Kinowi Proteusze. Ciało jako narzędzie i środek artystyczny

Grażyna Stachówna

Abstrakt

Ciało ludzkie jest ważnym elementem kultury symbolicznej. Jego wiek, wygląd, ekspresja połączone z noszonym ubraniem, wykonywanymi ruchami, gestami i mimiką mogą być źródłem doznań estetycznych oraz skutecznym sposobem komunikacji niewerbalnej. Młodość – starość, uroda – brzydota, seksowność – aseksualność, elegancja – zaniedbanie itd. charakteryzują ludzi w życiu, definiują ich społecznie, stratyfikują klasowo. Poprzez ciało wyrażają się także wewnętrzne interakcje człowieka, jego zamierzenia, myśli i emocje. W specjalny sposób dotyczy to aktorów pojawiających się na scenie teatralnej i ekranie kinowym. Przedmiotem opisu są w eseju Stachówny ciała aktorów – „zmienne”, przekształcające się, będące środkiem wyrazu artystycznego, stające się elementem twórczej kreacji. Podrozdział Szminki, peruki i gorsety… autorka poświęca sztuce charakteryzacji ułatwiającej spektakularną zmianę cielesności, część Zmarszczki, skalpel i kolagen… – odważnemu wykorzystaniu wyglądu sprokurowanego aktorom przez czas i ich walce z postępującymi zmianami biologicznymi, zaś część Aktorski Proteusz – Benedict Cumberbatch – opisowi zmian wizerunkowych, jakie prezentuje w filmach ten angielski aktor.