Performatywne identyfikacje
Abstrakt
Geje przez lata odwoływali się do tekstów, podmiotów i znaków należących do kultury dominującej, nadając im alternatywne i subkulturowe znaczenia. Teksty te dostarczały im – zwłaszcza w epoce przedemancypacyjnej – języka pozwalającego wyrazić ich doświadczenia. Jagielski przedmiotem swego zainteresowania czyni związki łączące homoseksualnego widza z kobiecymi gwiazdami (diwami): analizuje powody, dla których gejowski widz tak chętnie podąża w stronę filmowych obrazów, rodowód fascynacji homoseksualistów diwami oraz wątpliwości, jakie rodzi ta afiliacja. Za ilustrację służy mu wizerunek Violetty Villas, kobiety-monstrum, która przez arbitrów dobrego smaku została uznana za odpad. Jej ciało było karnawałową maskaradą, ekscesem, którego nie sposób zaakceptować. Ale ciało to okazało się potworne dopiero w zderzeniu z kontekstem (PRL). Gwiazda w swym wizerunku łączyła to, co abiektalne z kampem, który przez parodystyczną hiperbolizację podważa dominujące wzorce płci i seksualności. Villas i „cioty” łączy miejsce, które przyszło im zająć – poza wszelkimi granicami.
Słowa kluczowe:
homoseksualność, queer, Violetta Villas, gender, diwaBibliografia
Babuscio, Jack. 1984. Camp and the Gay Sensibility. W: R. Dyer (red.). Gays and Film. New York: Zoetrope.
Google Scholar
Basiuk, Tomasz. 2002. Madres Embarazadas? W odmiennym stanie: Pedro Almodóvar, Elia Kazan i Tennessee Williams. W: T. Basiuk, D. Ferens, T. Sikora (red.). Odmiany odmieńca: mniejszościowe orientacje seksualne w perspektywie gender / A Queer Mixture: Gender Perspectives on Minority Sexual Identities. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk.
Google Scholar
Butler, Judith. 2008. Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości. Tłum. K. Krasuska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar
Cleto, Fabio. 2009. Międzynarodowa intryga. Szpiedzy pop i szykowne sekrety lat 60. Tłum. M. Perchuć. „Kwartalnik Filmowy” 66.
Google Scholar
Creed, Barbara. 2012. Potworna kobiecość. Tłum. A. Kowalcze-Pawlik. W: A. Gajewska (red.). Teorie wywrotowe. Antologia przekładów. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar
Doty, Alexander. 1997. Making Things Perfectly Queer. Interpreting Mass Culture. Minneapolis-London: University of Minnesota Press.
Google Scholar
Doty, Alexander. 2007. Introduction: There’s something about Mary. „Camera Obscura” 22 (2).
DOI: https://doi.org/10.1215/02705346-2007-001
Google Scholar
Dyer, Richard. 1984. Introduction. W: R. Dyer (red.). Gays and Film. New York: Zoetrope.
Google Scholar
Dyer, Richard. 2002. Entertainment and Utopia. W: R. Dyer. Only Entertainment. London-New York: Routledge.
Google Scholar
Dyer, Richard. 2004. Judy Garland and Gay Men. W: R. Dyer. Heavenly Bodies. Film Stars and Society, London-New York: Routledge.
Google Scholar
Farmer, Brett. 2000. Spectacular Passions. Cinema, Fantasy, Gay Male Spectatorships, Durham-London: Duke University Press.
DOI: https://doi.org/10.1515/9780822380252
Google Scholar
Farmer, Brett. 2005. The fabulous sublimity of gay diva worship. “Camera Obscura” 20 (2).
DOI: https://doi.org/10.1215/02705346-20-2_59-165
Google Scholar
Farmer, Brett. 2007. Julie Andrews make me gay. “Camera Obscura” 22 (2).
DOI: https://doi.org/10.1215/02705346-2007-007
Google Scholar
Hansen, Miriam. 1991. Babel and Babylon. Spectatorship in American Silent Film. Cambridge-Massachusetts-London: Harvard University Press.
