Podmiot, czas, światło. Gaspara Noé eksperymenty z realizmem we „Wkraczając w pustkę”
Abstrakt
Tekst dotyczy filmu Gaspara Noé Wkraczając w pustkę (Enter the Void, 2009). Autor analizuje sposoby przedstawiania rzeczywistości przez Noé w odniesieniu do różnych koncepcji poszerzania realizmu. Zestawia Wkraczając w pustkę z XIX-wiecznym malarstwem francuskim oraz różnymi nurtami kinematografii i sztuk wizualnych lat 60.: filmem strukturalnym, 2001: Odyseją kosmiczną Stanleya Kubricka, op-artem, multimedialnymi eksperymentami Andy’egoWarhola, obiektami Dana Flavina oraz Bruce’a Naumana. Opierając się na myśli Michaela Frieda oraz Roberta Smithsona, Michnik rozważa zastosowane przez reżysera modele widzenia oraz stosunek jego filmu do czasu. Analizuje również wykorzystanie przez Noé Tybetańskiej Księgi Umarłych. Wykorzystuje koncepcje „traumatycznego realizmu” Hala Fostera, „realizmu magicznego” w ujęciu Fredrica Jamesona oraz „subiektywnego realizmu” ojca reżysera, wybitnego argentyńskiego artysty Luisa Felipe Noé.
Słowa kluczowe:
Gaspar Noé, realizm, Michael Fried, Robert SmithsonBibliografia
Arévalo Antonio, Ivan Navarro. „We do not need any flags”, http://www.artealdia.com/International/Contents/Artists/Iva_n_Navarro (dostęp: 8.11.2011).
Google Scholar
Benjamin Walter, Pasaże, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, s. 469-470 [M 3 a, 4], 586-592 [R].
Google Scholar
Berg Gretchen, Andy: My True Story, „Los Angeles Free Press”, 17.03.1963, s. 3.
Google Scholar
Bruce Nauman, red. R. C. Morgan, John Hopkins University Press, Baltimore 2002, s. 163-173.
Google Scholar
Clark Thomas James, The Painting of Modern Life. Paris in the art of Manet and his Followers, Princeton University Press, Princeton 1999, s. 23-78.
Google Scholar
Crary Jonathan, Zawieszenia percepcji. Uwaga, spektakl i kultura nowoczesna, tłum. Ł. Zaremba, I. Kurz, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009, s. 111-119.
Google Scholar
Dunne John William, An Experiment with Time, Faber and Faber, London, 1946.
Google Scholar
Dunne John William, The Serial Universe, Faber and Faber, London, 1934.
Google Scholar
Feldman Paula, Site-Specific Installations in the Netherlands 1966-68 „The Burlington Magazine” 2003, t. 145, s. 721-724. http://www.denofgeek.com/movies/605889/gaspar_no_interview_enter_the_void_illegal_substances_and_life_after_death.html (dostęp: 8.11.2011).
Google Scholar
Fer Briony, The Infinite Line. Re-making Art after Modernism, Yale University Press, New Haven – London 2004, s. 65-83.
Google Scholar
Flavin Dan, Writings, w: Dan Flavin. The Architecture of Light, red J. F. Ragheb, Solomon R. Guggenheim Foundation – Deutsche Guggenheim, New York – Berlin, s. 85.
Google Scholar
Foster Hal, Death in America, „October” 1996, t. 75, s. 36-59.
Google Scholar
Fried Michael, Absorption and Theatricality. Painting and Beholder in the Age of Diderot, University of California Press, Berkeley 1980.
Google Scholar
Fried Michael, Caillebotte’s Impressionism, „Representations” 1999, nr 66, s. 1-51.
DOI: https://doi.org/10.2307/2902878
Google Scholar
Fried Michael, Courbet’s Realism, University of Chicago Press, Chicago – London 1990.
Google Scholar
Fried Michael, Manet in his Generation. The Face of Painting in the 1860’s, „Critical Inquiry” 1992, t. 19, nr 1, s. 33, 53-68.
DOI: https://doi.org/10.1086/448662
Google Scholar
Fried Michael, Manet’s Modernism, University of Chicago Press, Chicago – London 1996.
Google Scholar
Fried Michael, Toward a Supreme Fiction. Genre and Beholder in the Art Cricism of Diderot and His Contemporaries, „New Literary History” 1975, t. 6, nr 3, s. 543-585.
DOI: https://doi.org/10.2307/468466
Google Scholar
Hope Cat, Infrasonic Music, „Leonardo Music Journal” 2009, t. 19, s. 53.
DOI: https://doi.org/10.1162/lmj.2009.19.51
Google Scholar
http://thebombparty.blogspot.com/2010/11/gaspar-noe-read-through-fredric-jameson.html (dostęp: 8.11.2011).
Google Scholar
http://www.avclub.com/articles/gaspar-noe,45554/ (dostęp: 8.11.2011).
Google Scholar
Jameson Fredric, On Magical Realism in Film, „Critical Inquiry” 1986, t. 12, nr 2, s. 301-325.
