„Niebezpieczne związki” − podróż w czasie i przestrzeni

Alicja Helman

Abstrakt

Zdaniem autorki filmy zrealizowane na podstawie powieści Choderlosa de Laclosa są odmienne niż powieść, a także nie podobne do siebie poza powierzchownie pojmowanymi związkami fabularnymi. Dzieje się tak nie tylko za sprawą twórczej zdrady, ale dlatego, że kino wpisało to dzieło w kontekst odmiennych kultur, umieszczając akcję w innych miejscach i okresach historycznych niż te, które proponował oryginał, a wreszcie transkrybując je na potrzeby innego medium. Prócz zmian, które twórcy chcieli wprowadzić, pojawiły się i takie, które wprowadzić musieli, realizując w efekcie kunsztowne wielokulturowe sploty. Autorka bierze pod uwagę głównie uwspółcześnione wersje powieści w reżyserii Rogera Vadima, Josée Dayan i Rogera Kumble’a, a także transkrypcję koreańską (Untold Scandal /reż. E J-Yong, 2003/) oraz film Miloša Formana Valmont, w którym dopatruje się pryzmatu czeskiego spojrzenia. Zdaniem Helman uwspółcześnianie powieści de Laclosa wynikało z intencji dowodzenia, że gry miłosne ludzi nam współczesnych są nie mniej wyrafinowane i perfidne niż u bohaterów powieści. Zmiany wymuszone przez realia dzisiejszych czasów są oczywiście mniej ciekawe niż przesunięcia natury psychologicznej i kulturowej. W konkluzji pojawia się opinia, że tym, co szczególnie eksplorują twórcy filmowi, jest dokonana przez pisarza egzegeza zła i przyczyn, dla których człowiek znajduje w nim upodobanie. Jest to jednak szczególny rodzaj zła – zło seksualne.