Dziewczyny, które gryzą. „Córki Dancingu” jako kino buntu
Abstrakt
W Córkach Dancingu (2015) Agnieszki Smoczyńskiej bohaterki-syreny samą swoją obecnością naruszają obowiązujący – patriarchalny i heteronormatywny – porządek społeczny. Ów film to kino wielkiej odmowy, przykład feministycznego i queerowego kontr-kina, które każe nam spojrzeć na rzeczywistość przez pryzmat potworów i niesie ze sobą obietnicę innego życia, porządku i pragnienia. Jagielski sytuuje film Smoczyńskiej w kontekście, po pierwsze, kampowej estetyki oraz cielesnych i abiektalnych gatunków (horroru, musicalu i melodramatu), po drugie zaś – negatywnych afektów: niespełnionej miłości, smutku, depresji, żalu, utraty czy gniewu. Koncentruje się on na obrazach potwornych, pokawałkowanych ciał oraz sadomasochistycznych, melodramatycznych i muzycznych performance’ów. „Wsteczność” – kampowa estetyka, abiektalne ciała, „słabe” afekty, niemodne artefakty – prowadzi widzów Córek Dancingu, jak dowodzi autor, w stronę utopii, nadziei i przyszłości.
Słowa kluczowe:
Agnieszka Smoczyńska, queer, kamp, syreny, ciało, feminizmBibliografia
„Janda wezwała kobiety do strajku i się zaczęło. Dziesiątki tysięcy osób skrzykują się na Facebooku.” September 26, 2016.
Google Scholar
Babuscio, Jack. “Camp and the Gay Sensibility.” In: Queer Cinema: The Film Reader, edited by Harry Benshoff, Sean Griffin, 121-136. New York-London: Routledge, 2004.
Google Scholar
Bakare, Lanre. “The Lure: Mermaid Musical a Splashy Distraction Until Lack of Story Seems Fishy.” The Guardian, January 24, 2016, https://www.theguardian.com/film/2016/jan/24/the-lure-mermaid-musical-a-splashy-distraction-until-lack-of-story-seems-fishy.
Google Scholar
Benshoff, Harry M. Monsters in the Closet. Homosexuality and the Horror Film. Manchester-New York: Manchester University Press, 1997.
Google Scholar
Bolesto, Robert. „Ciągnie mnie w nieskrępowaną zabawę.” rozm. Paweł Gawlik. Gazeta Wyborcza, April 22, 2016.
Google Scholar
Bolesto, Robert. „Pożytki z niszczenia.” rozm. Janusz Wróblewski. Polityka 17/18 (2017): 134-136.
Google Scholar
Carroll, Noël. Filozofia horroru albo paradoksy uczuć. trans. Mirosław Przylipiak. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2004.
Google Scholar
Cleto, Fabio. „Międzynarodowa intryga. Szpiedzy pop i szykowne sekrety lat 60.” trans. Maria Perchuć. Kwartalnik Filmowy 66 (2009): 6-36.
Google Scholar
Creed, Barbara. „Potworna kobiecość.” trans. Anna Kowalcze-Pawlik. In: Teorie wywrotowe. Antologia przekładów, edited by Agnieszka Gajewska, 523-535. Poznań: Wyd. Poznańskie, 2012.
Google Scholar
Cvetkovich, Ann. Depression: A Public Feeling. Durham-London: Duke University Press, 2012.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv11smrx4
Google Scholar
Czapliński, Przemysław. „Gry antropologiczne.” In: Kamp. Antologia przekładów, edited by Przemysław Czapliński, Anna Mizerka, 7-48. Kraków: Universitas, 2012.
Google Scholar
Dłużewska, Emilia. „Córki dancingu w prestiżowej The Criterion Collection.” Gazeta Wyborcza 166 (2017): 15.
Google Scholar
Dyer, Richard. Only Entertainment. London-New York: Routledge, 2002.
Google Scholar
Edelman, Lee. „Przyszłość to dziecinne mrzonki.” trans. Tomasz Sikora. In: Teorie wywrotowe. Antologia przekładów, edited by Agnieszka Gajewska, 675-711. Poznań: Wyd. Poznańskie, 2012.
Google Scholar
Edelman, Lee. No Future. Queer Theory and the Death Drive. Durham-London: Duke University Press, 2004.
DOI: https://doi.org/10.1215/9780822385981
Google Scholar
Ehrlich, David. “The Lure Is The Best Goth Musical About Man-Eating Mermaids Ever Made.” IndieWire, July 25, 2016.
Google Scholar
Farmer, Brett. Spectacular Passions. Cinema, Fantasy, Gay Male Spectatorships. Durham-London: Duke University Press, 2000.