DOI: https://doi.org/10.1086/448333
Google Scholar
Joselit David, Abbie Hoffman, Andy Warhol, and Sixties Media Politics, „Grey Room” 2002, nr 8, s. 62-79.
DOI: https://doi.org/10.1162/15263810260201607
Google Scholar
Joselit David, Abbie Hoffman, Andy Worhol Exploding Plastic Inevitable, „Grey Room” 2002, nr 8, s. 80-107;
DOI: https://doi.org/10.1162/15263810260201616
Google Scholar
Jung Eun Young, The Legacies of Marcel Duchamp and Vladimir Tatlin in Dan Flavin’s Fluorescent Light Installations of the 1960’s, dysertacja na University of Illionois w Urbana-Champaign, 2006, s. 106-112.
Google Scholar
Krauss Rosalind, The Optical Unconscious, MIT Press, Cambridge – London 1993, s. 216-218.
Google Scholar
Kraynak Janet, Dependent Participation. Bruce Nauman’s Environments, „Grey Room” 2003, nr 10, s. 24.
DOI: https://doi.org/10.1162/15263810260573245
Google Scholar
LaBelle Brandon, Background Noise. Perspectives on Sound Art, Continuum, New York – London 2008, s. 99-132.
Google Scholar
Lee Pamela, Chronophobia. On Time in the Art. Of the 1960s, The MIT Press, Cambridge – London 2004, s. 169-176, 192-195.
Google Scholar
Noé Luis Felipe, Untitled text, w: Listen, Here, Now! Argentine Art of the 1960’s. Writing of the Avant-Garde, red. I. Katzenstein, A. Giunta i in., The Museum of Modern Art, New York 2004, s. 62-71.
Google Scholar
Oster Gerald, Auditory Beats in the Brain, „Scientific American” 1973, październik, s. 94-102)
DOI: https://doi.org/10.1038/scientificamerican1073-94
Google Scholar
Reynolds Simon, Pres Joy, Sex Revolts, Harvard University Press, Cambridge 1996, s. 127, 159-180.
Google Scholar
Rosales Rodríguez Agnieszka, Śladami dawnych mistrzów. Mit Holandii złotego wieku w dziewiętnastowiecznej kulturze artystycznej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008, s. 55-69.
Google Scholar
Smithson Robert, Entropy and the New Monuments, w: The Writings of Robert Smithson, red. J. Flam, University of California Press, Berkeley 1996; wersja on-line: http://www.robertsmithson.com/essays/entropy_and.htm (dostęp: 8.11.2011).
Google Scholar
Smithson Robert, Letter to the Editor, w: The Writings of Robert Smithson, red. J. Flam, University of California Press, Berkeley – Los Angeles 1966, s. 66.
Google Scholar
Tybetańska Księga Umarłych, tłum. I. Kania, Oficyna Literacka, Kraków 1991.
Google Scholar
Warhol Andy, The Philosophy of Andy Warhol, Harcourt Brace Jovanovich, New York 1975, s. 91).
Google Scholar
Youngblood Gene, Expanded Cinema, Clake, Irwin & Company Limited, Toronto – Vancouver 1970, s. 102-105.
Google Scholar
Autorzy
Antoni Michnikkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Warszawski Polska
Student Kolegium MISH na UW, prowadzi wykłady w ramach Uniwersytetu Krytycznego, współpracownik Domu Spotkań z Historią; zajmuje się problemami z kręgu kultury niemieckiej oraz interakcjami muzyki i sztuk wizualnych; publikował m.in. w „Kwartalniku Filmowym”, „Kontekstach”, „Zeszytach Literackich”, „Glissandzie”, „Wyspie”.
Statystyki
Abstract views: 28PDF downloads: 9
Licencja
Prawa autorskie (c) 2011 Antoni Michnik

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Antoni Michnik, Ścieżki Chrisa Watsona. Afekty i performatywna sprawczość nagrań terenowych w kinie doby katastrofy ekologicznej , Kwartalnik Filmowy: Nr 111 (2020): Zmysły i afekty
- Antoni Michnik, Techniki audiowizualnej rewitalizacji przeszłości – „I młodzi pozostaną” Petera Jacksona , Kwartalnik Filmowy: Nr 113 (2021): Film i technologia
- Antoni Michnik, Między OP-em, EPI i Fluxusem. „The Flicker” Tony’ego Conrada jako przykład artystycznej strategii symulacji działania substancji psychoaktywnych , Kwartalnik Filmowy: Nr 93-94 (2016): Kino amerykańskie
- Antoni Michnik, Dyskretny urok „populuxe” – intertekstualne wędrówki scen z „Design for Dreaming” , Kwartalnik Filmowy: Nr 97-98 (2017): Wędrujące motywy
- Antoni Michnik, O konsekwencjach dorastania w autorytarnej wspólnocie. Wokół „Białej wstążki” Michaela Hanekego , Kwartalnik Filmowy: Nr 81 (2013): Dziecko i film
- Antoni Michnik, „Gesamtkunstwerk” w dobie postmodernizmu. Peter Greenaway i walizki Tulse’a Lupera , Kwartalnik Filmowy: Nr 70 (2010): Awangarda i film