Podmiot, czas, światło. Gaspara Noé eksperymenty z realizmem we „Wkraczając w pustkę”

Antoni Michnik

kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Warszawski (Polska)

Abstrakt

Tekst dotyczy filmu Gaspara Noé Wkraczając w pustkę (Enter the Void, 2009). Autor analizuje sposoby przedstawiania rzeczywistości przez Noé w odniesieniu do różnych koncepcji poszerzania realizmu. Zestawia Wkraczając w pustkę z XIX-wiecznym malarstwem francuskim oraz różnymi nurtami kinematografii i sztuk wizualnych lat 60.: filmem strukturalnym, 2001: Odyseją kosmiczną Stanleya Kubricka, op-artem, multimedialnymi eksperymentami Andy’egoWarhola, obiektami Dana Flavina oraz Bruce’a Naumana. Opierając się na myśli Michaela Frieda oraz Roberta Smithsona, Michnik rozważa zastosowane przez reżysera modele widzenia oraz stosunek jego filmu do czasu. Analizuje również wykorzystanie przez Noé Tybetańskiej Księgi Umarłych. Wykorzystuje koncepcje „traumatycznego realizmu” Hala Fostera, „realizmu magicznego” w ujęciu Fredrica Jamesona oraz „subiektywnego realizmu” ojca reżysera, wybitnego argentyńskiego artysty Luisa Felipe Noé.


Słowa kluczowe:

Gaspar Noé, realizm, Michael Fried, Robert Smithson

Arévalo Antonio, Ivan Navarro. „We do not need any flags”, http://www.artealdia.com/International/Contents/Artists/Iva_n_Navarro (dostęp: 8.11.2011).
  Google Scholar

Benjamin Walter, Pasaże, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, s. 469-470 [M 3 a, 4], 586-592 [R].
  Google Scholar

Berg Gretchen, Andy: My True Story, „Los Angeles Free Press”, 17.03.1963, s. 3.
  Google Scholar

Bruce Nauman, red. R. C. Morgan, John Hopkins University Press, Baltimore 2002, s. 163-173.
  Google Scholar

Clark Thomas James, The Painting of Modern Life. Paris in the art of Manet and his Followers, Princeton University Press, Princeton 1999, s. 23-78.
  Google Scholar

Crary Jonathan, Zawieszenia percepcji. Uwaga, spektakl i kultura nowoczesna, tłum. Ł. Zaremba, I. Kurz, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009, s. 111-119.
  Google Scholar

Dunne John William, An Experiment with Time, Faber and Faber, London, 1946.
  Google Scholar

Dunne John William, The Serial Universe, Faber and Faber, London, 1934.
  Google Scholar

Feldman Paula, Site-Specific Installations in the Netherlands 1966-68 „The Burlington Magazine” 2003, t. 145, s. 721-724. http://www.denofgeek.com/movies/605889/gaspar_no_interview_enter_the_void_illegal_substances_and_life_after_death.html (dostęp: 8.11.2011).
  Google Scholar

Fer Briony, The Infinite Line. Re-making Art after Modernism, Yale University Press, New Haven – London 2004, s. 65-83.
  Google Scholar

Flavin Dan, Writings, w: Dan Flavin. The Architecture of Light, red J. F. Ragheb, Solomon R. Guggenheim Foundation – Deutsche Guggenheim, New York – Berlin, s. 85.
  Google Scholar

Foster Hal, Death in America, „October” 1996, t. 75, s. 36-59.
  Google Scholar

Fried Michael, Absorption and Theatricality. Painting and Beholder in the Age of Diderot, University of California Press, Berkeley 1980.
  Google Scholar

Fried Michael, Caillebotte’s Impressionism, „Representations” 1999, nr 66, s. 1-51.
DOI: https://doi.org/10.2307/2902878   Google Scholar

Fried Michael, Courbet’s Realism, University of Chicago Press, Chicago – London 1990.
  Google Scholar

Fried Michael, Manet in his Generation. The Face of Painting in the 1860’s, „Critical Inquiry” 1992, t. 19, nr 1, s. 33, 53-68.
DOI: https://doi.org/10.1086/448662   Google Scholar

Fried Michael, Manet’s Modernism, University of Chicago Press, Chicago – London 1996.
  Google Scholar

Fried Michael, Toward a Supreme Fiction. Genre and Beholder in the Art Cricism of Diderot and His Contemporaries, „New Literary History” 1975, t. 6, nr 3, s. 543-585.
DOI: https://doi.org/10.2307/468466   Google Scholar