DOI: https://doi.org/10.1515/9780822380252
Google Scholar
Flinn, Caryl. „Śmierci kampu.” trans. Marek Jastrzębiec-Mosakowski. In: Kamp. Antologia przekładów, edited by Przemysław Czapliński, Anna Mizerka, 551-595. Kraków: Universitas, 2012.
Google Scholar
Godzic, Wiesław. Film i psychoanaliza. Problem widza. Kraków: Wyd. UJ, 1991.
Google Scholar
Hanson, Ellis. “Lesbians Who Bite.” In: Out Takes. Essays on Queer Theory and Film, edited by Ellis Hanson, 183-222. Durham-London: Duke University Press, 1999.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv1131387.10
Google Scholar
Henderson, Odie. “Polish Mermaid Musical The Lure Gets Joyously Nasty.” The Village Voice, January 31, 2017, https://www.villagevoice.com/2017/01/31/polish-mermaid-musical-the-lure-gets-joyously-nasty.
Google Scholar
Johnston, Claire. „Kino kobiece jako kino buntu.” trans. Alicja Helman. Film na Świecie 384 (1991): 13-21.
Google Scholar
Kowalcze-Pawlik, Anna. „Obietnica potworności.” In: Teorie wywrotowe. Antologia przekładów, edited by Agnieszka Gajewska, 487-505. Poznań: Wyd. Poznańskie, 2012.
Google Scholar
Love, Heather. Feeling Backward. Loss and the Politics of Queer History. Cambridge-Massachusetts-London: Harvard University Press, 2007.
Google Scholar
Majewska, Ewa. „Słaby opór i siła bezsilnych. # Czarnyprotest kobiet w Polsce 2016.” Praktyka Teoretyczna, November 10, 2016, http://www.praktykateoretyczna.pl/ewa-majewska-slaby-opor-i-sila-bezsilnych-czarnyprotest-kobiet-w-polsce-2016.
Google Scholar
Majmurek, Jakub. „Drapieżne syreny z Warszawy.” Dziennik Opinii, September 18, 2015, http://krytykapolityczna.pl/kultura/film/drapiezne-syreny-z-warszawy-majmurek-z-gdyni.
Google Scholar
Medhurst, Andy. „Kamp.” trans. Przemysław Czapliński. In: Kamp. Antologia przekładów, edited by Przemysław Czapliński, Anna Mizerka, 118-143. Kraków: Universitas, 2012.
Google Scholar
Mulvey, Laura. „Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne.” trans. Jolanta Mach. In: Do utraty wzroku. Wybór tekstów, edited by Kamila Kuc, Lara Thompson, 33-47. Kraków-Warszawa: Korporacja Ha!Art, 2010.
Google Scholar
Muñoz, José Esteban. „Jak w niebie. Queerowa sztuka utopijna i wymiar estetyczny.” trans. Jan Burzyński, Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej 5 (2014), http://pismowidok.org/index.php/one/article/view/181/288.
DOI: https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1136
Google Scholar
Muñoz, José Esteban. „Uwodząc Utopię.” trans. Michał Abel Pelczar. In: Teorie wywrotowe. Antologia przekładów, edited by Agnieszka Gajewska, 797-810. Poznań: Wyd. Poznańskie, 2012.
Google Scholar
Neale, Stephen. Genre. London: British Film Institute, 1980.
Google Scholar
Pasternak, Karolina. „Krwiożercze syreny znad Wisły.” Newsweek Polska 39 (2015): 116-119.
Google Scholar
Potwory, hybrydy, mutanty. Pogranicza ludzkiej natury, edited by Ryszard Koziołek [et al.], Katowice: Wyd. FA-art, 2012.
Google Scholar
Prodeus, Adriana. „Córki Dancingu.” Kino 12 (2015): 67.
Google Scholar
Robertson, Pamela. „Jak się robi kamp feministyczny.” trans. Agnieszka Matkowska. In: Kamp. Antologia przekładów, edited by Przemysław Czapliński, Anna Mizerka, 92-117. Kraków: Universitas, 2012.
Google Scholar
Romney, Jonathan. “Film of the Week: The Lure.” Film Comment, February 2, 2017, https://www.filmcomment.com/blog/film-week-lure.
Google Scholar
Ross, Andrew. „Kamp: sposoby użycia.” trans. Ewa Rajewska. In: Kamp. Antologia przekładów, edited by Przemysław Czapliński, Anna Mizerka, 328-369. Kraków: Universitas, 2012.
