O konsekwencjach dorastania w autorytarnej wspólnocie. Wokół „Białej wstążki” Michaela Hanekego
Abstrakt
Autor traktuje Białą wstążkę (2009) Michaela Hanekego jako film opisujący dorastanie w społeczności autorytarnej opartej na różnych rodzajach dominacji. Umieszczając film w kontekście bliskiej reżyserowi tradycji intelektualnej (Reich, Foucault, Fromm), autor bada ośrodki, obszary oraz konteksty władzy w społeczności, w której dorastają dziecięcy bohaterowie opowieści. Społeczność Eichwaldu okazuje się wspólnotą opartą na stłumieniu seksualności oraz teatralizacji życia codziennego. Dzieci kreują w tym świecie sferę buntu, karząc dorosłych za ich występki. Efektem jest rozpad rodzin zamieszkujących Eichwald. Studium przyczyn dziecięcej przemocy stanowi dla Hanekego punkt wyjścia do rozważań na temat niemieckiej historii, rozważań zapowiedzianych już w scenie otwierającej film. W końcowej części artykułu autor dekonstruuje status opowieści, sugerując, że owa historia dorastania jest opowiadana z perspektywy czasu przez jednego z dziecięcych bohaterów.
Słowa kluczowe:
Michael Haneke, autorytaryzm, Wilhelm ReichBibliografia
Ariès, Philippe. 1995. Historia dzieciństwa. Tłum. M. Ochab. Gdańsk: Wydawnictwo Marabut.
Google Scholar
Foucault, Michel. 2009. Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. tłum. T. Komendant. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Google Scholar
Foucault, Michel. 2010. Historia seksualności. Tłum. B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
Fromm, Erich. 2005. Ucieczka od wolności. Tłum. O. i A. Ziemilscy. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar
Laqueur, Thomas. 2006. Samotny seks. Kulturowa historia masturbacji. Tłum. M. Kaczyński i in. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Reich, Wilhelm. 2009. Psychologia mas wobec faszyzmu. Tłum. E. Drzazgowska, M. Abraham-Diefenbach. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Google Scholar
Vovelle, Michel. 2004. Śmierć w cywilizacji Zachodu. Tłum. T. Swoboda, M. Ochab, M. Sawiczewska-Lorkowska, D. Senczyszyn. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
Autorzy
Antoni Michnikkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Warszawski Polska
Absolwent Instytutu Historii Sztuki UW, student Kolegium MISH UW. Członek-założyciel Grupy ETC, współpracownik Stowarzyszenia im. Stanisława Brzozowskiego. Publikował m.in. w „Zeszytach Literackich”, „Kontekstach”, „Glissandzie”. Zajmuje się kręgiem kultury niemieckiej oraz związkami muzyki z wizualnością.
Statystyki
Abstract views: 0PDF downloads: 0
Licencja
Prawa autorskie (c) 2013 Antoni Michnik
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Antoni Michnik, Ścieżki Chrisa Watsona. Afekty i performatywna sprawczość nagrań terenowych w kinie doby katastrofy ekologicznej , Kwartalnik Filmowy: Nr 111 (2020): Zmysły i afekty
- Antoni Michnik, Techniki audiowizualnej rewitalizacji przeszłości – „I młodzi pozostaną” Petera Jacksona , Kwartalnik Filmowy: Nr 113 (2021): Film i technologia
- Antoni Michnik, Między OP-em, EPI i Fluxusem. „The Flicker” Tony’ego Conrada jako przykład artystycznej strategii symulacji działania substancji psychoaktywnych , Kwartalnik Filmowy: Nr 93-94 (2016): Kino amerykańskie
- Antoni Michnik, Dyskretny urok „populuxe” – intertekstualne wędrówki scen z „Design for Dreaming” , Kwartalnik Filmowy: Nr 97-98 (2017): Wędrujące motywy