Hope Cat, Infrasonic Music, „Leonardo Music Journal” 2009, t. 19, s. 53.
DOI: https://doi.org/10.1162/lmj.2009.19.51   Google Scholar

http://thebombparty.blogspot.com/2010/11/gaspar-noe-read-through-fredric-jameson.html (dostęp: 8.11.2011).
  Google Scholar

http://www.avclub.com/articles/gaspar-noe,45554/ (dostęp: 8.11.2011).
  Google Scholar

Jameson Fredric, On Magical Realism in Film, „Critical Inquiry” 1986, t. 12, nr 2, s. 301-325.
DOI: https://doi.org/10.1086/448333   Google Scholar

Joselit David, Abbie Hoffman, Andy Warhol, and Sixties Media Politics, „Grey Room” 2002, nr 8, s. 62-79.
DOI: https://doi.org/10.1162/15263810260201607   Google Scholar

Joselit David, Abbie Hoffman, Andy Worhol Exploding Plastic Inevitable, „Grey Room” 2002, nr 8, s. 80-107;
DOI: https://doi.org/10.1162/15263810260201616   Google Scholar

Jung Eun Young, The Legacies of Marcel Duchamp and Vladimir Tatlin in Dan Flavin’s Fluorescent Light Installations of the 1960’s, dysertacja na University of Illionois w Urbana-Champaign, 2006, s. 106-112.
  Google Scholar

Krauss Rosalind, The Optical Unconscious, MIT Press, Cambridge – London 1993, s. 216-218.
  Google Scholar

Kraynak Janet, Dependent Participation. Bruce Nauman’s Environments, „Grey Room” 2003, nr 10, s. 24.
DOI: https://doi.org/10.1162/15263810260573245   Google Scholar

LaBelle Brandon, Background Noise. Perspectives on Sound Art, Continuum, New York – London 2008, s. 99-132.
  Google Scholar

Lee Pamela, Chronophobia. On Time in the Art. Of the 1960s, The MIT Press, Cambridge – London 2004, s. 169-176, 192-195.
  Google Scholar

Noé Luis Felipe, Untitled text, w: Listen, Here, Now! Argentine Art of the 1960’s. Writing of the Avant-Garde, red. I. Katzenstein, A. Giunta i in., The Museum of Modern Art, New York 2004, s. 62-71.
  Google Scholar

Oster Gerald, Auditory Beats in the Brain, „Scientific American” 1973, październik, s. 94-102)
DOI: https://doi.org/10.1038/scientificamerican1073-94   Google Scholar

Reynolds Simon, Pres Joy, Sex Revolts, Harvard University Press, Cambridge 1996, s. 127, 159-180.
  Google Scholar

Rosales Rodríguez Agnieszka, Śladami dawnych mistrzów. Mit Holandii złotego wieku w dziewiętnastowiecznej kulturze artystycznej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008, s. 55-69.
  Google Scholar

Smithson Robert, Entropy and the New Monuments, w: The Writings of Robert Smithson, red. J. Flam, University of California Press, Berkeley 1996; wersja on-line: http://www.robertsmithson.com/essays/entropy_and.htm (dostęp: 8.11.2011).
  Google Scholar

Smithson Robert, Letter to the Editor, w: The Writings of Robert Smithson, red. J. Flam, University of California Press, Berkeley – Los Angeles 1966, s. 66.
  Google Scholar

Tybetańska Księga Umarłych, tłum. I. Kania, Oficyna Literacka, Kraków 1991.
  Google Scholar

Warhol Andy, The Philosophy of Andy Warhol, Harcourt Brace Jovanovich, New York 1975, s. 91).
  Google Scholar

Youngblood Gene, Expanded Cinema, Clake, Irwin & Company Limited, Toronto – Vancouver 1970, s. 102-105.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2011-12-31

Cited By / Share

Michnik, A. (2011) „Podmiot, czas, światło. Gaspara Noé eksperymenty z realizmem we «Wkraczając w pustkę»”, Kwartalnik Filmowy, (75-76), s. 209–236. doi: 10.36744/kf.2899.

Autorzy

Antoni Michnik 
kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Warszawski Polska

Student Kolegium MISH na UW, prowadzi wykłady w ramach Uniwersytetu Krytycznego, współpracownik Domu Spotkań z Historią; zajmuje się problemami z kręgu kul­tury niemieckiej oraz interakcjami muzyki i sztuk wizualnych; publikował m.in. w „Kwartalniku Filmowym”, „Kontekstach”, „Zeszytach Literac­kich”, „Glissandzie”, „Wyspie”.



Statystyki

Abstract views: 28
PDF downloads: 9


Licencja

Prawa autorskie (c) 2011 Antoni Michnik

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.