Google Scholar
Kletowski, Piotr, Piotr Marecki. 2008. Żuławski. Przewodnik Krytyki Politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar
Kosofsky Sedgwick, Eve. 2003. Paranoid Reading and Reparative Reading, or, You’re So Paranoid, You Probably Think This Essay Is About You. W: E. Kosofsky Sedgwick. Touching Feeling: Affect, Pedagogy, Performativity. Durham-London: Duke University Press.
Google Scholar
Kowalcze-Pawlik, Anna. 2012. Obietnica potworności. W: A. Gajewska (red.). Teorie wywrotowe. Antologia przekładów. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar
Kurc, Mariusz. 2007. Diwy. „Replika” 1-2.
Google Scholar
Kurz, Iwona. 2005. Twarze w tłumie, Wizerunki bohaterów wyobraźni zbiorowej w kulturze polskiej lat 1955-1969, Warszawa: Świat Literacki.
Google Scholar
Maddison, Stephen. 2000. Fags, Hags and Queer Sisters. Gender Dissent and Heterosocial Bonds in Gay Culture. Basingstoke: Palgrave.
DOI: https://doi.org/10.1057/9780333985199
Google Scholar
Marszałek, Rafał. 1994. Film fabularny. W: R. Marszałek (red.). Historia filmu polskiego, t. VI, 1968-1972. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Google Scholar
Meyer, Moe. 2012. Dyskurs kampu. Rewindykacja. Tłum. A. Bartosz. „Teksty Drugie” 5.
Google Scholar
Mętrak, Krzysztof. 1971. Dzięcioł puka, licznik stuka. „Film” 24.
Google Scholar
Michalewicz, Iza, Jerzy Danilewicz. 2011. Villas: Nic przecież nie mam do ukrycia... Warszawa: Świat Książki.
Google Scholar
Moon, Michael, Eve Kosofsky Sedgwick. 1994. Divinity: A Dossier, A Performance Piece, A Little-Understood Emotion. W: E. Kosofsky Sedgwick. Tendencies, London: Routledge.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203202210
Google Scholar
O’Neill, Edward R. 2007. The m-m-mama of us all: Divas and the cultural logic of late ca(m)pitalism. “Camera Obscura” 22 (2).
DOI: https://doi.org/10.1215/02705346-2007-002
Google Scholar
Perkovich, Mike. 2012. Michaśki, kamp, pedały i literatura amerykańska. Tłum. J. Połtyn. „Teksty Drugie” 5.
Google Scholar
Robertson, Pamela. 2012. Jak jest zrobiony feministyczny kamp? Tłum. P. Sobolczyk. „Teksty Drugie” 5.
Google Scholar
Sontag, Susan. 1979. Notatki o kampie. Tłum. W. Wertenstein. „Literatura na Świecie” 9.
Google Scholar
Strauss, Frédéric. 2003. Almodóvar. Rozmowy. Tłum. O. Hedemann. Izabelin: Świat Literacki.
Google Scholar
Żurawiecki, Bartosz. 2005. Trzech panów w łóżku, nie licząc kota, Warszawa: Sic!
Google Scholar
Autorzy
Sebastian Jagielskikwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Asystent w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Opublikował Maskarady męskości. Pragnienie homospołeczne w polskim kinie fabularnym (2013), współredagował tom Ciało i seksualność w kinie polskim (2009).
Statystyki
Abstract views: 0PDF downloads: 0
Licencja
Prawa autorskie (c) 2013 Sebastian Jagielski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Sebastian Jagielski, Krzyk zatrzymany w stopklatce , Kwartalnik Filmowy: Nr 118 (2022): Jedno ujęcie
- Sebastian Jagielski, Zniewala czy wyzwala? „Dzieje grzechu” Waleriana Borowczyka jako film polityczny , Kwartalnik Filmowy: Nr 115 (2021): Film formy, film treści
- Sebastian Jagielski, „Ida”, utrata i wstyd , Kwartalnik Filmowy: Nr 103 (2018): Młode kino polskie – konfrontacja pokoleń
- Sebastian Jagielski, Blask męskiego związku. „Ziemia obiecana” Andrzeja Wajdy jako film kumpelski , Kwartalnik Filmowy: Nr Special Issue (2013): Polskie filmoznawstwo o kinie polskim
- Sebastian Jagielski, Dziewczyny, które gryzą. „Córki Dancingu” jako kino buntu , Kwartalnik Filmowy: Nr 100 (2017): O świętowaniu
