Podróż do Nowego Świata. Filmowa fikcja etnograficzna w perspektywie postkolonialnej
Krzysztof Loska
krzysztof.loska@uj.edu.plUniwersytet Jagielloński (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-4078-798X
Abstrakt
Wychodząc od stwierdzenia Jamesa Clifforda, że etnografia jest wytworem doświadczenia podróżniczego oraz odwołując się do koncepcji Michaela Taussiga, który w swoich badaniach plemion Ameryki Południowej uwzględnił dzieje podboju kolonialnego, wpływ działalności misjonarzy oraz rolę zapożyczeń kulturowych, Loska proponuje analizę kolumbijskiego filmu W objęciach węża (El abrazo de la serpiente, 2015, reż. Ciro Guerra) w perspektywie postkolonialnej. Film ten autor odczytuje jako próbę krytycznego spojrzenia na mit Amazonii, czyli europejską fantazję stworzoną przez odkrywców i podróżników poszukujących Raju Utraconego, ale również jako opowieść o wydziedziczeniu z tradycji, utracie pamięci przez ludność rdzenną, refleksję nad skutkami przemocy kolonialnej oraz hybrydyzacji (rozumianej jako przestrzeń ścierania się wpływów i mieszania się języków).
Słowa kluczowe:
Ciro Guerra, kino kolumbijskie, kolonializm, Amazonia, etnografiaBibliografia
Barthes, Roland. Światło obrazu. Uwagi o fotografii. Transl. Jacek Trznadel. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1996.
Google Scholar
Bhabha, Homi K. „The Third Space: Interview with Homi K. Bhabha”. In: Identity: Community, Culture, Difference, edited by Jonathan Rutherford, p. 207-221. London: Lawrence & Wishart, 1991.
Google Scholar
Clifford, James. On Ethnographic Allegory. In: Writing Culture: The Poetics and Politics of Ethnography, ed. J. Clifford, G. E. Marcus, Berkeley: University of California Press ,1986.
Google Scholar
Clifford, James. Routes: Travel and Translation in the Late Twentieth Century. Cambridge: Harvard University Press, 1997.
Google Scholar
Conrad, Joseph. Jądro ciemności. Transl. by Magda Heydel, Kraków: Wydawnictwo Znak, 2016.
Google Scholar
Davis, Wade. One River: Explorations and Discoveries in the Amazon Rain Forest. New York: Simon and Schuster, 1996.
Google Scholar
Davis, Wade. The Lost Amazon: The Pioneering Expeditions of Richard Evans Schultes. Vancouver: Douglas & McIntyre, 2004.
Google Scholar
Gandhi, Leela. Teoria postkolonialna. Wprowadzenie krytyczne. Trans. by Jacek Serwański, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2008.
Google Scholar
Graham, Tom. „Jungle Fever”. Sight and Sound 7 (2016): 42-44.
Google Scholar
Guillén, Michael. „Embrace of the Serpent: An Interview with Ciro Guerra”. Cineaste XLI, no. 2 (2016), volhttps://www.cineaste.com/spring2016/embrace-of-the-serpent-ciro-guerra.
Google Scholar
Hempel, Paul. „Theodor Koch-Grünberg and Visual Anthropology in Early Twentieth-Century German Anthropolog”. In: Photography, Anthropology and History: Expanding the Frame, edited by Elizabeth Edwards, Christopher Morton, p. 193-220. Farnham: Ashgate Publishing, 2009.
Google Scholar
Jagłowski, Mieczysław. „Causes and Sources of Millenarian Messianism of the Brazilian Sertões”, Revista del CESLA 20 (2017): 225-243.
Google Scholar
Koch-Grünberg, Theodor. Dos años entre los indios: viajes por el noroeste brasileño, 1903–1905, Bogotá: Editorial Universidad Nacional de Colombia, 1995.
Google Scholar
Koepnick, Lutz P. „Colonial Forestry: Sylvan Politics in Werner Herzog's Aguirre and Fitzcarraldo”. New German Critique 60 (1993): 133-159.
DOI: https://doi.org/10.2307/488669
Google Scholar
Langness, L. L., Frank, G. “Fact, Fiction and the Ethnographic Novel”, Anthropology and Humanism Quarterly 3, no. 1-2 (1978): 18-22.
DOI: https://doi.org/10.1525/ahu.1978.3.1-2.18
Google Scholar
Llosa, Mario Vargas. Marzenia Celta. Transl. by Marzena Chrobak. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2011.
