Od Powstania Warszawskiego do Czarnych Panter. Jak Edward Laudański stał się Edouardem de Laurotem
Łukasz Kiełpiński
kielpinski.lukasz@gmail.comUniwersytet Warszawski (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-4977-9089
Abstrakt
Tekst jest poświęcony zapomnianej (szczególnie w rodzimym filmoznawstwie) postaci ze świata filmu, która wywarła znaczący wpływ na historię kina pomiędzy latami 50. a 70. XX w. Edward Laudański, znany na Zachodzie jako Edouard (lub Yves) de Laurot, w polskojęzycznej literaturze jest obecny przede wszystkim w ramach historiografii Powstania Warszawskiego, w którym brał aktywny udział. Na podstawie kwerendy bibliotecznej i zasobów wybranych archiwów autor tekstu stara się zarysować trajektorię życia Laudańskiego od udziału w Powstaniu Warszawskim, przez okres współpracy m.in. z Orsonem Wellesem czy Federico Fellinim oraz współtworzenie z braćmi Mekasami czasopisma „Film Culture”, aż po wspieranie lewicowego ruchu cinéma engagé na przełomie lat 60. i 70. XX w. Celem tekstu jest również pokazanie, że teoria filmu rozwijana przez Laudańskiego wciąż pozostaje inspirująca, a także odpowiedzenie na pytanie, dlaczego Jonas Mekas stał się legendą filmu, podczas gdy jego pochodzący z Polski bliski współpracownik został zapomniany.
Słowa kluczowe:
Edouard de Laurot, Yves de Laurot, Edward Laudański, Jonas Mekas, Powstanie WarszawskieBibliografia
Brenez, N. (2007). Abel Ferrara (tłum. A Martin). Urbana – Chicago: University of Illinois Press.
Google Scholar
Brenez, N. (2011). Edouard de Laurot: Engagement as Prolepsis. Third Text, 25 (1), ss. 55-65.
DOI: https://doi.org/10.1080/09528822.2011.545614
Google Scholar
Buck-Morss, S. (2014). Hegel, Haiti i historia uniwersalna (tłum. K. Bojarska). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
DOI: https://doi.org/10.36854/widok/2013.3.1281
Google Scholar
De Laurot, E. (1955). Towards a Theory of Dynamic Realism. Film Culture, (1), ss. 2-14.
Google Scholar
De Laurot, E. (1962). From Alienation to Cinema. Film Culture, (25), ss. 66-68.
Google Scholar
De Laurot, Y. (1967). Engaged Cinema in the United States. Cinéaste, 1 (3), ss. 16-17, 29.
Google Scholar
De Laurot, Y. (1970). Yves de Laurot Defines Cinema Engagé. Cinéaste, 3 (4), ss. 2-15.
Google Scholar
Gunning, T. (1992). „Loved Him, Hated It”: An Interview with Andrew Sarris. W: D. E. James (red.), To Free the Cinema: Jonas Mekas & The New York Underground (ss. 62-82). Princeton: Princeton University Press.
DOI: https://doi.org/10.1515/9780691219554-005
Google Scholar
Kael, P. (1966). I Lost It at the Movies. New York: Bantam Books.
Google Scholar
Kurdwanowski, J. (2004). Jak wybrałem wolność na Zachodzie i inne wspomnienia (wyd. 3). Warszawa. https://www.academia.edu/19744181/Jak_wybralem_wolnosc_na_zachodzie
Google Scholar
Kurdwanowski, J. (2004). Mrówka na szachownicy. https://www.scribd.com/document/769395659/Jan-Kurdwanowski-Mrowka-na-szachownicy-Wspomnienia--%C5%BCo%C5%82nierza-Powstania-Warszawskiego-19
Google Scholar
Martin, A. (2022). Standing Up Too Close or Back Too Far?: A Slanted History of Close Film Analysis. W: K. Stevens (red.), The Oxford Handbook of Film Theory (ss. 654-680). New York: Oxford University Press.
DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780190873929.013.16
Google Scholar
Mekas, J. (2007). Nie miałem dokąd iść (tłum. M. Wawrzyńczak). Sejny: Pogranicze.
Google Scholar
Mekas, J. (2019). I Seem to Live: The New York Diaries, Vol. 1, 1950-1969. Leipzig: Spector Books.
Google Scholar
Milton, D. S. (2014). Edouard de Laurot: Film Genius and Lunatic. https://web.archive.
Google Scholar
org/web/20160304040000/http://www.dsmilton.com/2014/09/edouard-de-laurot-film-genius-lunatic/#more-575
Google Scholar
Pinares, M. (1970-1971). „Film Culture Reader” by P. Adams Sitney. Cinéaste, 4 (3), ss. 47-48.
Google Scholar
Pruitt, J. (1992). Jonas Mekas: A European Critic in America. W: D. E. James (red.), To Free the Cinema: Jonas Mekas & The New York Underground (ss. 51-61). Princeton: Princeton University Press.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv15r584r.7
Google Scholar
Rubinstein, R. (2014). Missing Footage. The White Review. https://www.thewhitereview.org/feature/missing-footage
Google Scholar
Tomkins, C. (1973, 6 stycznia). All Pockets Open. The New Yorker, ss. 31-49. https://jonasmekas.com/images/new-yorker-profile.pdf
Google Scholar
Autorzy
Łukasz Kiełpińskikielpinski.lukasz@gmail.com
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0003-4977-9089
Doktorant w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Publikował m.in. w „Kwartalniku Filmowym”, „Widoku”, „Kulturze Współczesnej” i „Ekranach”. Obecnie realizuje finansowany przez MNiSW grant „Perły nauki” (dawniej „Diamentowy grant”) dotyczący początków filmowych praktyk diarystycznych. Badania w tym zakresie prowadził na Uniwersytecie w Toronto w ramach Joanna DeMone Graduate Student Award (2023- -2024) oraz w Institut für die Wissenschaften vom Menschen (IWM) w Wiedniu w ramach Jerzy Giedroyc Junior Visiting Fellowship (2024-2025). Wyróżniony i nagrodzony w – odpowiednio – XXVI i XXVII edycji Konkursu im. Krzysztofa Mętraka. Interesuje się stykiem filmu i filozofii, psychoanalizą, teoriami afektów oraz historią kultury XX w.
Statystyki
Abstract views: 31PDF downloads: 17
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Łukasz Kiełpiński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Łukasz Kiełpiński, Ucieleśniony odbiór tańca w filmie. Przypadek „Climaksu” Gaspara Noé , Kwartalnik Filmowy: Nr 111 (2020): Zmysły i afekty
- Łukasz Kiełpiński, W stronę Nowej Szczerości. Konceptualizowanie przemian wrażliwości w najnowszym kinie polskim , Kwartalnik Filmowy: Nr 119 (2022): (Nowa) teoria filmu