Google Scholar
Scott, A. O. “2 Mermaids Walk Into a Strip Club (Things Get Weirder).” New York Times, February 1, 2017, https://www.nytimes.com/2017/01/31/movies/the-lure-review.html.
Google Scholar
Smoczyńska, Agnieszka, Kijowski, Kuba. „Zasada niehamowania wyobraźni.” rozm. Kinga Gałuszka. Pleograf 2 (2016), http://akademiapolskiegofilmu.pl/pl/historia-polskiego-filmu/pleograf/kino-plastyka/4/zasada-niehamowania-wyobrazni-z-agnieszka-smoczynska-i-kuba-kijowskim-rezyserka-i-autorem-zdjec-do-filmu-corki-dancingu-rozmawia-kinga-galuszka/550.
Google Scholar
Smoczyńska, Agnieszka. „Amerykanie zakochali się w Córkach dancingu.” rozm. Anna Bielak. Dziennik Gazeta Prawna, December 25, 2015, http://film.dziennik.pl/news/artykuly/508933,agnieszka-smoczynska-wywiad-amerykanie-zakochali-sie-w-corkach-dancingu.html.
Google Scholar
Smoczyńska, Agnieszka. „Knajpa jak wyspa.” rozm. Dominika Bierczyńska. Kino 12 (2015): 22-23.
Google Scholar
Smoczyńska, Agnieszka. „Mama – syrena, a ojciec – księgowy: horror, musical, Tarantino i PRL.” rozm. Mike Urbaniak. Wysokie Obcasy, January 2, 2016, http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,53662,19401280,mama-syrena-a-ojciec-ksiegowy.html.
Google Scholar
Smoczyńska, Agnieszka. „Polski horror.” rozm. Agata Trzebuchowska. Przekrój, August 25, 2017, https://przekroj.pl/kultura/polski-horror-agata-trzebuchowska.
Google Scholar
Smoczyńska, Agnieszka. „Polskie syreny w Ameryce.” rozm. Ewa Szponar, June 3, 2017, http://film.onet.pl/artykuly-i-wywiady/polskie-syreny-w-ameryce-rozmowa-z-agnieszka-smoczynska-wywiad/mbx8nq.
Google Scholar
Smoczyńska, Agnieszka. „Syreny nie chowają zębów – jak trzeba to zagryzają.” rozm. Albert Kiciński. Magazyn Filmowy SFP 52 (2015): 36-37.
Google Scholar
Sobolewski, Tadeusz. „Coś nowego idzie w polskim kinie.” Gazeta Wyborcza 219 (2015): 2.
Google Scholar
Sontag, Susan. “Notatki o kampie.” trans. Wanda Wertenstein. In: Kamp. Antologia przekładów, edited by Przemysław Czapliński, Anna Mizerka, 49-67. Kraków: Universitas, 2012.
Google Scholar
Weiss, Andrea. Vampires and Violets: Lesbians in the Cinema. New York: Penguin, 1992.
Google Scholar
Williams, Linda. “Film Bodies: Gender, Genre, Excess.” In: Film and Theory: An Anthology, edited by Robert Stam, Toby Miller, 207-221. Malden: Blackwell, 2000.
Google Scholar
Williams, Linda. Hard core. Władza, przyjemność i „szaleństwo widzialności”. trans. Justyna Burzyńska, Irena Hansz, Miłosz Wojtyna. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2010.
Google Scholar
Autorzy
Sebastian Jagielskikwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Filmoznawca, adiunkt w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor książki Maskarady męskości. Pragnienie homospołeczne w polskim kinie fabularnym (2013), współredaktor tomów: Ciało i seksualność w kinie polskim (2009) oraz Kino polskie jako kino transnarodowe (2017).
Statystyki
Abstract views: 91PDF downloads: 63
Licencja
Prawa autorskie (c) 2017 Sebastian Jagielski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Sebastian Jagielski, Krzyk zatrzymany w stopklatce , Kwartalnik Filmowy: Nr 118 (2022): Jedno ujęcie
- Sebastian Jagielski, Zniewala czy wyzwala? „Dzieje grzechu” Waleriana Borowczyka jako film polityczny , Kwartalnik Filmowy: Nr 115 (2021): Film formy, film treści
- Sebastian Jagielski, „Ida”, utrata i wstyd , Kwartalnik Filmowy: Nr 103 (2018): Młode kino polskie – konfrontacja pokoleń
- Sebastian Jagielski, Blask męskiego związku. „Ziemia obiecana” Andrzeja Wajdy jako film kumpelski , Kwartalnik Filmowy: Nr Special Issue (2013): Polskie filmoznawstwo o kinie polskim