Google Scholar
Loska, Krzysztof. Postkolonialna Europa: etnoobrazy współczesnego kina, Kraków: Universitas, 2016.
Google Scholar
Luna, Maria, Philippe Meers. „The Films of Ciro Guerra and the Making of Cosmopolitan Spaces in Colombian Cinema”. Alphaville: Journal of Film and Screen Media 14 (2017): 126–142.
DOI: https://doi.org/10.33178/alpha.14.07
Google Scholar
Mutis, Ana María. „El abrazo de la serpiente o la re-escritura del Amazonas dentrode una ética ecológica y poscolonial”. Hispanic Research Journal 19, no. 1 (2018): 29-40.
DOI: https://doi.org/10.1080/14682737.2018.1418990
Google Scholar
Nawrocka, Ewa. Opowieści o Raju utraconym: Przemiany topiki Raju w hispanoamerykańskiej powieści o selwie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010.
Google Scholar
Pratt, Mary Louise. Imperialne spojrzenie: Pisarstwo podróżnicze a transkulturacja. Transl. by Ewa Elżbieta Nowakowska. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011.
Google Scholar
Sá, Lúcia. „Germans and Indians in South America: Ethnography and the Idea of Text”. In: Myth: A New Symposium, edited by Gregory Schrempp, William Hansen, p. 61-71. Bloomington: Indiana University Press, 2002.
Google Scholar
Schmidt, Nancy J. “Ethnographic Fiction: Anthropology’s Hidden Literary Style”, Anthropology and Humanism Quarterly 9, no. 4 (1984): 11-14.
DOI: https://doi.org/10.1525/ahu.1984.9.4.11
Google Scholar
Schultes, Richard Evans, Albert Hofmann, Christian Rätsch. Plants ot the Gods Their Sacred, Healing, and Hallucinogenic Powers. Rochester: Healing Arts Press, 2001.
Google Scholar
Sierra, G.P. La fiebre del caucho en Colombia, Bogotá 2011, http://www.banrepcultural.org/blaavirtual/revistas/credencial/octubre2011/la-fiebre-del-caucho-en-colombia.
Google Scholar
Taussig, Michael. Shamanism, Colonialism, and the Wild Man: A Study in Terror and Healing, Chicago: Chicago University Press, 1987.
DOI: https://doi.org/10.7208/chicago/9780226790114.001.0001
Google Scholar
White, Hayden. Proza historyczna. Transl. by Ewa Domańska, Kraków: Universitas 2009.
Google Scholar
Wright, Robin M., Jonathan D. Hill. „History, Ritual, and Myth: Nineteenth Century Millenarian Movements in the Northwest Amazon”, Ethnohistory 33, no. 1 (1986): 31-54.
DOI: https://doi.org/10.2307/482508
Google Scholar
Autorzy
Krzysztof Loskakrzysztof.loska@uj.edu.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0003-4078-798X
Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyrektor Instytutu Sztuk Audiowizualnych tamże, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami, redaktor naczelny „TransMissions: Journal of Film & Media Studies”. Zajmuje się kulturą japońską i historią filmu. Autor publikacji naukowych, w tym dwunastu książek, m.in.: Dziedzictwo McLuhana – między nowoczesnością a ponowoczesnością (2001), Hitchcock: autor wśród gatunków (2002), David Cronenberg: rozpad ciała, rozpad gatunku (2003, wspólnie z A. Pitrusem), Tożsamość i media. O filmach Atoma Egoyana (2006), Poetyka filmu japońskiego (2009), Kenji Mizoguchi i wyobraźnia melodramatyczna (2012), Nowy film japoński (2013), Mistrzowie kina japońskiego (2015), Postkolonialna Europa: etnoobrazy współczesnego kina (2016).
Statystyki
Abstract views: 574PDF downloads: 419
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Krzysztof Loska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Krzysztof Loska, Wizerunek imigranta w filmach Katarzyny Klimkiewicz , Kwartalnik Filmowy: Nr 92 (2015): Kino polskie i polityka
- Krzysztof Loska, Hybrydowość i transkulturowy pejzaż muzyczny w kinie diasporycznym , Kwartalnik Filmowy: Nr 91 (2015): Film między muzyką pop a popkulturą
- Krzysztof Loska, Czas utracony – nostalgia i trauma w postkolonialnym filmie francuskim , Kwartalnik Filmowy: Nr 86 (2014): Wymiary czasu