnik Filmowy: Nr 70 (2010): Awangarda i film
- Sławomir Sikora, Kolorowe wątki. „Opowieści kutchańskich haftów” , Kwartalnik Filmowy: Nr 74 (2011): Rzeczy filmowe
- Sławomir Sikora, Zmieniające się podmioty narracji etnograficznych. Sprawozdanie z festiwalu NAFA (2010) , Kwartalnik Filmowy: Nr 71-72 (2010): Narracja w filmie
